در مناظره ای که پیرامون ارزیابی کارنامه اقتصادی و رفاهی دولت یازدهم برگزار شد، یکی از اقتصاددانان عنوان کرد که اگر امروز با بحران اقتصادی مواجهیم این بحران ریشه در عملکرد ۴۰ ساله اقتصادی کشور دارد و اتفاقا ما در دولت یازدهم افرادی را داشتیم که سعی کردند تخریبی را که احمدی نژاد به اقتصاد ایران تحمیل کرد جبران کنند.
به گزارش ایسنا، این مناظره میان محسن صفایی فراهانی، حجت میرزایی، حجت الله عبدالملکی و یاسر جبراییلی درباره ارزیابی کارنامه اقتصادی و رفاهی دولت یازدهم در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران توسط انجمن اسلامی این دانشگاه برگزار شد.
در بخشی از این مناظره حجت میرزایی، عضو هیأت علمی گروه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه باید در تحلیل وضعیت اقتصادی کنونی پیوستار تاریخی را در نظر داشت، اظهار کرد: آنچه امروز می بینیم نتیجه اتفاقاتی است که از سال ۱۳۸۴ تاکنون رخ داده است. من معتقدم برای تحلیل وضعیت اقتصادی امروز کشور باید پیوستگی خرد و کلان را در اقتصاد در نظر داشت. آنچه در سطح اقتصاد خرد اتفاق می افتد وابستگی بسیاری دارد که در سطح کلان رخ می دهد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در سال های گذشته بنگاه های اقتصادی دست کم از پنج ناحیه تحت تأثیر شوک بودند؛ ابتدا اینکه قیمت حامل های انرژی در دوران احمدی نژاد چند برابر شد و در ادامه بنگاه ها با مشکل نقدینگی روبه رو شده و بعضاً نمی توانستند وجوهی را که پرداخت آنها ضروری بود پرداخت کنند. همچنین شوک بزرگی که به بنگاه های اقتصادی وارد شد، شوک ارزی بود به این صورت که ارز ناگهان ۴۰۰ درصد افزایش پیدا کرد و بنگاه هایی که از قطعات و ماشین آلات و... استفاده می کردند با مشکل مواجه شدند و نتوانستند از مقطعی به بعد نوسازی صنعتی انجام دهند.
وی همچنین بیان کرد: یکی از شوک های دیگری که به بنگاه های اقتصادی وارد شد، شوک تحریم بوده است، به این ترتیب که با شدت گرفتن تحریم ها علیه ایران مبادلات برای بسیاری از بنگاه ها دشوار شد و یکی از شوک های دیگر که بنگاه ها را بسیار تحت تأثیر قرار داد شوک استخدام بود که احمدی نژاد در سال پایانی دولت به اقتصاد وارد کرد به این دلیل که می خواست کارنامه اشتغال خود را بهبود ببخشد. در مقطعی فقط در ذوب آهن ۱۰ هزار نفر و در بانک توسعه تعاون ۱۰۰۰ نفر استخدام شدند.
میرزایی درباره شوک مربوط به نرخ سود بانکی هم گفت: نرخ سود بانکی و بالا بودن آن، شوک دیگری بود که به بنگاه های اقتصادی وارد شد. طبق برخی آمارها بانک هایی بودند که سالانه ۱۰۰۰میلیارد تومان سود و جرائم بانکی پرداخت می کردند.
عضو هیأت علمی گروه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر اینکه کارنامه اقتصادی دولت نهم و دهم در شرایطی اتفاق افتاده است که وی درآمد نفتی بسیار بالایی داشته، گفت: اسحاق جهانگیری از درآمد ۷۰۰ میلیارد دلاری سخن گفت درحالی که این درآمد به مراتب بیشتر و در حدود ۸۲۶ میلیارد دلار بود.
در ادامه این مناظره حجت الله عبدالملکی با بیان اینکه معتقد است دولت ها بهتر است هشت ساله باشند، اظهار کرد: من فکر می کنم دولت ها بهتر است چهار ساله نباشند، چرا که تا یک دولت بخواهد برای کارهای خود برنامه ریزی کند و به اصطلاح بفهمند درب هیأت دولت از کدام سمت باز می شود شش ماه طول می کشد و همین موضوع هزینه بالایی دارد.
وی با بیان اینکه به دولت احمدی نژاد هم انتقاداتی داشته خطاب به صفایی فراهانی و حجت میرزایی، ادامه داد: در سال هایی که ما به آقای احمدی نژاد انتقاد می کردیم شما کجا بودید؟
قائم مقام وزارت امور اقتصاد و دارایی در دولت اصلاحات، بیان کرد: من حتی زمانی که در زندان به سر می بردم نیز از ارائه راهکارهای کارشناسی احمدی نژاد دست نکشیدم، همچنان که در سال ۱۳۸۹ درباره یارانه ها نامه ای به احمدی نژاد نوشتم و به نزدیکان وی سپردم که به دست او برسانند که در این نامه به طور مفصل تبعات هدفمندی یارانه ها را به گوش او رساندم و در جواب شنیدم «به همین خیال باش که احمدی نژاد اشتباه کند.»
