ارزیابی 3راهکار دولت برای حمایت از تولید

قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت از وجود سه راهکار در این وزارتخانه برای حمایت از تولید خبر داده و توجه به تولید داخل را از دغدغه‌های این وزارتخانه عنوان کرده است. موضوعی که سال‌هاست از زبان مسئولان شنیده می‌شد اما با وجود تحریم‌های سخت‌گیرانه علنا کار چندانی از دست هیچ نهادی بر نمی‌آمد. زیرا اهرم تحریم‌ها نه‌تنها بر شانه تولیدکنندگان فشار می‌آورد بلکه دست دولتی‌ها را با کاهش درآمدهای نفتی بسته بود. اکنون دولتی‌ها در شرایطی دوباره از حمایت از تولید داخل سخن می‌گویند که با توافق صورت گرفته میان ایران و کشورهای 1+5، زمان برداشته شدن بار تحریم‌ها از دوش اقتصاد ایران، بسیار نزدیک است. تولیدکنندگان بارها اعلام کرده‌اند که مشکلات آنها تنها به محدودیت‌های بین‌المللی ختم نمی‌شود و موانع داخلی، فشاری هم‌وزن محدودیت‌های بین‌المللی را به آنها تحمیل کرده است. 

در این شرایط مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت، از سه راهکار تازه این وزارتخانه برای حمایت از تولید سخن گفته است. او درباره این سه راهکار بیان کرده است: «نخستین اقدام درخصوص تعرفه واردات صورت گرفته که به هیچ عنوان کاهش نداشته است. تک نرخی کردن ارز و وجود موانع فنی سر راه واردات، دیگر اهرم‌های حمایت دولت از تولید داخل است. سیاست دولت در بخش ارز، ایجاد ثبات در قیمت آن است، تلاش شده برای واردات برخی کالاها به جای ارز مبادله‌ای از ارز آزاد استفاده شود. همچنین با بررسی دستگاه‌های کنترل فنی، سعی شده است موانع کاهش یابد تا از قاچاق جلوگیری شود.»

پس از اعلام خبر برداشته‌شدن تحریم‌ها، این نگرانی در میان تولیدکنندگان به وجود آمد که دولت اشتباه گذشته را تکرار کند و با باز شدن فضای اقتصادی و دسترسی ایران به منابع مسدود شده، همه سرمایه خود را برای واردات صرف کند و این سیاست را جایگزین حمایت از تولید کند، موضوعی که خسروتاج آن را رد کرد و اعلام کرد چنین سیاستی در دستور کار دولت نیست. حالا وزارت صنعت به‌عنوان مهم‌ترین دستگاه متولی تولید، راهکارهای خود را برای حمایت از تولید داخلی و جان بخشیدن دوباره به آن، اعلام کرده اما آیا این راهکارها برای جان بخشیدن به مهم‌ترین بخش اقتصاد کشور کفایت می‌کند؟

ظرفیت‌های خالی تولید فعال شوند

علیرضا پورفرج، اقتصاددان، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می‌گوید: «با توجه به برطرف شدن تحریم‌های بین‌المللی، دولت باید از راهکارهای تلفیقی برای حمایت از تولید استفاده کند که به اعتقاد من هر سه راهکار مفید است اما باید اولویت‌های آنها در نظر گرفته شود. اکنون وضعیت اقتصاد به‌گونه‌ای است که درصد زیادی از ظرفیت تولیدی کشور بیکار است یعنی ظرفیت تولید در کشور وجود دارد اما بنگاه‌ها به دلیل مشکلات نقدینگی و فنی، پایین‌تر از سطح ظرفیت خود فعالیت می‌کنند.» او می‌افزاید: «نخستین کاری که باید صورت بگیرد فعال‌سازی این ظرفیت از طریق نوسازی تکنولوژی و واردات کالاهای سرمایه‌ای است، به تناسب فعال‌سازی این ظرفیت باید گام دوم در جهت محدود کردن واردات کالاها، اجرایی شود.»

این اقتصاددان با اعتقاد به اینکه گام سوم دولت باید تک نرخی کردن ارز باشد، اظهار می‌کند: «اگر دولت پیش از انجام نکات گفته شده، بخواهد ارز را تک نرخی کند پیامد مثبتی نخواهد داشت زیرا ما تولیدی نداریم که بخواهد پشتوانه ارز تک نرخی باشد. بنابراین اگر این سه حرکت پشت سر هم اتفاق بیفتد می‌تواند بخش صنعت را نجات دهد.»

قاچاق؛ تهدیدی بزرگ برای تولید

همچنین محمدرضا مرتضوی، دبیر خانه صنعت و معدن ایران، در این زمینه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «راهکارهایی که از سوی قائم مقام وزیر صنعت ارائه شد، منطقی است اما موضوع دیگری که باید برای آن راهکاری اندیشیده شود، بخش توزیع است. همه همکاران ما از سیستم توزیع کالا گلایه دارند و معتقدند که محصولات آنها به دست مردم نمی‌رسد و در بخش توزیع هزینه‌های گزافی به تولیدکنندگان به دلیل نبود سیستم مدرن توزیع تحمیل می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «جایگزین‌کردن سیستم مدرن توزیع موجب می‌شود که جلوی 20 میلیارد دلار کالای قاچاقی که توسط این سیستم توزیع می‌شود، گرفته شود. کالای ایرانی باید چند نوع مالیات بپردازد اما کالای قاچاق به‌راحتی و بدون پرداخت هیچ گونه حقوق دولتی در سیستم توزیع غیر‌مدرن توزیع می‌شود و متاسفانه راهی هم برای مقابله با آن وجود ندارد.»

مرتضوی با بیان اینکه مبارزه با قاچاق فقط وظیفه دولت نیست، تصریح می‌کند: «نیروی انتظامی و قوه‌قضاییه از دیگر ارگان‌هایی هستند که باید مبارزه با قاچاق را دنبال کنند. متاسفانه همه مرزهای ما به روی کالاهای قاچاق باز است و تا زمانی‌که با قاچاق مبارزه نشود تولید ایران همیشه در خطر خواهد بود.»