بازار آرام بلیت سفرهای نوروزی

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و رسیدن به روزهایی که برای بسیاری از خانوارهای ایرانی بهترین زمان برای سفر‌های داخلی و خارجی محسوب می‌شود، قطعا آنچه بیش از هر موضوع دیگری اهمیت دارد مدیریت بهینه بازار بلیت‌های نوروزی و برقراری نظمی همه جانبه است، موضوعی که هرچند به‌دلیل شکل‌گیری بازارهای سیاه گسترده و برنامه‌ریزی تورهایی با قیمت‌های عجیب کمتر رعایت شده اما به نظر می‌رسد در آستانه نوروز 95 می‌توان به اجرایی شدن لااقل بخشی از آن امید داشت.

هرچند با وجود تمام برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در طول سال‌های گذشته برای افزایش اقبال مردم به وسایل حمل‌و‌نقل عمومی و افزایش سهم آنها در آمد و شد مردم، همچنان این خودروهای سواری شخصی هستند که بیشترین سهم را در سفرهای نوروزی ایفا می‌کنند و از این رو پیش‌بینی ترافیک سنگین جاده‌ای در روزهای نوروز امری دور از ذهن نخواهد بود، اما بازار خرید بلیت سفرهای نوروزی نیز امری است که عدم مدیریت آن می‌تواند نظم اقتصادی عرصه حمل‌و‌نقل را تهدید کند، امری که با پیگیری‌های صورت گرفته شاید برای نخستین بار در شقوق مختلف حمل‌و‌نقل عمومی به کار بسته شده است.

افزایش 15درصدی نرخ بلیت با حفظ رضایت مردم

دسترسی گسترده به تمام نقاط کشور، قیمت ارزان و دسترسی راحت سه مزیت عمده‌ای است که ناوگان جاده‌ای عمومی کشور را در قیاس با دیگر وسایل حمل‌و‌نقل به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های سفرهای نوروزی مطرح می‌کند. هرچند در طول سال‌های گذشته بالا رفتن عمر اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های بین‌شهری به یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های وزارت راه و شهرسازی بدل شده و عدم مدیریت آن می‌تواند در آینده بخش قابل‌توجهی از بازار فعلی را از این خودروها بگیرد اما تا آن زمان می‌توان انتظار داشت همچنان سفر زمینی با اتوبوس جزو اصلی‌ترین گزینه‌های پیش روی مردم است و از این رو رئیس اتحادیه تعاونی مسافربری کشور از برنامه‌ریزی همه جانبه برای مدیریت بازار نوروزی سخن می‌گوید.

احمدرضا عامری در گفت و گو با «فرصت‌امروز» رضایت مردم و خدمت‌رسانی به همه مسافران مراجعه‌کننده به ترمینال‌ها را به‌عنوان اصلی‌ترین هدف این اتحادیه در ایام نوروز برشمرد و اعلام کرد: هرچند برای سامان‌دهی مناسب و راحتی مردم بحث فروش آنلاین بلیت‌های نوروزی مطرح شد و تا حد زیادی مورد استقبال قرار گرفت اما در ترمینال‌های مسافرتی نیز شرایطی در نظر گرفته شده تا تمام ظرفیت کشور با چند هزار خودروی عمومی برای نوروز بسیج شود.

وی در پاسخ به این سوال که وضعیت خریدوفروش در مسیرهای شلوغ تا چه حد مورد نظارت قرار گرفته است و آیا ممانعت از شکل‌گیری بازار سیاه موفقیت‌آمیز بوده نیز اعلام کرد: ‌اتحادیه به رسم هر سال قیمت بلیت را در سفرهای نوروزی افزایش می‌دهد که دلیل اصلی آن اجبار رانندگان برای بازگشت مسیر به شکل یک سر خالی است و اگر این اصل رعایت نشود احتمال بالا رفتن قیمت‌ها وجود دارد. اتحادیه برای امسال افزایش 15 درصدی را در نظر گرفته که هرچند حتی نیاز فوری رانندگان را نیز پوشش نمی‌دهد اما حفظ رضایت مردم هدف اصلی بوده است. با یکپارچه‌سازی سامانه فروش و نظارت بر ترمینال‌ها تاکنون خبری از بازار سیاه یا افزایش قیمت‌ها گزارش نشده و امیدواریم همین روند تا پایان تعطیلات حفظ شود.

