بررسی دلایل تأخیر در امضای قراردادهای سایپا / رقابت سنتی به هم می‌ریزد؟

چند ماه بعد از اجرای برجام، دومین خودروساز بزرگ کشور هنوز پای هیچ قراردادی را با شرکای خارجی‌اش امضا نکرده است. این تأخیر در حالی رخ می‌دهد که پیش از این مسئولان مربوط از امضای دست کم یک قرارداد تا اسفند ماه سال گذشته خبر داده بودند اما نه‌تنها اسفند در بی‌خبری تمام شد بلکه اکنون فروردین هم در حال پایان است و همچنان هیچ خبری از امضای قراردادهای سایپا نیست. بهمن ماه سال گذشته، محسن صالح نیا، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از نهایی شدن قرارداد سایپا با رنو تا اسفند ماه خبر داده بود. همچنین مهدی جمالی، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا نیز با تأیید این خبر از به نتیجه رسیدن مذاکرات این شرکت با همه گزینه‌های شراکتش تا نیمه اسفند ماه خبر داده بود.

حالا اما نیمه فروردین هم گذشته اما سایپایی‌ها همچنان در سکوت به سر می‌برند، آن‌هم در شرایطی که قرارداد این شرکت دست کم با رنو در حال نهایی شدن بود. عده‌ای دلیل به امضا نرسیدن قرارداد همکاری این دو شرکت را مانع تراشی‌های رقبای این شرکت دانسته و عده دیگر مشکلات مالی سایپا را دلیل اصلی تأخیر در نتیجه گرفتن از مذاکرات می‌دانند، همچنین موضوع بازگشت رنو به پیشنهاد اولیه خود مبنی بر خرید پارس خودرو نیز از دیگر دلایل تاخیر در امضای این قرارداد است.

امیرحسین قناتی، مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرو محرکه وزارت صنعت و عضو هیأت مدیره گروه خودروسازی سایپا، در پاسخ به اینکه دلیل تاخیر در امضای قرارداد سایپا و رنو چیست؟ به «فرصت امروز» می‌گوید:‌«نمی‌توانیم برای امضای قرارداد زمان تعیین کنیم بلکه روند مذاکرات باید طی شود و شرایط طرفین مهیا شود تا یک قرارداد به امضا برسد. در حال حاضر شرایط جوینت ونچر ایجاد نشده و بحث‌های دیگری در میان است. در هر صورت شرایط همکاری میان دو شرکت در حال مذاکره است و امیدواریم به زودی شرایط امضای این قرارداد مهیا شود.»

او درباره اینکه گفته می‌شود مجددا رنو بر پیشنهاد اولیه خود مبنی بر خرید شرکت پارس خودرو پافشاری می‌کند، توضیح می‌دهد:‌ «این گزینه از ابتدا مطرح بوده و یک مدل همکاری است و گزینه خرید یکی از شرکت‌های سایپا همچنان مورد مذاکره است.»فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در این زمینه در گفت‌و‌گو با  «فرصت امروز» بیان می کند: «مدل رنو با مدل پژو متفاوت است زیرا رنو به دنبال خرید شرکت در ایران است که طبعا نیازمند زمان بیشتری است.

از سوی دیگر سایپا دچار زیان مالی بود که آخر سال تلاش کردند این بحران مالی را در صورت‌های مالی پنهان کنند، اما این بحران از بین نرفته و همچنان بدهی‌های مالی وجود دارد. بنابر این شرایط، سازمانی‌که دچار بحران مالی است نمی‌تواند با سرعت زیاد درباره بحران مالی صحبت کند.‌»‌ ‌او می‌افزاید: «نکته دیگری که باید در نظر گرفت، قراردادهای سایپا با شرکای چینی‌اش است که سال گذشته به امضا رسید. طبیعتا تعیین تکلیف این قراردادها زمانبر است. سایپا شش شریک چینی دارد، حالا می‌خواهد چند شریک غیرچینی هم اضافه کند که این موضوع خودش یک نوع رقابت داخلی ایجاد می‌کند.‌»‌ ‌

