کیفیت خودروهای ایرانی مشتری‌ها را راضی می‌کند؟

«باید به کیفیت محصولات، کاهش آلایندگی و کاهش مصرف سوخت، رعایت استانداردهای جهانی و در رأس آنها، رضایتمندی مشتریان، توجه ویژه داشت.» این آخرین اظهارنظر محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره صنعت خودرو است. نعمت‌زاده گفته است: «تولید محصول غیرکیفی باید ممنوع شود و نباید تجربه‌ها و خطاهای گذشته را فراموش کنیم. پذیرش اشتباه خود یک امتیاز مثبت است. نباید در پذیرش اشتباهات تعصب داشته باشیم، زیرا ماندن در اشتباه، موفقیت آینده ما را هم محدود خواهد کرد.»

این صحبت‌ها از سوی وزیر صنعت در حالی مطرح می‌شود که در آستانه روز ملی کیفیت قرار داریم و شاید در چنین زمانی مطرح کردن این پرسش که کیفیت خودروهای ایرانی مشتری‌های ایرانی را راضی می‌کند، ضروری به نظر برسد. روز ملی کیفیت در حالی برای خودروسازان داخلی فرا‌می‌رسد که سال‌هاست خبری از تنوع در تولید داخلی در این صنعت دیده نمی‌شود و به غیر ‌از مواردی جزئی خبری از بهبود کیفیت نیست. تنها مولفه‌ای که در صنعت خودروسازی به شکل چشمگیری در این سال‌ها افزایش پیدا کرده، مولفه قیمت است.

مشتری واژه‌ای فراموش شده در صنعت خودرو

هر ماه جدول رده‌بندی کیفی سواری‌ها از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران ارائه می‌شود، اما این روند بازرسی کیفی و انتشار گزارش ماهانه در حالی است که معیارهایی همچون جلوگیری یا کاهش تحویل خودروهای معیوب به مشتریان، ایجاد رقابت مثبت بین خودروسازان از طریق مقایسه کیفیت خودروها با یکدیگر، خلق ارزش برای مشتریان با ارائه وضعیت کیفی از صنعت خودرو به جامعه و بالا بردن سطح آگاهی مردم نسبت به خودروها برای انتخاب مناسب در این بازرسی‌ها مدنظر قرار می‌گیرد.

این‌گونه است که با وجود هدف‌گذاری وزارت صنعت برای بالابردن کیفیت خودروهای داخلی، همچنان مشتری‌های ایرانی از خودروهای تولید داخل ناراضی هستند و از دست رفتن بازار داخلی و زیان دهی صنعت خودرو می‌تواند گواه خوبی برای این ادعا باشد.

بهرام شهریاری، عضو انجمن قطعه سازان عامل مهم در عدم توسعه صنعت خودرو در کشور ما را یکنواختی تولید و عدم تمایل به نوآوری و طراحی خودرو می‌داند و به «فرصت امروز» می‌گوید: «مشتری تنوع، کیفیت و تغییر را می‌طلبد و صنعت خودرو به هیچ‌یک از این پارامترها توجه نداشته و به‌رغم اینکه در قبل از دوره نهم و دهم برنامه توسعه صنعت خودرو با نگاه و گرایش طراحی در حرکت بود از مسیر خود خارج شد و ساخت داخل عقیم ماند.»

او می‌افزاید: «مشتری واژه فراموش شده‌ای در صنعت خودرو است به همین دلیل است که ما هنوز پراید تولید می‌کنیم.» مصطفی جعفری، کارشناس صنعت خودرو نیز درباره کیفیت خودروهای تولید داخل به «فرصت امروز» می‌گوید: «صنعت خودرو‌سازی ایران برای رشد نیازمند تولید خودرو با کیفیت بالا است تا بتواند مشتری را جذب خودش کند، موضوعی که متاسفانه در حال حاضر صنعت خودروسازی به آن توجه ویژه‌ای ندارد.»

جمشید پژویان، کارشناس صنعت خودرو نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «صنعت خودروی ما هیچ نقشه راهی ندارد و همچنان به تولید خودرو با کیفیت پایین، قیمت و مصرف سوخت بالا ادامه می‌دهد.»با این اوصاف، ناراضی بودن مشتری‌ها از کیفیت خودروهای داخلی طبیعی به نظر می‌رسد و شاید همین نکته است که موجب‌شده طرح‌های سخت‌گیرانه‌تری برای بازرسی‌های کیفی به وزارت صنعت ارائه شود.

حضور سرمایه‌گذاران خارجی برای رضایت مشتریان

یکی از دلایلی که می‌توان برای نارضایتی مشتریان از خودروهای داخلی بیان کرد، نبود تنوع است. تنوعی که به طرح‌ها و تکنولوژی‌های تازه نیاز دارد و وجود این تکنولوژی‌ها نه تنها می‌تواند ساخت خودروهای متنوع را برای خودروسازان داخلی تامین کند، بلکه روند تولید را نیز راحت‌تر می‌کند. نعمت‌زاده نیز در این‌باره بیان کرده است: «هر خودروساز داخلی باید یک برند را برای خودش داشته باشد و هر چند سال برند خودروی جدیدی را تولید کند.»

این موضوعی است که ضمانت اجرایی‌اش، به حضور سرمایه‌گذاران خارجی در کشور نیاز دارد. حالا گویا پس از چند سال قهر شرکت‌های خارجی از بازار خودروی ایران، بوی آشتی و مشارکت‌های جدید به مشام می‌رسد. مدیرعامل ایران‌خودرو، در گفت‌وگو با فارس از مشارکت با خودروسازان آلمانی خبر داده و از شرکت سایپا نیز زمزمه‌های مشارکت با چینی‌ها به گوش می‌رسد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز حضور سرمایه‌گذاران خارجی را مفید دانسته و گفته است: «سرمایه‌گذارهای خارجی می‌توانند با بیش از 51 درصد مدیریت واحدهای خودروسازی را هم بر عهده بگیرند که از این طریق هم دانش فنی لازم به کشور منتقل می‌شود و هم اینکه از نیرو و کارشناسی داخلی استفاده و در نتیجه تجربه ارزشمندی در داخل کشور برای تولیدخودروهای باکیفیت ایجاد می‌شود. در این شرایط حداقل ساخت داخل می‌تواند 40 درصد باشد، به شرط اینکه صادرات را در برنامه خودش قرار بدهد.»

او با بیان اینکه برای توسعه صنعتی نباید درها را به روی خودمان ببندیم، افزوده است: «همکاری با بهترین‌های دنیا را باید در این عرصه از صنعت مدنظر قرار دهیم، چرا که صنعت در تعامل با صاحبان تکنولوژی رشد پیدا می‌کند و داشتن یک شریک خارجی توانمند بهترین فرصت برای رشد و توسعه صنعت خودرو و در نتیجه رضایتمندی مشتریان خواهد بود.»

فردا روز ملی کیفیت است و مشتریان ایرانی از کیفیت خودروهای ایرانی ناراضی هستند، اما برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت برای توسعه صنعت خودرو و رایزنی‌های شرکت‌های خودروسازی با سرمایه‌گذاران خارجی آغاز شده است، بنابراین باید تا سال آینده منتظر ماند، شاید اعداد کیفیت در خط‌کش اندازه‌گیری مشتریان تغییر کند.