فرش دستباف و ماشینی نمی‌توانند رقیب هم باشند

اشتباهی که ما مرتکب شدیم این بود که وارد بازی قیمتی با سایر کشورهای تولیدکننده فرش دستباف شدیم؛ تولیدکنندگانی مثل هند، چین، پاکستان، افغانستان و نپال که در واقع رقیب فرش ما نیستند و هیچ وقت هم نبوده‌اند. به گزارش ایلنا، مرتضی میری، دبیر کمیته جوانان اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران در نشست تخصصی «چشم‌انداز هنر- صنعت فرش در دوران پساتحریم» که در محل خبرگزاری ایلنا برگزار شد، گفت: متاسفانه در سالیان اخیر روند فرش ایران چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ کیفی روند نزولی بوده است. تولید و صادرات فرش دستباف متاثر از شرایط اقتصادی کشور و افزایش نرخ تورم در دولت گذشته، افزایش هزینه‌های تولید فرش دستباف، مشکلات ناشی از تحریم‌ها برای صادرات در فرش دستباف و قوانینی که مانع صادرات می‌شوند، موجبات ایجاد روند نزولی و رکود گسترده در حوزه فرش دستباف را فراهم کرد. به‌طوری‌که ما در سال 1392 به رقم 314‌میلیون دلار که کمترین میزان صادرات فرش دستباف در چند دهه اخیر بود، رسیدیم که در سال 93 این مسئله کمی بهبود پیدا کرد و با اندکی رشد به حدود 330‌میلیون دلار رسید، اگرچه این عدد نیز قابل قبول نیست اما نسبت به عملکرد سال 92 اندکی بهبود را نشان می‌دهد.

میری ادامه داد: این نزول و افول دلایل مختلفی دارد؛ برخی از این دلایل به مسائل اقتصادی و اقتصاد کلان کشور بازمی‌گردد و برخی دیگر به خود ما به‌عنوان فعالان صنعت فرش دستباف مربوط است. رویکرد ما در مواجهه با فرش دستباف بسیار حائز اهمیت است. ما باید به اینکه فرش دستباف را چگونه می‌بینیم و آن را چگونه می‌شناسیم و می‌خواهیم در رقابت با سایرین در دنیا چگونه عمل کنیم، به خوبی بیندیشیم و نگاه‌مان را از هر لحاظ به فرش دستباف تغییر دهیم.

وی افزود: اشتباهی که ما مرتکب شدیم این بود که وارد بازی قیمتی با سایر کشورهای تولیدکننده فرش دستباف شدیم؛ تولیدکنندگانی مثل هند، چین، پاکستان، افغانستان و نپال که در واقع رقیب فرش ما نیستند و هیچ وقت هم نبوده‌اند. ورود به بازی رقابت با این کشورها به معنی از دست رفتن بازارهای ما بوده است به این دلیل که ما به دلایل گوناگون اقتصادی از نظر قیمتی نمی‌توانیم با آنها رقابت کنیم و نباید هم رقابت کنیم، چرا که نتیجه این رقابت کاهش کیفیت فرش‌های ما بوده است. کاهش کیفیت باعث می‌شود اصالت فرش ایران مورد تهدید قرار بگیرد. وقتی نمی‌توانیم قیمت را به دلیل مشکلات اقتصادی و تورم لجام‌گسیخته از طریق راهکارهای مدیریتی و اقتصادی کم بکنیم ناچار از کیفیت کم کرده‌ایم تا قیمت را کاهش دهیم در‌حالی‌که به دلایل متفاوتی مثل حمایت دولت‌های متبوع آنها، نرخ تورم نسبتا پایین آنها، نرخ سود تسهیلات معقول در این کشورها و... که ما از همه آنها محروم هستیم، هرچقدر هم که از قیمت بکاهیم نمی‌توانیم با کشورهای فوق‌الذکر رقابت کنیم و در نهایت قیمت ما بالاتر از آنها خواهد بود.

میری اظهار داشت: مشتریان فرش ما کشورها و افرادی هستند که کیفیت برای‌شان مهم‌تر از قیمت است. هویت تاریخی، فرهنگی و هنری در فرش ما حرف اول را می‌زند که این ویژگی بارز باعث می‌شود فرش دستباف ما از یک زیر‌انداز و کفپوش به یک اثر هنری تبدیل شود. فرش ما یک اثر فاخر هنری است. من تصور می‌کنم فرش ما از چند جهت باید بررسی شود؛ یکی مشکلاتی است که تحریم‌ها و سایر مشکلات اقتصادی برای همه بخش‌های اقتصاد ما ایجاد کرده است که در دوران پساتحریم و پسا‌توافق بخشی از آن با مدیریت صحیح حل و فصل خواهد شد و بخش دیگر آن به رویکرد ما بازمی‌گردد که چگونه بخواهیم این مسئله را اصلاح بکنیم.

وی افزود: به اعتقاد من فرش دستباف و فرش ماشینی از بسیاری جهات مخاطبان مجزایی دارند، در نتیجه نمی‌توانند رقیب هم باشند. ما در حال حاضر در بخش دستباف متاسفانه شرایط مساعدی نداریم و اصلاح این شرایط نیازمند یک عزم ملی و تلاش جمعی چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی و چه در بخش علمی و دانشگاهی صنعت فرش است.

وی در خصوص تاثیر فرش ماشینی بر عدم رونق فرش دستباف گفت: فکر می‌کنم بخشی از فرش ایران که سبک تجارتی است از فرش ماشینی متاثر می‌شود و فرش‌های هنری و اعلا تاثیر چندانی از فرش ماشینی نمی‌پذیرند و اگر فرش دستباف نزول داشته این امر دلایل دیگری دارد. رقبای فرش دستباف ما در واقع رقیب ما نیستند و ما به اشتباه آنان را رقیب خود تلقی می‌کنیم و اگر بر مبنای اصالت فرش دستباف ایران حرکت کنیم و به جای رقابت قیمتی سعی در تمایز کیفی داشته باشیم مجددا به جایگاه قبلی خود بازمی‌گردیم.