تسلیم عربستان در برابر اوپک قیمت نفت را بالا نمی برد

هفته پیش هنگامی که کشورهای صادر کننده نفت اوپک به توافق رسیدند، برخی این اتفاق را به عنوان یک نقطه عطف ستودند و برخی آن را بی اهمیت دانستند. اما در حال حاضر سرمایه گذاران می خواهند بدانند که: واقعیت کدام است؟

از منظر «نقطه عطف» بعد از سال 2008 این نخستین بار است که توافقی در زمینه کاهش تولید (تا 32.5میلیون بشکه در روز، از میزان 33.2میلیون بشکه) اتفاق می افتد. این توافق در پی دو سال کشمکش با عربستان رخ داده است.

عربستان بسیار مشتاق بود با از میدان به در کردن تولیدکنندگان محصولات نفتی گران قیمت تر سهم بازار خود را تحکیم کند. اقدامات عربستان به نوعی اثر بخش هم بود: هزاران تولید کننده حاشیه ایالات متحده آمریکا از دور خارج شدند و کمپانی «بیگ اویل» میلیاردها دلار سرمایه گذاری را در سراسر جهان به حالت تعلیق درآورد.

این تصمیم اوپک نقطه عطفی را در روابط ایران و عربستان نیز رقم می زند. براساس این قرارداد آزمایشی ایران مجاز است به افزایش تولیدات خود ادامه دهد و با وجود تمام انتظارات عربستان سعودی، این کشور مجبور است فشار ناشی از کاهش تولید را تحمل کند در حالی که رقیب بزرگ منطقه ای اش به استخراج خود ادامه می دهد.

این نشانه ای از میزان تسلیم عربستان است، اما خبر بهتر این است که مخالفان سیاسی در داخل اوپک به دنبال یافتن راهی برای کار کردن با یکدیگر هستند.

اوپک به بازی برمی گردد. احتمالا. این طرف روشن قضیه است. بلافاصله بعد از اعلام توافق، سرمایه گذاران به محرک های آتی قیمت نفت توجه نشان دادند. در جمعه گذشته قیمت های آتی نفت 7.9درصد نسبت به ماه سپتامبر افزایش پیدا کرد و این امر قابل توجه است.به هر روی قیمت از این بیشتر نشده است. اما این یک قرارداد آزمایشی است و جزییات اینکه چه کسی چه اندازه تولیدش را کم خواهد کرد، چیزی است که در جلسه رسمی آتی اوپک معلوم خواهد شد. در طول این دو ماه اتفاقات زیادی ممکن است رخ بدهد. حتی اگر این قرارداد به همان شکلی که اعلام شده اجرا شود، سوالات بسیاری باقی می ماند.

نخستین آنها میزان کارایی اوپک در اعمال این محدودیت های تولیدی است. برخی کشورها از جمله لیبی درحال حاضر بیشتر از حد انتظار نفت تولید می کنند و همیشه این امکان وجود دارد که بعضی از اعضا به دنبال نیاز مبرم به بودجه تعهدات خود را زیر پا بگذارند.

همچنین بعضی تحلیلگران پیش بینی می کنند که اگر این محدودیت تولید، قیمت نفت را تا بشکه ای 10 دلار بالاتر ببرد، برخی تولیدکنندگان غیر عضو اوپک به بازی برگردند. با وجود این کاهش و کوچک سازی، تولیدکنندگان نفت شل آمریکا انعطاف پذیری قابل ملاحظه ای نشان داده و با کاهش هزینه ها تاثیرگذاری بیشتری بروز داده اند. چشم انداز مثبت قیمت ها برای آنهایی که در رقابت باقی مانده اند و برای تولیدکنندگان حاشیه ای که به دنبال بازگشت به تولید هستند خبر خوبی است.

بزرگ ترین صادرکننده نفت دنیا، روسیه، به طور رسمی اعلام کرده است که از محدودیت های جدید تبعیت خواهد کرد. اما میزان فعلی استخراج این کشور، بیشترین میزان استخراج نفت روسیه بعد از فروپاشی شوروی است. این همان نقطه شک برانگیز در توافق اخیر اوپک است. در برآورد بودجه فعلی روسیه، قیمت نفت 40 دلار درنظر گرفته شده است.

واضح است که تسلیم شدن عربستان سعودی دربرابر محدودیت تولید تنها یکی از عوامل تعیین کننده در میان بسیاری از عوامل موثر بر تعیین قیمت نفت است. حتی اگر اوپک بتواند به شکل موثری ذخیره نفتی را مدیریت کند، هیچ کنترلی بر نیمه دیگر تعیین قیمت ها یعنی میزان تقاضا ندارد و این وجه است که می تواند چالش های بزرگ تری در تعیین قیمت ها ایجاد کند.

بازیگری عربستان سعودی در سال 2014 و استخراج دلبخواه آن، یک قمار بزرگ برای اقتصاد جهانی بود. اگر همه طبق برنامه پیش رفته بودند، پایین آمدن قیمت ها می توانست به تحریک رشد اقتصادی کمک کند و رقبای تازه به دوران رسیده را کنار بزند و تقاضاهای منقضی شده را احیا کند. اما این چیزی نیست که واقعا اتفاق افتاد. برنامه های صندوق بین المللی پول برای رشد تولید ناخالص جهانی به طور پیوسته مورد تجدید نظر قرار گرفته است.

آژانس بین المللی انرژی برنامه هایش را برای سال 2016 به میزان100 هزار بشکه در روز پایین تر آورده است. آژانس برای سال آینده انتظار دارد میزان تقاضا 100 هزار بشکه دیگر کم شود. تا پیش از این توافق اوپک، آژانس بین المللی انرژی هیچ گونه رشد تقاضا و تولیدی را تا اواخر سال 2017 پیش بینی نمی کرد. اکنون با این توافق تعادل جادویی ممکن است زودتر هم اتفاق بیفتد.

عربستان سعودی و هم پیمانانش در اوپک قبلا و در سال 2014 از غول چراغ جادوی شان استفاده کرده اند و قرار نیست به این زودی ها غول چراغ برگردد.