حجت میرزایی نیز در ادامه این سخنان گفت: در سال ۱۳۸۴ که نه روزنامه ای بود و نه حزبی فعالیت می کرد، ۵۰اقتصاددان نامه ای به احمدی نژاد نوشتند و آنچه در حال وقوع بود هشدار دادند. نتیجه آن نامه این بود که ۲۵ نفر از اساتید اخراج و بازنشسته شدند که یکی از آنها من بودم. اساتید اقتصاد نامه های زیادی برای احمدی نژاد نوشتند. بعضا این نامه ها ۲۰ تا ۳۰ صفحه گزارش کارشناسی از وضعیت اقتصادی کشور و نقدهایی بود که به تصمیمات اقتصادی احمدی نژاد وارد بود، البته آن نامه ها هیچ کدام نتیجه نداد.
در ادامه این بحث عبدالملکی گفت: ما با دولت احمدی نژاد کاری نداریم و به آنها منتقدیم. وضعیت معاش مردم در سال ۱۳۹۶ بدتر از سال ۱۳۹۲ است؛ نگاهی به وضعیت شاخص های مربوط به معیشت این موضوع را تأیید می کند. امروز بیکاری افزایش یافته، قدرت خرید مردم کاهش یافته و شکاف طبقاتی بدتر شده است. همچنین یک میلیون نفر سر کار هستند و حقوق هم نمی گیرند. یادتان باشد که بخشی از کارکنان معدن یورت آزادشهر را چنین افرادی تشکیل می دادند.
صفایی فراهانی هم در پاسخ به این مسئله گفت: بهتر است یادتان نرود که معدن یورت مربوط به دولت نبود و من از شما می پرسم که معدن یورت متعلق به کجا بود که حقوق کارکنانش را پرداخت نمی کرد؟
قائم مقام وزارت امور اقتصادی و دارایی در دولت اصلاحات همچنین با اشاره به اینکه نرخ رشد اقتصادی در دولت روحانی روند صعودی گرفته و از منفی ۶.۸درصد در سال پایانی احمدی نژاد به حدود ۱۱درصد در دولت روحانی رسیده است، ادامه داد: در پاسخ به کسانی که می گویند رشد اقتصادی حاصل از فروش نفت بوده باید بگویم در طول ۴۰سال گذشته چه زمانی رشد اقتصادی حاصل از فروش نفت نبوده می گویید احمدی نژاد به دلیل تحریم ها مشکل پیدا کرد ولی این مسئله نیز این پاسخ را دارد که مشکل تحریم های هسته ای را این دولت برطرف کرد.
وی ادامه داد: اینکه در بحران اقتصادی زندگی می کنیم شکی نیست، ولی این بحران ناشی از عملکرد این دولت نیست. بررسی رشد اقتصادی از سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۳ نشان می دهد که میانگین رشد اقتصادی در تمامی این سال ها در حدود ۲.۱درصد بوده است. ضمن اینکه احمدی نژاد نیز مشکلات بدی برای اقتصاد ایران ایجاد کرد که دولت بعدی را برای برطرف کردن آن مشکل ها به سختی انداخت. بعد از احمدی نژاد دولتی بر سر کار آمد که برخی مشکلات را کنار زد و برخی را حل کرد.
صفایی فراهانی در پاسخ به ثروتمند بودن برخی وزرا نیز بیان کرد: تأکید می کنم که هیچ کدام از این وزرا هیچ ثروتی به دست نیاوردند و قبل از اینکه وارد کابینه شوند سرمایه دار بودند مگر اینکه با خود بیندیشیم که سرمایه دار بودن ایراد دارد که در این صورت وامصیبتا.
در ادامه این بحث جبراییلی با توجه به هدفمندی یارانه ها گفت: رئیس دولت اصلاحات گفته بود هدفمندی یارانه ها آرزوی من بود که نتوانستم آن را انجام دهم. باید به موجب آن از کالا برداشته می شد و به کسانی که نیاز دارند پرداخت می شد.
این موضوعی است که نه دولت دهم انجام داد و نه دولت یازدهم. وی همچنین این سوال را که به نظرش یارانه سه برابری در دولت دوازدهم با چه منابع مالی تحلیل خواهد شد و آیا تورم زا نخواهد بود، ادامه داد: تورم زا نخواهد بود و البته توضیحی درباره چگونگی آن نداد.
جبراییلی با انتقاد از اینکه دولت برخی پروژه های اقتصادی کشور را به خارجی ها می سپارد، به نحوه ایجاد کارخانه ایرباس و علم شدن آن در برابر بویینگ اشاره کرد و گفت: اگر ایرباس از ضرر دادن می ترسید هرگز نمی توانست در برابر بویینگ به قدرت برسد. دولت باید به فکر تولید باشد و از واردات کالاهای خارجی جلوگیری کنیم.
صفایی فراهانی نیز با اشاره به اینکه پیشینه هر دولتی به خوبی نشان دهنده این است که از تولید داخلی حمایت می کند یا خیر، به دولت اصلاحات اشاره کرد و گفت: شرکت مپنا و فراب را من با ۳۵۰میلیون دلار پایه گذاری کردم که از موفق ترین شرکت ها بود و این نشان دهنده این است که ما به تولید داخلی اهمیت زیادی می دهیم که در دولت نهم و دهم چنین اتفاقاتی نیفتاد.