هر محصول یا خدمتی كه در حال حاضر در بازار وجود دارد، عمر مشخصی دارد و بعد از مدتی منسوخ شده و محصولی جدیدتر جایگزین آن میشود. امروزه سرعت فرآیندهای توسعه محصول و ارائه سریعتر محصولات و خدمات در بازار مسئلهای است كه شركتها و سازمانها توجه خاصی به آن نشان میدهند.
توسعه محصول جدید اجرای یكی از استراتژیهایی است كه از طریق آن یك شركت تلاش میكند میزان فروش و سهم بازار و بهرهوری خود را افزایش دهد. این كار از طریق بهبود بخشیدن یا اصلاح محصولات و خدمات كنونی یا ارائه محصولات جدید انجام میشود. در دنیای رقابتی كسبوكار امروز، فرآیندهای توسعه محصول سرعت یافته و ارائه سریعتر محصولات به بازار یكی از معیارهای موفقیت كسبوكار است. برای توسعه و ارائه یك محصول جدید میتوان مراحل زیر را در نظر گرفت.
مرحله اول: تحلیل محیط و ایدهیابی
با استفاده از تحلیلهای محیط درونی و بیرونی نقاط قوت و ضعف (SWOT) و روندهای بازاریابی جاری و خلق ایدئولوژیهایی که قیمت، نرخ بازگشت سرمایه و هزینههای توزیع گسترده را در نظر میگیرند، میتوان در عرصه رقابت یک گام جلوتر رفت. بررسی کنید که آیا مصرفکننده به وجود محصول یا خدمت جدید احساس نیاز میکند و خواهان آن است یا خیر. در طول فرآیند توسعه محصول جدید، سیستم را منعطف نگه داشته و از نظرات انعطافپذیر در فعالیتهای اجرایی استفاده کنید. ممکن است نیاز باشد نقشه ذهنی خود را در اشکال مختلف و سطوح مختلف ریسک تصور کنید. در این مرحله هدف به وجود آوردن هرچه بیشتر ایدههای جدید است و كمیت مهم بوده و كیفیت نباید قضاوت شود. کسبوكاری موفق است كه بتواند ایدههای متعددی را توسعه بدهد تا بعد بتواند از میان آنها یكی را انتخاب كند.
مرحله دوم: ارزیابی ایدهها
ایدههای جمعآوری شده را مورد ارزیابی قرار دهید، ایدههای ضعیف حذف میشوند تا تعداد ایدهها كاهش یابد، در پایان این مرحله تعدادی ایده خوب باقی میماند. برای انجام این کار معیار خاصی در نظر داشته باشید که بر طبق آن بتوانید ایده را رد کرده یا بپذیرید. از نوآوریهای جدید سه رقیب اصلی خود، میزان سهم بازار آنها و انتظارات و منافع مشتریان نهایی آنها خبر داشته باشید. برای مثال صنعت هواپیماسازی اغلب بازار خود را با بازار فلزات مقایسه میکند.
مرحله سوم: آزمایش مفهوم
در این مرحله ایده به مفهوم محصول تبدیل میشود. مفهوم محصول، تصور یا ذهنیتی است كه از محصول داریم. هنگامی كه صحبت از یك محصول میشود تصور و برداشتی از آن در ذهن شما میآید. این همان مفهوم محصول است که پس از مرحله ارزیابی ایدهها انجام میپذیرد. علاوه بر مسئله حق امتیاز و طراحی و دیگر مسائل قانونی مرتبط با توسعه محصول جدید، دانستن اینکه پیامهای بازاریابی کجا بهتر عمل میکنند، مهمترین بخش آزمایش مفهوم است.
مرحله چهارم: تحلیل کسبوکار
در طول فرآیند توسعه محصول جدید، یک سیستم سنجشی معیار برای نظارت بر فرآیند ایجاد کنید که شامل ورودیهایی از قبیل میانگین زمان هر مرحله، خروجیهایی که ارزش محصول راهاندازی شده را میسنجند، درصد فروش محصول جدید و دیگر اشکالی است که بازخوردهای ارزشمندی برایتان فراهم میکنند. مهم است که عملکرد یک سازمان با این معیارها مطابقت داشته باشد. حتی اگر یک ایده منجر به ایجاد محصول نشد میتوانید آن را بهعنوان یک سرمایه ارزشمند برای سازمان نگه دارید، زیرا شاید در آینده فرصتهای خلق آن با توجه به محیط و نیازهای متغیر ممکن شود.
