آغاز پرداخت همراه به زودی در شبکه بانکی / مانا و سهند هم آمدند

رئیس کل بانک مرکزی بخشنامه  «ضوابط پرداخت های دیجیتال و همراه» را به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد و پیش بینی می شود این شیوه نوین پرداخت بانکی از اواسط اردیبهشت ماه اجرایی شود.

در این ضوابط، استفاده از ابزارهای هوشمند برای عملیات پرداخت با استفاده از فرآیند و فناوری نشان گذاری  (tokenization) تبیین شده است.

نشان گذاری فرآیندی است که در پرداخت های با ابزارهای هوشمند، داده های حساس و شماره کارت با نشانه های عددی رمزینه جایگزین می شود. این فرآیند سبب می شود تا امنیت استفاده از ابزارهای هوشمند تا سطح استانداردهای بین المللی ارتقا یابد و دیگر اینکه استفاده از انواع ابزارهای هوشمند نظیر تلفن های همراه و ابزارهای پوشیدنی برای عملیات بانکی نظیر پرداخت با سهولت میسر شود.

پیش بینی می شود با اقدام های انجام شده، ارائه این خدمات از اواسط اردیبهشت ماه سال جاری به صورت عملیاتی تحقق یابد.

براساس اعلام روز چهارشنبه بانک مرکزی، در این بخشنامه آمده است: پرداخت های دیجیتال و پرداخت های همراه با توجه به تحولات فناوری در سطح جهان، به عنوان پدیده در حال رشد در کشور مطرح شده و در این رهگذر انتظار می رود فرصت های جدیدی برای ارائه خدمات بهتر و وسیعتر به مشتریان نظام بانکی پدید آید.

گرچه نفس نوآوری موجد تحول و پیشرفت است، ولی توجه به رعایت قواعد بانکداری و مدیریت ریسک بهینه و حصول اطمینان از امنیت در پرداخت های بانکی، قاعده ای است که تمام فعالیت های توسعه ای باید حول آن تعریف و تبیین شوند.

همانند هر تغییر بزرگ در سپهر فناوری، کاربری ابزارهای هوشمند برای پرداخت های الکترونیکی، فرصت ها و تهدیداتی را متوجه نظام بانکی کشور می کند؛ از این رو ضرورت دارد، با توجه به استانداردها و به روش های بین المللی و بهره گیری از تجربیات موفق، الگوی بومی به گونه ای تنظیم شود که حداکثر بهره برداری از فرصت ها را در کنار مدیریت بهینه ریسک های عملیاتی و پرهیز از تهدیدات توامان دنبال کند.

با این مقدمه، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از چند ماه پیش با رصد دقیق تغییرات فناوری و با نظرداشت امکانات و ویژگی های خاص نظام پرداخت خرد کشور و با گردآوری نظرات کارشناسان و مسئولان شبکه بانکی کشور و شرکت های همکار آنها به جمع بندی روشنی در خصوص راهبرد پرداخت های دیجیتال و پرداخت های همراه رسیده و در نهایت در جلسه دوم اردیبهشت ماه امسال هیأت عامل بانک مرکزی این موضوع را با تکیه بر اجرایی کردن فرآیند نشان گذاری (tokenization)در پرداخت های دیجیتال و پرداخت های همراه مصوب کرد.

در این بخشنامه آمده است: با توجه به وضعیت موجود، ارائه خدمات پرداخت دیجیتال و پرداخت همراه با کاربست فرآیند و فناوری نشانگذاری صورت می گیرد.

در فرآیند نشان گذاری، قسمتی از داده های حساس پرداخت مشتریان با«نشانه»های(token)الکترونیکی جایگزین شده و در شبکه پرداخت انتقال می یابند. با استفاده از زیرساخت ملی پرداخت و تسویه،«نشانه»ها در فضایی امن به داده های حساس تبدیل شده و پس از آن روال پرداخت مطابق با رویه عادی تکمیل می شود.

