نهایی شدن توافق هستهای، انتظار برای ورود سرمایههای خارجی را بیش از پیش پررنگ کرده است. گرچه پیش از رسیدن به این توافق نیز نیاز به حضور سرمایهگذاران خارجی برای توسعه، در همه زیرمجموعههای اقتصاد کشور، دیده میشد، اما حالا این انتظار رنگی جدیتر به خود گرفته است. بخش معدن کشور بهعنوان یکی از پرپتانسیلترین ظرفیتها جهت رشد، برای توسعه نیاز جدی به حضور سرمایهگذاران خارجی احساس میکند، چراکه حضور سرمایههای خارجی علاوه بر تزریق منابع مالی، انتقال دانش، تکنولوژی و ورود تجهیزات پیشرفته را برای این بخش که در طول سالهای گذشته نسبت به کشورهای دیگر عقبمانده است، به همراه خواهد داشت.
ازهمینرو مهدی کرباسیان، رییس هیات عامل ایمیدرو، چند روز پیش اعلام کرد که در کنفرانس مشترک ایران و اروپا که در وین برگزار شد، ظرفیتهای معدن و صنایع معدنی ایران را تشریح کرده است. او در این کنفرانس اظهار کرد: ارزش طرحهای جاری و آتی بخش معدن و صنایع معدنی ایران 29میلیارد دلار است. طرحهای جاری از ارزشی معادل 9میلیارد دلار و پروژههای آتی از 20میلیارد دلار ارزش برخوردارند. اکنون بخش معدن ایران، برای توسعه خود نیازمند سرمایههای خارجی است. اما پرسش اینجاست که کدام بخشها از این حوزه بیشترین پتانسیل و نیاز را برای جذب سرمایههای خارجی دارند؟ کرباسیان در اینباره گفته است: «بخشهای آلومینیوم، فولاد، عناصر نادر خاکی، مس، طلا، زغالسنگ و... آماده توسعه و سرمایهگذاری هستند.»
هرمز ناصرنیا، رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران نیز در گفتوگو با «فرصت امروز» در این زمینه میگوید: «بیشترین حوزهای که در بخش معدن باید برای توسعه آن به سرمایههای خارجی پناه برد، برای معادن فلزی است. معادن مس، آهن، کرومیت، منگنز در ایران بسیار است و از اولویتهای سرمایهگذاری به شمار میروند. بنابراین برای جذب سرمایههای خارجی ابتدا باید این بخشها را مورد توجه قرار دهیم.» او میافزاید: «در بخش صنایع معدنی نیز ما نیازمند سرمایههای خارجی هستیم و برای توسعه این بخش حتما باید از سرمایههای خارجی استفاده شود.»ناصرنیا با بیان اینکه ما همه فرصتهای سرمایهگذاری در بخش معدن ایران را به همه سفارتخانههای خارجی فرستادیم، اظهار میکند: «ما بسیاری از سرمایهگذاران علاقهمند را به ایمیدرو معرفی کردیم و وظیفه خود را برای جلب مشارکت انجام دادیم اما به نتیجه رسیدن در اختیار ما نبوده است.»
فقدان امنیت سرمایهگذاری، خارجیها را میترساند
نکته مهمی که همواره در کنار واژه سرمایههای خارجی قرار میگیرد، موانع سر راه این سرمایهگذاران است. نامساعد بودن فضای کسبوکار و تغییر سریع قوانین ازجمله مشکلاتی است که فعالان بخشخصوصی از آنها بهعنوان مهمترین موانع یاد میکنند. رییس سازمان نظام مهندسی معدن نیز در این زمینه معتقد است: «کمبود اطلاعات پایه از نخستین موانعی است که بر سر راه قرار دارد زیرا یک سرمایهگذار نیازمند اطلاعات برای اطمینان از سودبخش بودن سرمایهگذاریاش است. بخشی از جمعآوری این اطلاعات برعهده سازمان زمینشناسی و بخش دیگر مرتبط با سایر بخشهاست. البته ما در جزوه سرمایهگذاری که توزیع کردیم اطلاعات اداری را در آن جای دادیم.»
ناصرنیا با اشاره به امنیت سرمایهگذاری بهعنوان یکی دیگر از مواردی که برای سرمایهگذاران خارجی اهمیت دارد، تصریح میکند: «ثبات مقررات و قوانین، عامل این امنیت است. وقتی ثبات در این موارد وجود نداشته باشد، یک سرمایهگذار نمیداند که چگونه باید تصمیم بگیرد. موضوع دیگر امنیت اجتماعی سرمایهگذاران است متاسفانه در کشور ما بارها اتفاق افتاده اهالی یک منطقه به معدنکاران هجوم آوردهاند. امنیت اجتماعی بدان معناست که وزارت کار، نیروی انتظامی، قوهقضاییه، استانداری و دولت از سرمایهگذار حمایت کنند که متاسفانه در کشور ما بسیار ضعیف است و خارجیها را میترساند. این نکته فقط مختص سرمایهگذاری معدنی نیست بلکه در همه بخشها وجود دارد.»