ریل در انتظار روزهای بهتر

در بین تمام بازارهای خریدوفروش بلیت قطعا بیشترین نظم به راه‌آهن اختصاص دارد. صرفه جویی قابل‌توجه در مصرف سوخت و ایمنی بالا باعث شده سفر با قطار در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان به‌عنوان انتخاب اول مطرح شود و در ایران نیز وزارت راه و شهرسازی تلاش کرده با پیگیری محوریت یافتن راه‌آهن مقدمات این تغییر ذائقه را در مسافران ایرانی فراهم کند.

هرچند تا رسیدن به راه‌آهن به جایگاه نخست سفرهای داخلی در برنامه خانوارهای ایرانی هنوز راه زیادی باقیمانده و از لزوم تکمیل زیرساخت‌ها مانند رساندن راه‌آهن به تمام شهرهای اصلی کشور گرفته تا به کارگیری فناوری‌های نوین از یک سو و پیگیری‌های فرهنگی برای جا انداختن سفر ریلی از سوی دیگر مراحلی دارد که هنوز تمام آن طی نشده است اما در مسیرهای قدیمی ریلی و جایی که خدمات بالا رفته، ریل مسیر خود را به خوبی باز کرده است.

راه‌آهن که چند ماه قبل تصمیم گرفت با وجود برخی مخالفت‌ها حدی از آزادی عمل را به شرکت‌های ریلی در تعیین نرخ بلیت بدهد، در ایام تعطیلات نیز با استفاده از سامانه‌های یکپارچه فروش بلیت و صدور بلیت به‌نام مسافر راه را بر بازار سیاه بسته است. وضعیت سامانه‌های فروش بلیت راه‌آهن نشان می‌دهد هنوز بخشی از ظرفیت قطارها برای سفرهای نوروزی باقیمانده و در مسیرهای پرتردد مانند مشهد، تبریز و یزد نیز اگر بلیت باقی‌مانده باشد، براساس نرخ‌های مصوب به فروش می‌رسد.

آزادسازی در گام آخر

در بین تمام شقوق حمل‌و‌نقل آنچه بیش از همه ذهن مسئولان را به خود مشغول کرده، چگونگی جلوگیری از ایجاد بازار سیاه در آن به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده بود، صنعت هوایی کشور است. بازاری که در طول ماه‌های گذشته و به طور خاص سفرهای نوروزی سال قبل به‌دلیل امکان چارتر کردن پروازها روزهای نه چندان خوبی را پشت سرگذاشته بود، این روزها با فراغ بال بیشتری به استقبال نوروز می‌رود.

رضایی، کارشناس سفرهای داخلی یک آژانس هواپیمایی در گفت و گو با «فرصت‌امروز» درباره وضعیت فروش بلیت‌های نوروزی گفت: با توجه به اعلام برنامه‌های پروازی ایرلاین‌ها از چند ماه قبل از آغاز تعطیلات، مسافرانی که امکان خرید بلیت در هفته‌های قبل را پیدا کرده‌اند بدون هیچ افزایش قیمتی، بلیت‌هایی با قیمت‌های موجود در بازار را به دست آورده‌اند.

به گفته وی، در روزهای گذشته نیز با توجه به محدود شدن ظرفیت‌ها، هرچند قدری هزینه بستن تور بالا رفته که البته به‌دلیل تقاضای بالا سطحی از آن طبیعی است اما نمی‌توان قیمت‌های فعلی را به بازار سیاه تشبیه کرد. با نظارت‌های انجام گرفته حتی پروازهای چارتری نیز چندان افزایش قیمت نداشته‌اند و همین امر سبب شده متقاضیان خرید بلیت با نرخ‌هایی عجیب روبه‌رو نشوند.

هرچند باید دید در ایام تعطیلات نوروزی بازار گسترده خریدوفروش بلیت سفرها چگونه عمل خواهند کرد، اما مسیر امروز نشان از ایجاد تغییراتی مثبت در این روند دارد و به نظر بازارهای سیاه تا حدی از دور خارج شدند، مسیری که در صورت تداوم می‌تواند مقدمات تصمیماتی جدی برای آزادسازی نرخ‌ها و رقابتی کردن فضا را در آینده فراهم کند.

* ارتباط با کارشناس: j.hashemi1992@gmail.com