سنگ بزرگ ساپیا برای بازار سرمایه / سهام نارنجی‌ها، قایق نجات‌شان می‌شود؟

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، هفته گذشته در سومین همایش بین‌المللی صنعت خودرو مدعی شد که این شرکت تا پایان سال جاری به سومین شرکت سرمایه‌ای در ایران تبدیل خواهد شد، ادعایی که با توجه به میزان زیان سایپا و همچنین شرایط رکودی بازار کمی غیر‌منتظره محسوب می‌شود. هنوز شش‌ماه از صـحـبـت‌های مـحمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت نگذشته است که در نشست خبری خود رسما به شرایط بحرانی سایپا اشاره کرد و گفت که اگر بیش از این به این شرکت فشار بیاوریم، تعطیل خواهد شد. این اذعان رسمی وزیر صنعت به عنوان متولی وزارتخانه‌ای بود که معاونش، ریاست هیات‌مدیره سایپا را برعهده داشت.

علاوه بر این موضوع، زیان انباشته گروه خوردوسازی سایپا تا نیمه امسال 6 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شد که کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند این رقم تا پایان سال افزایش خواهد داشت. حالا مهدی جمالی، مدیرعامل سایپا که به قول خودش تجربه‌اش را در امور مدیریت مالی گذرانده، مدعی می‌شود که با اصلاح ساختار مالی این شرکت که هنوز دو ماه هم از عمرش نگذشته، تا پایان اسفند، سایپا به سومین شرکت سرمایه‌ای در ایران تبدیل خواهد شد، اما این ادعا در کنار همه شواهدی که گواه وضعیت بحرانی خودروسازی‌هاست، این پرسش را به وجود می‌آورد که چگونه این تغییر ممکن است؟

امیر حسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می‌گوید: «برای تبدیل شدن یک شرکت به یک شرکت سرمایه‌ای بزرگ، دو نکته لازم است، شفافیت مالی و جریان معقول ارزش افزوده که هر دوی این موارد در سایپا وجود ندارد اما اتفاقی که شاید بتوان به‌عنوان یک تغییر در سایپا به آن اشاره کرد، تجدید ارزیابی در گزارش سالانه این شرکت در بورس بود که موجب افزایش ارزش سهام این شرکت در بورس شد اما به اعتقاد من تغییراتی که بر اثر این اقدام رخ خواهد داد، زمان‌بر خواهد بود و تا پایان امسال رخ نخواهد داد.»

او ادامه داد: «متاسفانه سایپا در طول سال‌های گذشته نوسانات مدیریتی داشته و در نوع خریدوفروش سهامش نیز مشکلاتی وجود داشته است بنابراین قبل از اینکه این شرکت بخواهد به یک شرکت سرمایه‌ای تبدیل شود، باید ساختار اصلی خود را تغییر دهد. وقتی هنوز مشکلات سایپا پابرجاست چگونه این شرکت می‌خواهد به یکی از سه شرکت بزرگ سرمایه‌ای ایران تبدیل شود؟»

امرالله امینی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این زمینه در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «سرمایه‌گذاری‌های نادرست و مطالعه نشده سایپا، نبود تنوع در تولیدات و سرمایه‌گذاری‌های غیرقابل قبول و بی‌نتیجه در شرکت‌های تابعه سایپا و در نهایت رکود اقتصادی، موجب شده که این شرکت به یک شرایط بحرانی برسد. با این حال این شرکت می‌تواند مدعی تبدیل شدن به یک شرکت سرمایه‌ای باشد اما پرسش اینجاست که آیا این شرکت، سودآور خواهد بود و سرمایه‌گذاری آتی خواهد داشت؟»

کدام سناریو درست است

کارشناسان با دیده تردید به تحقق ادعای مدیرعامل ساپیا می‌نگرند. ادعایی که با توجه به تعدیل مثبت گزارش سالانه این شرکت در بورس و رشد قیمت سهام سایپا، بیراه هم نیست. اما به این زودی‌ها محقق نخواهد شد. با این حال کارشناسان دو تئوری را برای روانه شدن نقدینگی به سمت جیب‌های خالی سایپا مطرح می‌کنند؛ نخست حمایت‌های دولتی که با توجه به نبود نقدینگی در دولت کمی بعید به نظر می‌رسد و دیگری بالا بردن قیمت سهام سایپا با مطرح کردن چنین پیش‌بینی‌هایی که محتمل‌تر بوده و می‌تواند جیب‌های سایپا را از طریق فروش سهام پرپول کند و زیان‌هایش را خالی.

کاکایی در این‌باره بیان می‌کند: «حمایت‌های دولتی همواره نادرست بوده و بعید هم به نظر می‌رسد که دولت چنین شرایطی را داشته باشد. اما سناریوی دوم که بازی با سهام است نزدیک به حقیقت است، زیرا سایپا با تجدید ارزیابی که انجام داده، قیمت سهامش را بالا برده است ولی باید توجه کرد که مشکل امروز سایپا فقط نقدینگی نیست، بلکه مشکلات ساختاری است که با حرکت روی بورس برطرف نخواهد شد.»

امینی نیز در این زمینه اظهار می‌کند: «شرکت‌های خودروساز به دلیل ارتباطی که با سرمایه‌گذاران خارجی گرفته‌اند، افزایش قیمت سهام در بورس داشته‌اند. ضمن اینکه خودروسازی همواره به دلیل حمایت‌ها از یک سودآوری برخوردار بوده است اما مشکل اصلی سایپا، ساختار آن است که اگر حمایت‌های دولتی را از آن دریغ کنیم، به اعتقاد من ورشکسته خواهد بود.»

خودرو در بورس همواره یکی از شاخص‌سازان بوده و در دو ماه گذشته نماد خساپا، که متعلق به گروه خودروسازی سایپا است، جهش چشمگیری داشته است. سهام خودروسازی‌ها همواره با وجود زیان این شرکت‌ها، در بازار بورس طرفدار داشته است، زیرا صنعت خودرو بیش از اینکه در ایران به معادلات اقتصادی مرتبط باشد، به معادلات سیاسی مرتبط است. با همه این سناریوها، بعید نیست که اظهارات مدیرعامل سایپا کمی به واقعیت نزدیک باشد اما در عین حال بعید هم نیست که این اظهارات برای گرم‌تر شدن بازار سهام این شرکت باشد.

ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com