سهم اندک نساجی از بازار بورس

بورس به دلیل ایجاد شفافیت در معاملات محل مناسبی برای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی است اما سهم صنعت نساجی از بازار سرمایه، بسیار کم است. فعالان این صنعت فقط مواد اولیه غیر طبیعی خود را از بورس کالا خریداری می‌کنند. چند واحد صنعتی نساجی قدیمی هم در بورس از گذشته وجود داشته و به فعالیت خود ادامه داده‌اند. در واقع پس از انقلاب هیچ واحد جدیدی از صنعت نساجی به بورس کشور نپیوسته ‌است.

بورس به عنوان محلی که می‌تواند سرمایه‌های خرد مردم را جمع‌آوری کند، ممکن است محل خوبی برای فعالیت واحدهای صنعت نساجی باشد. اما به نظر می‌رسد فعالان این عرصه چندان تمایلی به حضور در بورس، برای ارائه سهام و استفاده از خدمات آن ندارند. علیرضا حائری، عضو هیأت مدیره جامعه متخصصان نساجی بر این باور است که نبود رونق در دادوستدهای بورس، عامل اصلی حضور کمرنگ صنعت نساجی در بازار سرمایه است.

وی به «فرصت‌امروز» می‌گوید: پنج تا شش کارخانه قدیمی نساجی در بورس حضور داشتند که هنوز هم در این بازار حضور دارند. حائری در پاسخ به اینکه چرا کارخانه‌های جدید تمایلی برای ملحق شدن به بازار سرمایه ندارند، تأکید می‌کند: حضور در بورس به سیاست مالکان واحدهای نساجی بستگی دارد. شرکت‌ها برای حضور در بورس باید عملکرد و صورت‌های مالی شفاف داشته باشند و اطلاعات دقیق به سازمان بورس ارائه کنند. بسیاری از فعالان صنعت نساجی دوست ندارند شفاف باشند. حتی بسیاری از واحدهای صنعتی که خود را زیان‌ده معرفی می‌کنند، در واقع زیان‌ده نیستند.

عضو هیأت مدیره جامعه متخصصان نساجی با اشاره به اینکه صنعت نساجی جزو صنایع کوچک و متوسط بوده و تولید انبوه ندارد، بیان می‌کند: عمدتا واحدهای کوچک، سهامی خاص بوده و با چند سهامدار محدود اداره می‌شود. ضمن آنکه مالکان خصوصی صنعت نساجی، تمایلی ندارند که افراد غیر، به حساب‌های آنها و سود و زیان واحدهای تحت مدیریت‌شان ورود پیدا کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا تجمیع واحدهای کوچک و تشکیل مجموعه‌های بزرگ‌تر می‌تواند میزان حضور صنعت نساجی در بورس را تقویت کند، می‌گوید: تجمیع به لحاظ فیزیکی امکان‌پذیر نیست. از نظر مدیریتی نیز باید واحدهای کوچک به صورت مشارکتی مدیریت شوند که معمولاً این مسئله مورد توجه فعالان صنعت نساجی قرار نمی‌گیرد.

حائری ادامه می‌دهد: سرمایه‌گذاران بزرگ عمدتا وارد صنعت نساجی نمی‌شوند و سرمایه خود را در جاهای دیگری هزینه می‌کنند. در نتیجه هیچ واحد بزرگ نساجی در کشور شکل نمی‌گیرد.

تقویت حضور نساجی در بورس با اصلاح قانون

محمد مروج حسینی، دبیر انجمن صنایع نساجی بر خلاف عضو هیأت مدیره جامعه متخصصان نساجی که عدم تمایل فعالان صنعت نساجی را دلیل حضور کمرنگ این صنف در ساختار بورس کشور می‌داند، به «فرصت‌امروز» می‌گوید: دلیل عدم حضور فعالان صنعت نساجی در بورس، قوانین بسیار پیچیده حاکم بر بازار سرمایه است. 97 درصد صنعت نساجی در دست بخش‌خصوصی است و به دلیل همین قوانین پیچیده خصوصی‌ها کمتر در بورس حضور می‌یابند.

وی اضافه می‌کند: اگر قوانین سهل شوند، بسیاری از شرکت‌های بزرگ علاقه‌مند هستند که از امکانات و مزایای بورس استفاده کنند. مروج حسینی اظهار امیدواری می‌کند: هرچه سریع‌تر مشکلات قانونی حل شود تا زمینه حضور صنعت نساجی در بورس هم فراهم آید.