رونمایی از دو شبکه مانا و سهند

فرآیند نشان گذاری با معرفی دو نهاد در شبکه پرداخت انجام می شود: مراکز ارائه نشانه های الکترونیکی  (مانا) که توسط بانک یا مؤسسه اعتباری صادرکننده یا نهاد طرف قرارداد با آن راهبری شده و وظیفه ایجاد سامانه نشان گذار و تبدیلات داده های حساس به نشانه و بالعکس را برعهده دارند.

دیگری سامانه هدایت نشانه های دیجیتال (سهند) است که سامانه ای است یکتا و مستقر در زیرساخت ملی پرداخت و تسویه که اتصال«مانا»ها به شبکه پرداخت از طریق آن صورت می پذیرد.

با این شیوه، بانک یا مؤسسه اعتباری با حفظ مسئولیت کامل خود در قبال صیانت از اطلاعات مشتریان می توانند فعالیت نشان گذاری را به  «مانا»های مجاز برون سپاری کنند.

فرآیند نشانگذاری تنها از طریق«مانا»هایی قابل انجام است که فناوری، روش ها و روال های اجرایی خود را پیش از ارائه خدمت به بانک ها یا موسسات اعتباری به تأیید بانک مرکزی رسانده باشند.

ارائه خدمات توسط  «مانا»ها تنها از طریق اتصال به  «سهند» امکان پذیر است

تراکنش خرید تلفن همراه برای تراکنش های نشان گذاری شده تا سقف روزانه تعیین شده برای تراکنشَ های نوع موبایل مجاز بوده و بانک یا مؤسسه اعتباری صادر کننده ملزم به رعایت این سقف است.

دستورالعمل های فنی این بخشنامه در آینده توسط معاونت فناوری های نوین بانک مرکزی ابلاغ می شود.

رئیس کل بانک مرکزی از بانک ها و مؤسسه های اعتباری خواسته است با رعایت نکات مندرج در این بخشنامه، در زمینه طراحی، پیاده سازی و اجرای توسعه خدمات پرداخت دیجیتال و پرداخت های همراه هماهنگی کامل با بانک مرکزی داشته باشند.

پرداخت همراه چیست

مهرماه پارسال بود که شرکت ارتباطات سیار ایران از تفاهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و بانک مرکزی برای ارائه خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیک بر بستر تلفن همراه با همکاری همراه اول و شرکت خدمات انفورماتیک خبر داد.

براساس این تفاهم نامه، و با ایجاد زیرساخت های لازم، شرایطی برای اپراتورهای تلفن همراه فراهم می شود تا مشترکان تلفن همراه بتوانند امکانات «سرویس امضای امن همراه»، «فضای رمزینه روی سیم کارت برای ذخیره داده های عام»،«فضای رمزینه روی سیم کارت برای مجازی سازی کارت بانکی»، «سرویس کیف پول الکترونیکی همراه روی سیمکارت» و «زیرساخت تبادلات مالی مبتنی بر ان. اف. سی»(NFC )دسترسی داشته باشند.

فناوری ان. اف. سی یا ارتباط حوزه نزدیک، شیوه ای است که در آن وسیله ارتباطی بی سیم بین دو دستگاه در مجاورت همدیگر است که در فاصله های کوتاه  (حداکثر چند سانتی متر) کاربرد دارد.

امروزه تعداد گوشی هایی که از تراشه ان.اف. سی استفاده می کنند و این سامانه را پشتیبانی می کنند روز به روز در حال افزایش است، زیرا در این شیوه اطلاعات به صورت کد شده بین دو وسیله رد و بدل می شود.

پیش از آن نیز محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته بود که به زودی کاربران ایرانی می توانند به واسطه طرح پول الکترونیکی که با همکاری بانک مرکزی پیگیری می شود، از تلفن همراه خود به عنوان یک کارت بانکی استفاده کنند.