مرثیه‌ای برای یک فیلم

فعالیت در حوزه فیلمسازی یا به عبارت صحیح‌تر، صنعت سینما، فراز و نشیب‌های متعددی دارد. از مرحله ساخت پلان‌های ابتدایی یک فیلم تا مرحله نهایی و اکران، عوامل تولید فیلم، فشار کاری و استرس‌های شغلی زیادی را متحمل می‌شوند. اما مرحله اکران برای هر فیلمسازی حکم چالشی‌ترین بخش را دارد. میزان اقبال عمومی فیلم و وضعیت فروش فیلم در گیشه برای تهیه‌کننده و کارگردان حائز اهمیت دو چندان است. در این بین، گاهی برخی عوامل باعث توقف اکران زود هنگام فیلم‌ها می‌شود و برخی فیلم‌ها آن طور که انتظار می‌رفت در گستره دید مخاطبان قرار نمی‌گیرند.

توقف اکران فیلم‌ها، پیش از موعد مقرر، عمدتا به برخی دلایل خاص اتفاق می‌افتد: مضامین سیاسی یا توهین‌آمیز، اعتراضات مردمی یا اعتراض از سوی نهادهای خاص و... البته با در نظر گرفتن وجود شورای بررسی و ممیزی‌های مختلف در کشورها برای بررسی فیلم‌های در انتظار اکران، به نظر می‌رسد توقف اکران فیلم‌ها عجیب و حتی توهین به عوامل دست‌اندرکار یک فیلم باشد. با این وجود به بررسی برخی دلایل که سبب خروج زودهنگام فیلم‌ها از چرخه اکران می‌شوند، می‌پردازیم.

دانمارک و بازار کم رونق فیلم‌های وطنی

دانمارک از کشورهایی است که براساس روحیه مخاطبان از ضعف در بخش اکران داخلی رنج می‌برد. سینماهای دانمارکی اغلب علاقه دارند فیلم‌های خارجی و به‌ویژه هالیوودی را اکران کنند، چراکه تجربه نشان داده، در سال‌های اخیر شهروندان دانمارکی تمایل کمی نسبت به تماشای فیلم‌های وطنی دارند و همین امر باعث شده مدت زمان اکران فیلم‌های دانمارکی به رقمی حدود نصف مدت زمان اکران فیلم‌های غربی برسد. گرچه فیلم‌های دانمارکی عمدتا با بودجه‌های اندک ساخته می‌شوند و کمپانی‌های فیلمسازی ضرر چندانی را متقبل نخواهند شد، اما بررسی‌های کمپانی میراماکس دانمارک نشان می‌دهد این مسئله زنگ خطری برای صنعت فیلمسازی دانمارک و وسیله‌ای برای دلسردی فیلمسازان دانمارکی است.

لغو اکران‌هایی که دلایل سیاسی دارند

گاهی برخی فیلم‌ها، قربانی مضامین خود شده و زودتر از حد معمول از لیست اکران خارج می‌شوند. به گزارش نیویورک‌پست، فیلم «تک‌تیر‌انداز آمریکایی» تنها 10 روز پس از اکران در پردیس دانشگاه میشیگان از ادامه اکران بازماند. دانشگاه میشیگان به طور مرتب به اکران فیلم‌های مختلف برای دانشجویانش می‌پردازد. اما این فیلم بنا بر صلاحدید مقامات دانشگاه از چرخه اکران حذف شد. مقامات دانشگاه در مصاحبه با نیویورک‌پست اعلام کردند: دانشگاه میشیگان، دانشگاهی بین‌المللی است که از سراسر جهان دانشجویانی با ادیان مختلف دارد. با توجه به دو مفهوم کلیشه‌ای «توهین به اسلام و مسلمانان» و همدردی با قاتلان و جنایتکاران و پس از اعتراض‌های پراکنده برخی دانشجویان مسلمان دانشگاه، تصمیم گرفتیم از ادامه اکران این فیلم جلوگیری کنیم. اکران این فیلم در دانشگاه‌های دیگر نیز نتایجی نسبتا ناخوشایند داشت و در نهایت نمایش این فیلم در بخش‌هایی از آسیا و آفریقا با عدم استقبال و اکران نیمه‌کاره مواجه شد.

اما گاهی بحث لغو یا توقف اکران یک فیلم به طور کامل وارد جنجال‌های سیاسی می‌شود. ژوئن سال گذشته میلادی، ماهی عجیب برای کمپانی فیلمسازی سونی پیکچرز بود. همه چیز از موضوع فیلم «مصاحبه» با بازی جیمز فرانکو آغاز شد. فیلمی که در آن به خودکامگی رهبر کره شمالی پرداخته شده و موضوع ترور وی توسط دو مامور اف‌بی‌آی مطرح می‌شد. به محض انتشار نخستین عکس‌های این فیلم و انتشار محتوای سناریو، کمپانی سونی به اشکال مختلف تهدید شد. از سوی دیگر مقامات کره شروع به تهدید کشورها برای جلوگیری از پخش فیلم به طور عمومی کردند و در نهایت رییس‌جمهوری آمریکا هم وارد کارزار شد و به حمایت از اکران فیلم پرداخت.

قدرت بی‌نظیر مخاطبان هندی

بیراه نیست اگر صنعت فیلم در هند را بخشی از روح زندگی شهروندان هندی بدانیم. علاقه‌مندان به سینما در هند غیر‌قابل شمارشند و تقریبا همه هندی‌ها علاقه دارند برای یک‌بار هم که شده بازیگری را تجربه کنند. اما شور‌و‌هیجان این مخاطبان پرتعداد نیز قابل اغماض نیست. مخاطبان هندی همان‌قدر که توانایی رشد دادن صنعت سینما را دارند، می‌توانند بر ناکامی یک فیلم اثر‌گذار باشند. دسامبر 2014 برای ساکنان بمبئی ماه به یاد ماندنی و عجیبی بود. اکران فیلم جدید شاهرخ خان و کاجول، دو هنرپیشه محبوب هندی به مذاق بسیاری از مخاطبان خوش نیامده بود و گویا محتوای فیلم و به‌ویژه پایان داستان خشم بسیاری را برانگیخته بود، سیل اعتراضات و حتی تجمع‌های خیابانی باعث شد این فیلم با سرعت از پرده سینماها پایین بیاید و به مشکل اکران نیمه‌کاره تن دهد.

تبلیغات معجزه می‌کنند

عوامل مختلفی در موفقیت فروش فیلم‌ها موثرند. تبلیغات یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر فروش فیلم‌ها ارزیابی می‌شود. تبلیغات گاهی می‌توانند فیلمی را که چندان خوش ساخت نیست به فروش چند میلیون دلاری و فیلم‌های مهم را به پایین‌ترین حد فروش برسانند. تبلیغات مناسب حتی می‌توانند موضوعات نه‌چندان مناسب را به بهترین شکل ارائه کنند. تجربه اکران فیلم «کوهستان بروکبک» نشان داد فیلمی با مضمون حساسیت برانگیز که انتظار می‌رفت از سوی برخی مخاطبان پس‌زدگی و انزجار را در پی داشته باشد، به لطف تبلیغات استثنایی خود موفق شد به فروشی دست یابد که حتی عوامل سازنده هم متصور نبودند.