بنگاه‌داری بانک‌ها! مانع یا عامل توسعه؟

بنگاه‌داری بانك‌ها، آفت یا عامل توسعه اقتصاد كشور؟ این سوالی است که دو گونه پاسخ دارد از یك سو بنگاه‌داری بانك مورد انتقاد برخی از كارشناسان اقتصادی است و از سوی دیگر، گروهی معتقدند سرمایه‌گذاری بانك‌ها به‌عنوان توسعه‌دهنده كشور مانند نبض اقتصاد عمل می‌کند. دولت یازدهم در اقدامات اخیر خود و پس از بحث‌های بسیار بر سر راه‌حل‌های خروج از ركود و كاهش تورم، مسئله خروج بانك‌ها از بنگاه‌داری را مطرح كرده، درحالی كه به گفته برخی كارشناسان این اقدام بدون نظارت دقیق امكان‌پذیر نیست.

یك عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز در زمینه لزوم سرمایه‌گذاری بانك‌ها اظهار كرد: سرمایه‌گذاری بانك‌ها قطعا درست است و قانون اجازه این كار را به بانك داده است؛ اگر بانك در مرحله تاسیس اولیه بنگاه‌ها و افزایش و گسترش شركت‌ها ورود كند می‌تواند باعث رشد اقتصاد شود. اما معامله بنگاه‌های دسته دوم به این صورت نیست. ابراهیم هادیان، با تاكید بر اینكه هر نوع سرمایه‌گذاری جزو ضروریات اقتصاد كشور ما تلقی می‌شود، تاكید كرد: ما در بحث تولید و اشتغال مشكل داریم، بنابراین كشور حتما چه به‌صورت داخلی و چه به صورت خارجی و چه از طریق بانك‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری دارد.

وی با تاكید بر اینكه در نظام بانكی ایران باید مراقب انحراف این مسئله بود، یادآور شد كه ورود بانك‌ها به عرصه بنگاه‌داری گاهی باعث می‌شود بنگاه‌ها به شكل انحصاری اداره شوند كه این موضوع باعث كاهش كارایی بخش پولی می‌شود و با انحصار از طریق واسطه‌گری سودهای بادآورده نصیب بانك خواهد شد.

این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز، در مورد آسیب این امر گفت: بخشی از ركود و تورم ناشی از فعالیت بانك‌ها در حوزه‌های غیر‌مولد است. هر چه از این سمت دور شویم، به كاهش ركود و تورم كمك كرده‌ایم، بنابراین دولت باید جلوی كارهای واسطه‌گری را بگیرد.

هادیان، در ادامه با اشاره به مزیت‌های سرمایه‌گذاری توسط بانك‌ها در عرصه‌های مختلف گفت: شرایط سرمایه‌گذاری بانك‌ها به نوع آیین‌نامه شورای پول و اعتبار بانك مركزی بستگی دارد. در ایران برای سرمایه‌گذاری اجازه‌هایی داده شده و نكاتی كه درباره بانكداری بدون ربا در این زمینه ذكر شده است.

با سرمایه‌گذاری بانك‌ها، ایران 8 ساله صنعتی می‌شد

یكی از اساتید سابق دانشگاه تهران بر نقش بانك‌ها در صنعتی شدن كشور تاكید دارد و معتقد است كه اگر بانك‌ها در تولید سرمایه‌گذاری می‌كردند، ایران در هشت سال به كشور صنعتی تبدیل می‌شد و كشاورزی آن توسعه پیدا می‌كرد. دكتر ابراهیم رزاقی، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با اشاره به اینكه بانك‌ها در حال حاضر برای سودآوری دست به كار شده‌اند، گفت: بانك‌ها در چارچوب سیاست‌های بازار آزاد كار می‌كنند. وی ادامه داد: بانك‌ها در هر راهی كه پول‌ساز است می‌توانند سپرده‌ها را به كار گیرند، بنابراین وارد برج‌سازی، خرید انبوه مسكن، ساخت شهرك‌های گردشگری و غیره شده‌اند، فعالیت‌هایی كه حداكثر سود را به همراه دارد و این روند به زیان كشور است.

هیچ كشوری بدون سرمایه‌گذاری بانكی صنعتی نشد

این كارشناس اقتصادی با تاكید بر اینكه هیچ كشور صنعتی‌ای در دنیا نیست كه بدون كمك بانك‌ها صنعتی شده باشد یا كشاورزی آن توسعه‌یافته باشد، گفت: بانك‌ها یكی از دستاوردهای بزرگ بشری هستند. بانك‌ها واسطه‌ای هستند كه می‌توانند موجب اشتغالزایی شوند، به‌گونه‌ای كه حداكثر سود در فعالیت‌های تولیدی سرمایه‌گذاری شود. با توجه به نظر كارشناسان اقتصادی ورود بانك‌ها به عرصه سرمایه‌گذاری یك نیاز اساسی برای توسعه كشور است، اما مشكل شاید از نظارت و نوع سرمایه‌گذاری بانك‌ها است، نه مقوله سرمایه‌گذاری.