تعویق طولانی به زیان سایپا خواهد بود

اگر تأخیر در امضای قرارداد سایپا بیش از شش ماه از قرارداد ایران خودرو باشد، در آینده بازار تأثیر خواهد داشت، زیرا فرآیند ارائه محصول جدید از سوی سایپا به بازار طولانی‌تر خواهد بود. اما آیا این تأخیر معادلات رقابت سنتی میان دوغول خودروسازی ایران را تغییر می‌دهد؟ زاوه در این زمینه تصریح می‌کند: «به اعتقاد من این تأخیر تأثیر ویژه‌ای در آینده بازار ندارد، زیرا فرآیند اجرایی شدن قراردادهای خودرویی طولانی است و حتی اگر سایپا تا شش ماه دیگر هم قراردادی را امضا نکند می‌تواند خود را تا زمان آغاز تولید به ایران‌خودرو برساند. قرارداد پژو و ایران خودرو حدود چهار ماه پیش به امضا رسید، اما اکنون شاهد هستیم که تازه مجوز سرمایه‌گذاری برای پژو صادر شده است.

اگر قرار باشد همه مفاد قرارداد اجرا شود تولید خودرو مشترک با پژو تقریبا تا پایان سال 96 طول خواهد کشید مگر اینکه بخواهند سی‌کی‌دی تولید کنند. با توجه به این زمان به اعتقاد من تأخیر در امضای قراردادهای سایپا اهمیتی چندانی ندارد حتی اگر پژو زودتر وارد بازار ایران شود، زیرا حداکثر تأخیر ورود محصولات سایپا یک‌سال است، اما خودرو محصولی است که حداقل عمرش شش سال است.‌»‌ ‌او ادامه می‌دهد: «در رقابت هم شاید سال نخست رقابت در بازار کمتر باشد. در هر صورت بازار ایران با توجه به رفتاری که دولت در پیش گرفته است به‌شدت در حال دور شدن از فضای رقابت است، چون حرکت کاملا مهندسی شده است.‌»‌ ‌

امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران، اما تأخیر زمانی را تغییر در معادلات بازار تشنه و رقابت می‌داند و به  «فرصت امروز» می‌گوید: «اجرایی شدن قراردادهای خودرویی زمانبر است و تأخیر در امضای قراردادها می‌تواند در آینده بازار تأثیر‌گذار باشد. طبیعتا هر خودرویی که زودتر وارد بازار شود می‌تواند اعتماد مشتریان را بیشتر به خود جلب کند و همین موضوع با توجه به سبد محصولات جدید ایران خودرو، کار را برای سایپا سخت می‌کند.‌»‌ ‌

این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به شبکه تأمین، اظهار می‌کند: «ایران خودرو زودتر می‌تواند شبکه تأمین خود را شکل دهد و در این راستا اصولا بهترین‌ها جذب ایران خودرو خواهند شد و سایپا از نظر جذب تأمین‌کنندگان داخلی عقب خواهد ماند. البته این تأخیر برای سایپا سود هم دارد، زیرا ایران خودرو به‌عنوان یک شرکت پیشرو در گرفتن مجوزها پیش می‌رود و سایپا به‌عنوان یک شرکت پیرو خواهد بود که موجب کاهش هزینه‌هایش خواهد شد، اما در مجموع این تأخیر با توجه به تشنه بودن بازار به ضرر سایپا در عرصه رقابت تمام خواهد شد.‌»‌ ‌

پیگیری خبرنگار  «فرصت امروز» برای دریافت از مسئولان سایپا درباره چرایی تأخیر در امضای قراردادها به نتیجه نرسید. اما طبق آنچه گفته شد این تأخیر به هردلیلی که باشد در صورت طولانی شدن سرتاسر برای سایپایی که طی یک‌سال گذشته روزهای خوبی را سپری نکرده، زیان خواهد بود.

شما می توانید جهت اطلاع از آخرین قیمت خودروهای سایپا به سرویس قیمت روز فرصت امروز مراجعه کنید.