نرخ سود باید 2 درصد بالاتر از تورم باشد

بانک مرکزی مکانیزم تعیین نرخ سود بانکی را پس از سال‌ها ناگهان تغییر داده و براساس تصمیم‌گیری‌های این بانک، تعیین نرخ سود بانکی از طریق کاهش نرخ سود بازار بین‌بانکی و تغییر نسبت سپرده بانک‌ها صورت خواهد گرفت و دیگر این بانک به‌صورت مستقیم در تعیین نرخ سود بانکی دخالتی نخواهد داشت.

یکی از راهکارهای بانک مرکزی، کاهش نرخ سود از طریق کاهش نرخ سود در بازار بین بانکی است به این نحو که مسئولان این بانک می‌گویند در نتیجه اقدامات ما، نرخ سود بازار بین‌بانکی که اوایل سال در محدوده نزدیک به ۳۰‌درصد سیر می‌کرد، در چند هفته گذشته به ۲۲‌درصد و اخیرا هم به زیر ۲۱‌درصد کاهش یافته است. آنها راهکار دیگر را اجازه شورای پول و اعتبار به بانک مرکزی برای تعیین نسبت سپرده قانونی بانک‌های تجاری در محدوده ۱۰ تا ۱۳‌درصد اعلام می‌کنند.

به گزارش مهر، اما اینکه این‌گونه اقدامات بتواند نرخ سود بانکی را کاهش دهد، از سوی کارشناسان مورد تردید است و حتی برخی اعضای شورای پول و اعتبار بر این عقیده هستند که بانک مرکزی باید هر چه سریع‌تر برای تعیین نرخ سود بانکی مناسب و کاهش آن در بازار، گزارش عملکرد بانک‌ها در این زمینه را به اعضای شورا ارائه کند یا اعضای شورا براساس آن تصمیمات لازم را اتخاذ کنند که البته تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.

تعیین کف نرخ سود برعهده بانک مرکزی است

حیدر مستخدمین حسینی در گفت‌وگو با مهر، درباره تصمیمات بانک مرکزی برای تغییر مکانیزم تعیین نرخ سود بانکی گفت: براساس قانون پولی و بانکی و قانون عملیات بانکداری بدون ربا، تعیین کف نرخ سود بانکی از وظایف بانک مرکزی است. بنابراین بانک مرکزی نمی‌تواند خود را از تصمیم‌گیری برای تعیین نرخ سود بانکی مبرا بداند، بنابراین باید کف نرخ سود بانکی را تعیین کند و تعیین نرخ‌های بالاتر از آن را بر عهده بانک‌ها بگذارد.

معاون اسبق وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی افزود: پس از آن بانک‌ها هم با بررسی شرایط، مکانیزم نرخ سود بانکی به منظور تجهیز و تخصیص منابع را ترسیم کنند تا نرخ سود مورد نظر و مطلوب شکل گیرد. به این صورت که هر بانکی به‌صورت مجزا نرخ سود را برای خود تعیین کند یا اینکه تصمیم‌گیری‌ها در این زمینه توسط مدیران عامل بانک‌ها در شورای عالی بانک‌ها و کانون بانک‌های خصوصی اتخاذ شود و در مورد آن توافق صورت گیرد.

وی نسبت به اینکه بانک مرکزی در حال حاضر از تعیین این نرخ سر باز می‌زند و پیش از این این‌گونه نبوده و همواره بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار نرخ سود را برای بانک‌ها تعیین می‌کردند، انتقاد کرد و افزود: چرا بانک مرکزی در شرایط فعلی تعیین نرخ سود را بر عهده بانک‌ها آن هم به شکلی دیگر از طریق کاهش نرخ سود بازار بین بانکی و غیره سپرده است، این در حالی است که بانک مرکزی از ابتدا به موضوع نرخ سود بانکی ورود کرده است.

