تحریم و رکود حاکم بر اقتصاد ایران، طی چند سال گذشته بیشترین فشار را بر بخش صنعت وارد کرد. در این بین صنعت موتورسیکلت که حرکت درخشانی را در اوایل دهه 80 داشت، از این فشارهای بینصیب نماند. حالا در شرایط پسابرجام، صحبت از تغییر و جذب سرمایهگذاران خارجی است، اما آیا دامنه این تغییرات صنعت موتورسیکلت ایران را نیز شامل خواهد شد؟ صنعت موتورسیکلت سابقهای 60 ساله در ایران دارد اما با وجود سبقه بلندش، کارنامه درخشانی ندارد و بسیاری تولیدکنندگان موتورسیکلت در ایران را همچنان مونتاژ کار میدانند زیرا تولیدکنندگان ایرانی هنوز قادر به تولید انجین موتورسیکلت در ایران نیستند و اکنون چین بزرگترین تامینکننده انجین برای ایران است.
با برداشته شدن تحریمهای بینالمللی و باز شدن درهای بازار ایران و همچنین تغییر نگاه دولت نسبت به جذب سرمایهگـذاریهای خارجی، انتظار میرود صنعت موتورسیکلت که محصولاتش در ایران تقاضای بسیاری دارد نیز تکانی به خود داده و به سمت توسعه پیش برود. صنعتی که دولتیها رغبت چندانی به ورود در آن نداشته و حدود 90 درصدش در اختیار بخش خصوصی است.
صنعت موتورسیکلت در دنیا بخشی از صنعت خودرو محسوب میشود اما در کشور ما آنقدر که در طول این سالها از خودرو حمایت شده به همان اندازه موتورسیکلت در میان تصمیم گیریها گم شده است. حدود سه دهه قبل در ایران شاهد حضور برندهای ژاپنی و اروپایی در این صنعت بودیم. از اوایل دهه 70 نیز بخش خصوصی نقش خود را در این صنعت پررنگتر کرد و برندهایی از کشورهای چین، مالزی و روسیه را در بازار ایران جا داد اما با بالا گرفتن تحریمها، این چینیها بودند که بیشترین سهم را از این بازار نصیب خود کردند.
حالا این پرسش مطرح است که در شرایط پسابرجام، آیا این بخش هم شامل تغییر خواهد شد و درهای این صنعت به روی سرمایهگذاران خارجی گشوده میشود؟ بهمن ضیاءمقدم، دبیر انجمــن تولیدکننــدگان موتورسیکلت در گفتوگو با «فرصت امروز» در این زمینه بیان میکند: «ما هنوز نتوانستهایم با کشورهای صاحب صنعت موتورسیکلت رابطه برقرار کنیم یا ارتباطات قبلی را زنده کنیم، بنابراین همچنان تنها مرجع تامین انجین موتورسیکلت، کشور چین است و بخش بسیار محدودی که حدود 5 درصد است به سایر کشورها مانند هند و مالزی برمیگردد.»
او ادامه داد: «امیدواریم با اجرایی شدن برجام امکان ورود شرکتهای معتبر اروپایی و آسیایی معتبر به کشور فراهم شود. هماکنون شرکتهای معتبر اروپایی و آسیایی، بهویژه ژاپنیها با جدیت تمام مشغول رصد کردن بازار ایران بوده و تمایل دارند با تولیدکنندگان ایرانی همکاری کنند که مذاکراتی در این زمینه انجام شده است.»دبیر انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت درباره جزییات این مذاکرات اظهار میکند: «مثلا من به تازگی جلسهای با یکی از شرکتهای ژاپنی داشتم.
اکنون بخشی از شرکتهای تولیدکننده موتورسیکلت، مذاکرات خود را شروع کرده و نمونههایی را نیز به ایران آوردهاند. کشورهای اتریش، آلمان، فرانسه، هند و ژاپن از جمله طرفهای مذاکره هستند.»همچنین محمدجـواد صفییـــاری، مدیرعامــل شرکت «جهانرو» در این زمینه به «فرصت امروز» میگوید: «خوشبختانه صنعت موتورسیکلت صنعتی است که ما میتوانیم بخش بزرگی از آن را بومیسازی کنیم. مثلا در زمینه موتورسیکلتهای الکترونیکی ما نخستین موتورسیکلت بومی را تولید کردهایم که بهزودی رونمایی میشود. بنابراین با ورود شرکای خارجی، تولید در این صنعت کاملا میتواند بومی شود. مذاکرات در حال انجام است.»
بازار ایران موتورسیکلت ارزان میخواهد
ارتقای کیفی موتورسیکلت و ورود فناوریهای تازه برای بالا بردن عمق ساخت داخل، از جمله اهدافی است که در جذب سرمایهگذاران خارجی دنبال میشود. اما ورود شرکای اروپایی برای تولید موتورسیکلت در ایران به اعتقاد کارشناسان یک چالش هم بر سر راه دارد. ضیاءمقدم در این باره معتقد است: «قیمت تمام شده محصولات موضوعی است که نباید آن را فراموش کنیم. در فرهنگ ما موتورسیکلت به دلیل اینکه یک نوع وسیله ارتزاق است، باید ارزان قیمت باشد زیرا مصرفکننده اصولا قشر ضعیف جامعه است بنابراین قیمت موتورسیکلت نمیتواند بالای 15 میلیون باشد. اما برندهایی که امروز تولیدکنندگان داخلی با آنها در حال مذاکره هستند، قیمت محصولاتشان پایین نخواهد بود و تقاضا برای محصولات آنها بسیار پایین است. اکنون 95 درصد تقاضا برای موتورسیکلتهای زیر 5میلیون است.»
صفییاری نیز در این زمینه تصریح میکند: «مشکلی که بر سر راه این صنعت وجود دارد این است که قوانین و سازمانهای مرتبط با این صنعت خیلی همراه نیستند و به موتورسیکلت به چشم یک بچه سرراهی نگاه میکنند در حالیکه این صنعت میتواند نقش بسیار خوبی در اقتصاد ایفا کند.»اکنون برندهای ژاپنی هوندا و سوزوکی در بازارهای چین و هند محصولات زیر 250 سیسی خود را تولید میکنند. اکنون ایران نیز این پتانسیل را دارد که سهمی از تولید این محصولات را به خود اختصاص دهد و گویا مذاکرات موتورسیکلتسازان نیز بهزودی به نتیجه خواهد رسید.
ارتباط با نویسنده:dadashloo@gmail.com