تخصصی شدن امور هزینه‌ها را کاهش می‌دهد

زنجیره کامل تولید در صنعت نساجی رو به فراموش شدن است. شاید اگر کارخانه‌های بزرگی داشته باشیم که تمام فرآیند تولید اعم از تبدیل ماده اولیه به نخ، رنگ‌آمیزی، تولید پارچه، چاپ و غیره در داخل آنها انجام شود، احتمال حضور بیشتر صنعت نساجی در بازار سرمایه‌هم هم پررنگ‌تر شود. اما علیرضا حائری می‌گوید: در حال حاضر فعالیت‌ در تمام رشته‌های صنعتی تخصصی شده‌است.

عضو هیأت مدیره جامعه متخصصان نساجی اضافه می‌کند: کارخانه‌های تخصصی در مقیاس بزرگ، هزینه‌های سربار تولید مثل هزینه نگهداری، اداری، مالی و غیره را کاهش می‌دهند. با کاهش هزینه‌های سربار قیمت تمام شده تولید هم کاهش می‌یابد.

وی عنوان می‌کند: اگر کارخانه‌ها بزرگ باشند، شاید به دلیل بروز مشکل در سرمایه‌گذاری ناگزیر شوند در بورس حضور یافته و از سرمایه‌های خرد سهامداران برای تداوم فعالیت واحدهای صنعتی خود استفاده کنند. حائری می‌گوید: در کشورهایی مثل چین، اندونزی و هند کارخانه‌های تولید نخ با ظرفیت بیش از 20 هزار تن ایجاد شده‌است. به همین دلیل قیمت محصولات این کارخانه‌ها، حتی در شرایطی که برای رسیدن به بازار ایران هزینه حمل تحمل می‌کنند، پایین‌تر از بهای کالای تولید داخل است.

وی اضافه می‌کند: متأسفانه صنعت نساجی در ایران در مقیاس‌های متوسط و کوچک کار می‌کند به همین دلیل قیمت تمام شده تولید محصولات نساجی در کشور بسیار بالاست.

فقط الیاف مصنوعی در بورس کالا عرضه می‌شود

بورس کالا یکی دیگر از مکان‌هایی است که فضای مناسبی برای تأمین نیازهای صنعت نساجی ایجاد می‌کند زیرا می‌تواند مواد اولیه را با قیمت‌های شفاف در اختیار تولیدکنندگان صنعت نساجی قرار دهد اما دبیر انجمن صنایع نساجی درباره محدودیت‌های حضور در بورس کالا سخن می‌گوید. وی عنوان می‌کند: مواد اولیه مصنوعی صنعت نساجی شامل پلی پروپیلن، پلی‌استر و غیره در بورس کالا عرضه می‌شود و مواد اولیه طبیعی از این مسیر در بین تولیدکنندگان توزیع نمی‌شود.

وی درباره دلایل عدم فروش مواد اولیه طبیعی در بورس کالا بیان می‌کند: خریدار پنبه تولید داخل یک شرکت دولتی است که محصول زارعان را خریداری کرده و به دست تولیدکنندگان صنعت نساجی می‌رساند. تولیدکنندگان هم خرید خود را از این مجموعه انجام می‌دهند. اما این شرکت دولتی چندان تمایلی به عرضه محصول در بورس کالا ندارد. وی اضافه می‌کند: ما راضی هستیم که الیاف طبیعی هم در بورس کالا عرضه شود اما بورس کالا هم برای این مسئله داوطلب نیست.

مروج حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون فعالان صنعت نساجی به عرضه کالاهای تولیدی خود در بورس کالا فکر کرده‌اند، می‌گوید: هنوز خرید کالا در بازار ایران به صورت سنتی انجام می‌شود. فرآیند خرید و فروش کالا یک فعالیت دو سویه است که طرفین آن، باید مایل به استفاده از ساز و کارهای جدید باشند.

وی می‌گوید: بسیاری از خریداران پوشاک یا محصولات نساجی خریدهای خود را با چک‌های مدت‌دار انجام می‌دهند و مایل نیستند این تبادلات در بورس پیگیری شود. البته فرهنگسازی در این زمینه تا حدود زیادی به دولت مربوط می‌شود و زمینه این مسائل باید به تدریج در جامعه ایجاد شود.