این کارشناس مسائل پولی و اقتصادی افزود: شورای پول و اعتبار در جلسه‌ای که در اردیبهشت ماه امسال برگزار کرد و بانک مرکزی اطلاع‌رسانی آن را انجام داد، قرار بود که هر سه ماه یکبار یک بازنگری در نرخ‌های سود بانکی صورت گیرد و در این خصوص تجدیدنظر شود اما الان وارد سه ماهه پایانی سال شده‌ایم اما هنوز بازنگری و تجدیدنظری صورت نگرفته است و بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار هیچ تصمیمی در این زمینه به عمل نیاورده‌اند.

مستخدمین حسینی به توافق بانکداران برای کاهش نرخ سود بانکی به میزان 2‌درصد پیش از این اشاره و بیان کرد: بانک مرکزی چرا در مقطع حساس فعلی تصمیم گرفته است که کاهش نرخ سود را به نحو دیگری انجام دهد و تصمیمات و نتایج توافق حاصله در جلسه مدیران عامل بانکی را نپذیرفتند، این در حالی است که مدیران عامل بانک‌ها در جلسه خود به تصمیم نهایی برای کاهش نرخ سود رسیده بودند.

وی خاطرنشان کرد: حال اینکه طبق قوانین بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار متولی تعیین نرخ سود بانکی هستند و کف نرخ سود را شورای پول و اعتبار باید تعیین کند و مکانیزم بعدی توسط بانک‌ها صورت گیرد. به عبارت دیگر در این بخش نگاه کارشناسی این است که مدیران بانک‌ها با یک نگاه مشترک می‌توانند نرخ سود حداکثر را که می‌تواند متغیر باشد، براساس عقد مشارکت مدنی تعیین کنند و بانکداری بدون ربا هم بر این شیوه تاکید کرده است.

معاون اسبق رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد خاطرنشان کرد: براساس عقود اسلامی در مشارکت مدنی، تعیین نرخ سود مثلا ۲۴‌درصد در ابتدای دوره خلاف است و باید در پایان دوره این اتفاق بیفتد، زیرا نتیجه کار در انتها هنوز مشخص نیست، به عبارت دیگر تعیین نرخ سود حداکثر در ابتدای دوره خلاف است.

نرخ سود 2درصد بالاتر از تورم

وی در پاسخ به اینکه نرخ سود بانکی مناسب در شرایط فعلی اقتصاد چه نرخی است، اظهار داشت: نرخ سود بانکی باید 2‌درصد بالای نرخ تورم باشد و این نرخ معقول و مطلوب است، این 2‌درصد هم برای این است که ممکن است اشتباهاتی در محاسبات نرخ تورم صورت گرفته باشد، یعنی این 2‌درصد هم به این دلیل است که شاید در ضرایب تعیین نرخ تورم اشتباهاتی صورت گرفته باشد.

به گفته مستخدمین حسینی، یک نکته مهم تعادل بخشیدن بین نرخ تورم و نرخ سود بانکی است. اگر نرخ سود بانکی زیر نرخ تورم باشد، سپرده‌گذاران متضرر می‌شوند و رانت به‌وجود می‌آید و تجهیز منابع دچار اشکال می‌شود و قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد و اگر نرخ سود بالای نرخ تورم باشد سایر بازارها متضرر می‌شوند و سرمایه‌گذار کمرنگ می‌شود و انگیزه بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری از بین می‌رود، بنابراین بهترین راه تعیین نرخ سود بینابین است که یک تعادلی بین نرخ سود بانکی و تورم حاصل شود.

وی خاطرنشان کرد: تعیین 2‌درصد نرخ سود بالاتر از تورم که این 2‌درصد هم برای لحاظ کردن اشتباهات احتمالی در محاسبات نرخ تورم است، راهکار و راهگشا است و باعث می‌شود در سایر بازارها مانند بازار سرمایه، بخش تولید و... سرمایه‌گذاری شکل بگیرد.