مرحله پنجم: آزمایش بازار (تست بتا)
در این مرحله محصول بهصورت آزمایشی و در حجمی محدود وارد بازار میشود و اطلاعات ارزشمندی از طریق بازخوردها بهدست میآید که به وسیله آن میتوان نقاط ضعف و نواقص را شناسایی و برطرف کنید. به حرف و حدیثهایی که درباره محصول به وجود میآید اهمیت ندهید زیرا در این مرحله فرصت رفع نقایص را دارید. این مرحله از مراحل مهمی است که سبب بررسی توسط منتقدان و ارائه بازخورد و نظرات و میلیونها بار آزمایش توسط مصرفکنندگان نهایی میشود.
مرحله ششم: بررسیهای فنی و ایجاد محصول
ایدهای كه مرحله توسعه مفهوم را گذرانده و در مرحله تحلیل تجاری تایید شد را برای تبدیل به محصول فیزیكی و تولید به واحد مهندسی بدهید. تا اینجا آنچه درباره محصول وجود داشت ایده و تصور بود اما از این مرحله به بعد، محصول بهصورت فیزیكی تولید میشود. در این مرحله مشخص میشود كه آیا ایده محصول قابلیت تبدیل شدن به محصول فیزیكی را دارد یا خیر. در این مرحله واحد تولید شرکت شما باید برای تولید محصول و واحد بازاریابی برای توزیع آن برنامهریزی کند و واحد مالی به مخارج تولید محصول جدید بپردازد. اطلاعاتی که از مرحله قبل و بازخوردها بهدست آوردید را در این مرحله در تولید محصول اعمال کنید. مطمئن شوید که ابزارهای فنی تولید آن را در خط تولید دارید.
مرحله هفتم: تجاریسازی
محصولی كه مرحله آزمایش بازار و بررسیهای فنی را با موفقیت پشت سر گذاشته وارد مرحله تجاریسازی شده و شركت اقدام به تولید گسترده محصول میكند. در این مرحله، محصول جدید در جریان اصلی تولید محصولات شرکت قرار گرفته، مصرفکنندگان آن را میخرند و نظارتهای فنی برای بررسی پیشرفت بهطور مداوم انجام میگیرد. شبکههای توزیعتان را از محصول پر و سعی کنید قفسههای فروشگاه خالی از محصولاتتان نماند. با بهروزسازی تبلیغات و آگهیهای تجاری در طول این مرحله نام محصول خود را در ذهن کسانی که در فکر خرید و تصمیمگیری هستند، حفظ کنید.
مرحله هشتم: ارزیابیهای ثانویه و تکمیل قیمتگذاری
اثرگذاری و کارایی فرآیند توسعه محصول جدید را بررسی کنید. بیشتر محصولات جدید با قیمتهای پایین به بازار معرفی میشوند و پس از پذیرش توسط مصرفکنندگان، قیمت نهایی خود را ارائه میکنند. در این مرحله ارزش کلی هزینه کالای فروخته شده را بسنجید و مطمئن شوید که هزینههای داخلی تحتالشعاع منافع محصول جدید قرار نگیرد. بازار هدف تعیین کنید و نیازهای مشتریتان را برای محصول تحت بازار هدفی خاص مثلا با توجه به سن در نظر بگیرید. منافع حاصله را پیشبینی کنید و فرآیندهای انتقال را بهبود بخشید.
از خطاها درس بگیرید
در هر مرحله از طراحی محصول جدید ممکن است خطاها و نواقصی به وجود آید. سعی کنید آنها را ثبت کرده و در جهت بهبود فرآیند بهعنوان یک تجربه از آنها استفاده کنید. داشتن یک تیم هماهنگ به موفقیت ایجاد محصول یا خدمت جدید کمک میکند. بهرهوری در طول فرآیند توسعه محصول میتواند نائل شود اگر و تنها اگر اهداف را به وضوح تعریف کرده باشید.