مجلس شتاب نکند

بیش از سه دهه از زمان تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا می‌گذرد. این قانون که در سال 1362 تصویب شد با اشکالات زیادی همراه بود که پس از اجرای قانون در سال 1363 خود را نشان داد. یکی از مهم‌ترین این مشکلات عدم هماهنگی نظام بانکی با قوانین وضع شده بود که در بسیاری موارد صوری عمل کرده بود و مشکلات زیادی داشت. از این رو اهالی بهارستان در صدد رفع مشکلات موجود برآمدند و بنابر این گذاشته شد که این موضوع تا قبل از رسیدن به پایان عمر مجلس نهم تعیین تکلیف شود اما با وجود اینکه این قانون باید طی مدت پنج سال مورد بازبینی قرار می‌گرفت تاکنون تعیین‌تکلیف نشده است.

از این رو مجلس در قالب طرحی در این خصوص اقدام کرد که با انتقادات و واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. این در حالی است که دولت و بانک مرکزی لایحه‌ای در این خصوص ارائه نداده‌اند و این اقدام مجلس را عملی شتاب‌زده می‌دانند. با وجود مخالفت دولت و بانک مرکزی و با توجه به اهمیت نظام بانکی در اقتصاد کشور به نظر می‌رسد اجرای طرح جدید قبل از بازبینی مجدد می‌تواند ضربه‌های سنگینی به اقتصاد کشور و نظام بانکی وارد کند.

عبدالرضا ترابی، عضو اسبق کمیسیون اقتصادی مجلس به «فرصت امروز» گفت: بانکداری بدون ربا در ابتدای امر فقط یک شعار بود و در هیچ یک از بانک‌های خصوصی و دولتی این قضیه اجرا نشد. در ابتدای امر اعتقاد بر این بود که باید بانکداری بدون ربا در سیستم کشور اجرایی شود ولی متأسفانه این اتفاق رخ نداد.

طرح‌های ناپخته با شکست روبه‌رو می‌شوند

وی افزود: برخی از کشورهای اسلامی در گذشته بانکداری بدون ربا را تجربه کرده‌اند. همچنین در انگلیس که از کشورهای امپریالیستی است یک بانک بدون رباست. درحال حاضر تنها بانک اسلامی که در کشورهای اسلامی به‌معنای واقعی بدون ربا است و ما خودمان هم با آن ارتباط داشتیم و برای پروژه‌های بزرگ از آن وام می‌گیریم بانک توسعه اسلامی یا بانک (IPP) است که مقر آن در عربستان قرار دارد. این بانک تنها بانکی است که ربا ندارد و فقط به اندازه وام‌هایی که اعطا می‌کند 2 درصد برای کارمزد دریافت می‌کند.

ترابی ادامه داد: مسائلی که در حال حاضر در مجلس عنوان می‌شود تا مجلس جدید تشکیل شود، اعضای آن مستقر شوند، خود را پیدا کنند، وضعیت شعب مشخص شود و کمیسیون‌ها مشخص شود زمانبر است. ما 15 کمیسیون داریم که هر کدام متولی یک سمت از وزارتخانه‌ها است. قانون‌گذاری و نظارت بر حکم اجرای قانون از وظایف نمایندگان است اما اینکه این وزارتخانه‌ها که تحت نظر کمیسیون هستند چقدر بر این قوانین نظارت داشته‌اند مسئله بسیار مهمی است.

ممکن است نماینده‌ای صحبتی کند اما اینها راهکار نیست و مشکلی را حل نمی‌کند غیر‌از اینکه عده‌ای صحبتی کرده‌اند و عده‌ای نیز با آن مخالفت کردند. وی اظهار کرد: اینکه اقتصاددانان و صاحب‌نظران در هر عرصه بتوانند طرحی بدهند که این طرح موقت و کوتاه‌مدت و مقطعی نباشد و طرحی باشد که بتواند راهکار بدهد و مشکلات کشور را حل کند چنین چیزی تاکنون اتفاق نیفتاده است. اگر در طرحی که داده می‌شود تمام جوانب در نظر گرفته نشود و حق مطلب را ادا نکند امکان ندارد مشکلی حل شود.

در نهایت ممکن است چند نفر را دعوت کنند و کمیسیونی تشکیل دهند که هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت. تا زمانی‌که واقعاً دولت، ملت، قوه قضائیه و مجلس، خصوصاً قوه قضائیه همسو با هم نباشند هیچ اتفاق مثبتی در اقتصاد کشور رخ نخواهد داد و این طرحی که ارائه شده در صورتی که پخته نباشد و کار کارشناسی درستی روی آن انجام نشده باشد هیچ دردی را دوا نخواهد کرد.

طرح بانکداری بدون ربا یا تعطیلی بانک‌ها؟

جمشید پژویان، اقتصاددان، در این رابطه به «فرصت‌امروز» گفت: در سال 1362 عده زیادی از علما ومسئولان دور هم نشستند و این قانون را تصویب کردند و به ظاهر 30 سال است که این قانون را اجرا می‌کنند. ارائه این طرح به این معناست که می‌خواهند چیزی را که با عنوان سود نامش را تغییر دادند حذف کنند و در بانکداری را در ایران ببندند؟ 

وی افزود: آنچه مسلم است این است که مشکلات بسیار زیادی در این رابطه وجود دارد. مجلس و نمایندگان گاهی برای اینکه اثری از خود به جای بگذارند در پایان دوره دست به اقداماتی می‌زنند. تجربه نشان می‌دهد هر گاه خواستیم تغییری ایجاد کنیم به سمت بدتر شدن رفتیم آیا تشخیص داده شده که این سود همان رباست و می‌خواهند این سود را حذف کنند و به مردم بگویند این پول را بی‌دلیل در بانک‌ها قرار دهید و بانک‌ها همین‌طور این پول را وام بدهند؟ آیا چنین چیزی ممکن است؟

این اقتصاددان ادامه داد: اگر واقعاً قرار است تحت عنوان بانکداری بدون ربا تغییراتی بدهند به این معناست که این نوع بانکداری را که بانکداری بدون ربا می‌دانستند قبول ندارند. یعنی این سودهایی که از وام گیرندگان گرفته می‌شود و سودی که به سپرده‌گذاران داده می‌شود را قبول ندارند، پس در نتیجه بانکداری تعطیل می‌شود و تنها چیزی که باقی می‌ماند این است که موسساتی به صورت مشترک با کسانی که سرمایه‌هایی دارند و می‌خواهند به کار بیندازند سرمایه‌گذاری کنند.

ارتباط با نویسنده : m_farazmand_66@yahoo.com