بررسی راه‌های افزایش درآمد دولت از محل واردات خودرو / افزایش تعرفه یا ورود برندهای تازه

دولت در بودجه 95 پیش‌بینی کرده که از محل واردات خودرو درآمدی 220‌میلیارد تومانی داشته باشد؛ اتفاقی که برای تحقق چند سناریو دارد. افزایش تعرفه و افزایش میزان واردات و ورود برندهای تازه با نمایندگی‌های رسمی و رفع ممنوعیت‌های قبلی، از جمله این سناریو‌هاست اما کدام از این سناریوها به واقعیت نزدیک خواهد شد؟

پس از آنکه هفته گذشته دولت لایحه بودجه سال 95 را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد، زمزمه‌هایی مبنی بر افزایش میزان تعرفه واردات خودرو شکل گرفت که همین موضوع نگرانی را برای بالا رفتن قیمت این گروه از خودروها ایجاد می‌کرد. اما آنچه که دولت در بودجه 95 از آن یاد کرده، افزایش درآمد از این محل است. حالا کارشناسان چند راه برای افزایش این درآمد پیش‌بینی می‌کنند. نخستین راه افزایش تعرفه واردات خودرو است. این راهکار با توجه به شرایط فعلی کشور و آنچه در پسابرجام برای اقتصاد ایران در نظر گرفته می‌شود عملیاتی است و چه آثاری خواهد داشت؟

جمشید پژویان، اقتصاددان و کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «افزایش تعرفه واردات به انحصاری شدن بازار خودروهای تولید داخل دامن می‌زند، زیرا قطعا ما در سال آینده و با آمدن شرکای تازه خودروهایی در سگمنت قیمتی خودروهای وارداتی تولید خواهیم کرد. بنابراین، اگر دولت تعرفه واردات خودرو را افزایش دهد طبیعتا قصد دارد تا فاصله قیمتی میان خودروهای تولید داخل و خودروهای وارداتی را زیاد کند. بنابراین با توجه به کیفیت نامناسب محصولات داخلی چنین اقدامی صرفا به افزایش هزینه برای مشتریان منجر خواهد شد. گرچه بازار خودروهای وارداتی و خودروهای تولید داخل همواره از هم مجزا بوده اما در هر صورت امکان واردات خودروهایی در سطح پایین‌تر قیمتی وجود دارد که دولت درصورت افزایش تعرفه واردات جلوی آن را خواهد گرفت.»

همچنین فرهاد احتشام‌زاده، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو، در این زمینه در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «در بودجه سال 95 افزایش درآمد دولت از محل واردات خودرو پیش‌بینی شده است. یکی از راه‌های افزایش درآمد از محل افزایش تعرفه واردات خودرو است. اما چقدر احتمال دارد که این اتفاق رخ دهد؟ با توجه به اینکه ما می‌خواهیم عضو سازمان تجارت جهانی شویم، مجددا باید رژیم تجاری خود را به روز کرده و تحویل دهیم. بنابراین، هر تصمیمی مبنی بر افزایش تعرفه‌های وارداتی عدم تطابق با پیوستن به سازمان تجارت جهانی است، پس احتمال این موضوع بسیار کم خواهد بود.»

برندهای تازه به بازار می‌آیند

یکی دیگر از راه‌های افزایش درآمد دولت از محل واردات خودرو، افزایش میزان واردات است که در دو حالت امکان‌پذیر خواهد بود؛ یکی ناشی از افزایش واردات خودروهای موجود و دیگری افزایش تنوع محصولات وارداتی است.

احتشام‌زاده درباره این راهکارها معتقد است: «افزایش تنوع محصولات وارداتی، برندها و مدل‌های جدید را شامل شده و همچنین با رفع محدودیت‌های غیر‌اصولی قبلی مانند ممنوعیت واردات خودروهایی با حجم موتور بالای 2500 سی سی است. در هیچ کجای دنیا دلیل لوکس بودن یک کالا، مشخصات فنی نیست بلکه قیمت یک کالا است. در همین راستا ما به سازمان توسعه تجارت درخواست داده‌ایم که ملاک لوکس بودن خودرو تغییر کند. بنابراین به احتمال این دو راه برای افزایش درآمد دولت از واردات خودرو بیشتر است.»

حالا اگر پیش فرض را همین دو راهکار آخر در نظر بگیریم دو موضوع قابل بررسی است؛ نخست اینکه با استفاده از این روش‌ها چقدر احتمال تحقق درآمد پیش‌بینی شده وجود دارد و نکته دیگر اینکه با ورود برندهای تازه چه اتفاقی در بازار خودروی کشور رخ خواهد داد؟ احتشام زاده با بیان اینکه ما برنامه‌ریزی می‌کنیم برای اینکه به یک هدف برسیم، توضیح می‌دهد: «طبیعتا به ازای این درآمد در بودجه هزینه‌هایی دیده شده، بنابراین اگر قرار است ما جایی برای یک هزینه برنامه‌ریزی کنیم ابتدا باید درآمدهای پیش‌بینی شده تحقق پیدا کند.» 

او درباره ورود برندهای تازه به بازار ایران اظهار می‌کند: «آمدن برندهای تازه، رقابت بیشتری در بازار به وجود خواهد آورد و افزایش انتخاب مشتری را خواهیم داشت و در این فرآیند همه موارد منجر به رفاه مشتری خواهد شد. ممکن است ما در کوتاه‌مدت تاثیر چندانی در بازار نبینیم اما در بلند‌مدت مشتریان با قابلیت انتخاب بیشتر می‌توانند خرید کنند.»

سال گذشته میزان واردات خودرو به دلیل شرایط رکودی نسبت به تولید خودرو در کشور، 50‌درصد افت داشته است. حالا اگر قرار باشد که حتی واردات 5‌درصد افزایش پیدا کند خطری بازار خودروهای داخلی را تهدید نخواهد کرد.

* ارتباط با کارشناس: dadashloo@gmail.com