مشوقی که هیچ سرمایه‌گذاری را تشویق نمی‌کند

ابتدای هفته جاری معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی از تخفیف 50درصدی زمین در شهرک‌های صنعتی مناطق محروم برای ترغیب سرمایه‌گذاران دراین مناطق خبر داد. ایجاد اشتغال و بستر‌سازی برای توسعه اقتصادی در مناطق محروم، نیاز جدی و ضروری است که نمی‌توان از آن چشم پوشید. گرچه تقریبا همه دولت‌ها درباره توسعه این مناطق شعار داده‌اند و در عمل نیز طرح‌هایی را بدون در نظر گرفتن مقیاس اقتصادی در این مناطق کلنگ زده‌اند اما یک ارزیابی ساده از وضعیت بیکاری و کارخانه‌های این مناطق نشان می‌دهد که هیچ یک از برنامه‌های دولت‌ها آنگونه که از آن صحبت شده نتوانسته پاسخگوی این نیاز جدی باشد. حالا بار دیگر خبر از در نظر گرفتن مشوق‌هایی برای حضور سرمایه‌گذاران در شهرک‌های صنعتی مناطق محروم می‌رسد. شهرک‌های صنعتی که به‌صورت بالقوه حتی در مراکز استان‌های برخوردار نیز با مشکلات فراوانی مواجهند.

فرشاد مقیمی درباره این مشوق‌ها به ایسنا گفته است: ‌«ایجاد زیرساخت در مناطق کمتر توسعه‌یافته و مرزی اهمیت ویژه‌ای دارد، در عین حال باید تلاش کنیم مردم را از طریق دلگرمی‌ها و تسهیلات برای سرمایه‌گذاری در این مناطق ترغیب کنیم، چراکه اگر اقتصاد آنها در این مناطق به چرخه بیفتد میل برای مهاجرت به وجود نخواهد آمد. در این شهرک‌ها سعی می‌کنیم شرایط را مساعد‌تر کنیم. مثلا برای ایجاد زیرساخت در شهرک‌های مناطق محروم تا 50 درصد تخفیف برای زمین‌ها می‌دهیم.»

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‎های صنعتی با بیان اینکه در بازپرداخت این نواحی نیز یک‌سال تنفس ایجاد کرده‌ایم، اظهار کرده است: «سعی می‌کنیم به جای آنکه منابع مالی سرمایه‌گذار صرف پرداخت ما شود در زمینه‌ توسعه ناحیه صنعتی هزینه شود. علاوه بر این تسهیلات، هر فردی که بتواند پیش از موعد واحد خود را به بهره‌برداری برساند تعدادی از سفته‌های باقی‌مانده‌اش را نیز پس خواهد گرفت.»

مشوق‌هایی که هیچ نیست

اکنون با توجه به اینکه موانع بسیاری بر سر راه صنعتگران و سرمایه‌گذاران وجود دارد، پرسش اینجاست که در نظر گرفتن این مشوق‌ها چقدر می‌تواند سرمایه‌های تازه را به این مناطق جذب کند؟  بیژن پناهی زاده، رییس خانه صنعت و معدن خوزستان، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می‌گوید: «پیش از این نیز چنین وعده‌ای داده شده بود اما در خرمشهر و شوش که جزو مناطق محروم محسوب می‌شوند، هیچ‌گاه محقق نشده است. اگر واقعا چنین اقدامی صورت گرفته بهتر است که آن را بخشنامه کرده و به استان‌ها ابلاغ کنند. نکته دیگر این است که تخفیف 50‌درصدی زمین مشوق کافی برای تشویق سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این مناطق نیست.»

او می‌افزاید: «برای سرمایه‌گذاران به صرفه‌تر است تا در نزدیکی پایتخت سرمایه‌گذاری کنند تا اینکه بخواهند در مناطق محروم پنج‌سال سرمایه خود را بخوابانند و دست آخر هم هیچ نصیبشان نشود. قیمت زمین به قدری در شهرک‌های صنعتی بالاست که حتی 50درصد آن هم در این مناطق زیاد است. چنین مشوق‌هایی برای مناطق محروم هیچ است.»
عبدالحکیم ریگی میرجاوه، رییس اتاق بازرگانی زاهدان نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این زمینه بیان می‌کند: «در نظر گرفتن چنین مشوقی خوب است اما کافی نیست زیرا تولید در مناطق محروم شامل هزینه‌های سرباری است که طبیعتا سرمایه‌گذاران را از سرمایه‌گذاری در این مناطق ناامید می‌کند. متاسفانه مناطق محروم دارای شرایط نابرابر اما قوانین یکسان با مناطق برخوردار هستند.»

تبدیل مناطق محروم به بهشت مالیاتی

صاحبان صنعت در مناطق محروم معتقدند که این مشوق‌ها ابزار کافی جهت تشویق سرمایه‌گذاران برای حضور در مناطق محروم نیست و نمی‌تواند اتفاق تازه‌ای را برای این مناطق در جهت توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال رقم بزند. در این شرایط این پرسش مطرح می‌شود که چه شرایطی می‌تواند برای سرمایه‌گذاران ایجاد جذابیت کند؟ پناهی‌زاده در این‌باره معتقد است کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی تا 6درصد، کاهش سهم پرداختی کارفرما به تامین اجتماعی، حذف مالیات بر ارزش افزوده، در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی و واردات ماشین‌آلات بدون پرداخت حقوق گمرکی برای سرمایه‌گذاری در مناطق محروم می‌تواند سرمایه‌گذاران را به این مناطق بکشاند. اکنون ما تفاوت معناداری در شرایط صنعتگران مناطق محروم و مناطق برخوردار نمی‌بینیم.

ریگی میرجاوه نیز در این زمینه اظهار می‌کند: «مشکل اساسی صنعتگران در مناطق محروم، داشتن هزینه‌هایی اضافی است که هزینه تولیدشان را بالا می‌برد. کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی، حذف کامل مالیات و فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب می‌تواند برای سرمایه‌گذاران ایجاد جذابیت کند. ما بارها پیشنهاد داده‌ایم که مناطق محروم را به بهشت مالیاتی برای 10 سال تبدیل کرده و پس از اینکه این مناطق به رونق اقتصادی رسیدند مجددا مالیات را برقرار کنند.»