ادای احترام برلیناله به پناهندگان جهان

جشنواره فيلم برلين امسال به بحران پناهندگي پرداخت. براساس گفته‌هاي مدير جشنواره فيلم برلين، شصت‌وششمين دوره اين جشنواره كه اين روزها در حال برگزاري است به اداي احترام به پناهندگان جهان اختصاص دارد. يكي از آثار پيشتاز اين جشنواره نيز فيلم «آتش در دريا» است كه فضاي تنگ و محصور قايقي را نشان مي‌دهد كه ده‌ها پناهنده‌ را در خود جاي داده است و همگي از خفگي مي‌ميرند. جيانفرانكو روزي، كارگردان ايتاليايي، اين فيلم مستند را در طول يك‌ سال در جزيره ايتاليايي لامپدوسا فيلمبرداري كرده است. ده‌ها سال است اين جزيره پناهگاهي براي پناهندگان است.

فيلم آتش در دريا با مدت زمان ١٢٠ دقيقه يكي از محبوب‌ترين‌هاي جشنواره فيلم برلين و از مدعيان خرس طلايي است. فيلم داستان زندگي‌ مردم جزيره را با داستان زندگي آشفته پناهنده‌ها به هم مي‌بافد؛ مردم جزيره براي دست‌وپا كردن لقمه‌ ناني در اين جزيره روستايي شب و روز كار مي‌كنند و صدها هزار پناهنده براي داشتن زندگي بهتر خطر مي‌كنند و راه اروپا را پيش مي‌گيرند و بسياري از آنها در اين راه ناكام مي‌مانند.

كساني كه فيلم آتش در دريا را ديدند با چشماني گريان سالن سينما را ترك كردند؛ صحنه‌هاي پاياني فيلم پناهنده‌ها را در حال مرگ در كثافت‌هاي خود نشان مي‌دهد و در مجموع اين فيلم جزيياتي را به تصوير مي‌كشد كه رسانه‌ها و مطبوعات آنها را از خبرهاي خود حذف مي‌كنند. فيلم آتش در دريا لحن و آهنگ برليناله امسال است و مدير جشنواره «ديتر كوزليك» برپايي اين دوره از جشنواره را اداي احترامي به پناهندگان جهان مي‌نامد.

برليناله كه به سياسي‌ترين و اجتماعي‌ترين جشنواره‌هاي معتبر شهرت دارد، تاكيد و تمركز اين دوره‌اش را روي كساني گذاشته است كه مجبور به فرار از سرزمين‌شان شده‌اند. در اين جشنواره از سينمادوستان خواسته مي‌شود مبلغي را به خيريه‌هاي پناهندگان و پناهجويان بپردازند و صندوق‌هاي اين خيريه‌ها بيرون ٤٠٠ سينماي اين جشنواره قرار دارد. مدير اين جشنواره به يك ميليون پناهنده‌اي كه طي سال گذشته به آلمان پناه برده‌اند خوشامدگويي گفت. شهروندان داوطلب همراه با صدها پناهنده به سالن‌هاي نمايش فيلم مي‌روند و به بحث‌هايي كه اين پناهنده‌ها درباره مسائل سياسي و فلسفه‌اي مي‌كنند، مي‌پيوندند.

كوزليك پيش از برگزاري جشنواره گفته بود: «در آلمان موضوع پناهندگان بسيار داغ و بحث‌برانگيز است بنابراين فيلم‌هاي بسياري در مورد سرنوشت پناهنده‌ها داريم كه گريزي هم به موضوع امسال جشنواره «جست‌وجوي شادي» دارد.» كوزليك به راه‌اندازي برليناله در سال ١٩٥١ و زماني كه اين شهر هنوز هم از جراحت‌هاي جنگ در رنج و با خيل عظيم پناهنده‌ها روبه‌رو شده بود اشاره مي‌كند و معتقد است راه‌اندازي اين جشنواره دليلي است براي انديشيدن: «همان طور كه در آن سال برليناله را راه انداختيم حالا هم موضوع را به پناهنده‌ها اختصاص مي‌دهيم تا مذاهب، فلاسفه‌ و كشورها را تشويق به ادراك اين افراد و شرايط آنها كنيم. مي‌خواهيم به لابي‌گري‌مان در موضوعات جاري جهان ادامه دهيم.»

حتي موضوع پناهندگي به فيلم‌هايي كه ارتباطي با اين بحران ندارند، رسوخ كرده است. پس از اكران جهاني فيلم «درود سزار!» ساخته برادران «كوئن» و در نشست خبري اين فيلم، موضوع بحث به پناهندگان كشيده شد و جورج كلوني، ستاره اين فيلم، اعلام كرد كه او و همسرش امل علم‌الدين كه وكيل حقوق بشري است، در بخش جنبي جشنواره با آنگلا مركل، صدراعظم آلمان ملاقات خواهند كرد و درباره اين بحران صحبت خواهند كرد. مدتي بعد كلوني و علم‌الدين در حال صحبت با ديويد ميليبند، رييس كميته بين‌المللي نجات ديده شدند.

با نزديك شدن به اختتاميه شصت‌وششمين دوره برليناله، آثاري كه موضوعات متفاوتي دارند قدرت بيشتري در اين جشنواره به نمايش گذاشته‌اند. اين موضوع منتقداني را كه مي‌ترسيدند برليناله سال گذشته با نمايش فيلم «پنجاه طيف خاكستري» اعتبار خودش را از دست داده باشد، آرام كرده است.