قیلوله در سایه آمار

تـولـیدکنندگان ایلامی می‌گویند که 22 میلیارد تومان بدهی 150 واحد تولیدی مستقر در شهرک صنعتی ایلام را به تعطیلی کشانده و مجموع این بدهی با توجه به جرایم دیرکردی که مشمول حال بدهکاران شده، در حال افزایش است. در این شرایط تولیدکنندگان ایلامی نه‌تنها کار بلکه در حال از دست دادن زندگی‌شان هستند.  وقتی از ایلام صحبت می‌کنیم، از استانی می‌گوییم که هنوز واژه محرومیت را می‌توان در آن به وضوح احساس کرد. شرایط جنگ تحمیلی مزید بر علتی برای عقب ماندگی این استان شد. استانی که به گفته یکی از اکثر تولیدکنندگان این شهر تا زمان بسته بودن مرز مهران، ته دنیا بود. حالا در استانی که رکورد‌دار بالاترین آمار بیکاری در کشور است، اکثر تولیدکنندگان نیز خانه‌نشین شده و گرد مرده روی اصلی‌ترین شهرک صنعتی آن پاشیده‌اند.

چهارمین سفر حسن روحانی بعد از رسیدن بر مسند ریاست جمهوری، به استان ایلام بود و هدف از این سفر توسعه ایلام اعلام شد. اما حالا به گفته تولیدکنندگان نه‌تنها خبری از توسعه نیست بلکه بخش تولید که یکی از مهم‌ترین محرکه‌های توسعه است، تابلوی تعطیلی را بر در خود آویخته است.

قفل‌های زنگ زده بر در واحدهای تولیدی

هفت شهرک صنعتی با ظرفیت 450 واحد تولیدی در ایلام احداث شده‌اند که اصلی‌ترین آنها، شهرک صنعتی ایلام است که ظرفیتی برابر با 190 واحد تولیدی دارد اما به گفته رییس پیشین اتاق بازرگانی این استان، بیش از 90‌درصد از واحدهای تولیدی در این شهرک تعطیل شده و قفل‌هایشان زنگ زده است. توفیق احمدی زاده، رییس پیشین اتاق بازرگانی ایلام و یکی از تولیدکنندگانی که امروز خانه‌نشین است، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» درباره دلیل اصلی تعطیلی این شهرک صنعتی می‌گوید: «بدهی‌های معوق بانکی اصلی‌ترین دلیل تعطیلی این واحدهای تولیدی است. متاسفانه زیربناهای اقتصادی برای بخش‌خصوصی در این استان درست نیست البته اخیرا با راه‌اندازی پتروشیمی ایلام تغییراتی در بخش دولتی صورت گرفته است.»

او با اشاره به در نظر گرفتن مشوق‌ها برای حضور تولیدکنندگان در شهرک‌های صنعتی بیان می‌کند: «از سال 73 تا 80 با تشویق تولیدکنندگان و با وام‌های تبصره‌ای، آنها را به شهرک‌های صنعتی کشاندند. اما نکته اینجاست که به دلیل محرومیت این استان، هیچ سرمایه‌گذاری از خارج از استان برای سرمایه‌گذاری به ایلام نمی‌آمد و در نتیجه مردمی که دستشان به دهنشان می‌رسیدبه‌عنوان تولیدکننده به این شهرک‌ها آمدند اما با تغییر نرخ ارز از سال 80 به بعد و قطع شدن تسهیلات از سال 84، این واحدها یک به یک تعطیل شده و اکنون بانک‌ها صاحب واحدهای تولیدی هستند که تعطیل است.»

به گفته احمدی‌زاده، قصه ناتوانی واحدهای تولیدی از طولانی بودن بوروکراسی‌های اداری برای دریافت تسهیلات نشأت می‌گیرد. مثلا یک واحد تولیدی قرار بوده که مبلغ 250 میلیون تومان برای راه‌اندازی واحد خود دریافت کند اما این پرداخت سه سال طول کشیده و طبیعتا راه‌اندازی طرح نیز شامل تورم شده اما بانک همان مبلغی را که مقرر کرده بود، به تولیدکننده پرداخت کرده است و همین موضوع موجب شده که بسیاری از طرح‌ها در همان زمان افتتاح تعطیل شده‌اند و بانک‌ها مشتری اول و آخر این واحدها باشند. در تابستان سال‌جاری شخصی به نام ستار ابدالی خود را جلوی دفتر مرکزی بانک صنعت و معدن در تهران به آتش کشید که احمدی‌زاده می‌گوید او هم یکی از همین تولیدکننده‌های ورشکسته بوده که همه املاکش به تصرف بانک درآمده است. 

اما نکته‌ای که در این میان تعجب برانگیز است، میزان بدهی‌های تولیدکنندگان به بانک‌ها است. احمدی‌زاده در این زمینه بیان می‌کند: «سقف وام‌هایی که از بانک دریافت شده، 400 میلیون تومان است که تا سال 1384 دریافت شده و مجموع بدهی بخش‌خصوصی این استان به بانک‌ها 22 میلیارد تومان است که با احتساب جریمه دیرکرد به رقمی نجومی تبدیل شده است.»

علی افشار، عضو کمیسیون صنایع اتاق ایلام در گفت‌وگو با «فرصت امروز» درباره تعطیلی واحدهای صنعتی در این استان اظهار می‌کند: «واحدهای صنعتی در ایلام تعطیل شده و تعطیل هم خواهند ماند. ما اخیرا با آقای شوهانی، نماینده مردم ایلام جلسه‌ای داشته‌ایم و درخواست کرده‌ایم که مشکلات تولیدکنندگان را به گوش آقای نعمت‌زاده برسانند.» او ادامه می‌دهد: «یکی از دلایل تعطیلی این واحدها نبود سرمایه اولیه و سپس توقف حمایت‌های دولت است.»

اما در مقابل این دیدگاه، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ایلام می‌گوید که بیش از 50 درصد واحدهای تولیدی در این شهرک صنعتی فعال هستند. یارالله نصیری در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این زمینه بیان می‌کند: «62درصد صنایع در کل استان فعال هستند و فقط 25 درصد تعطیل مطلق هستند.» او درباره دلیل این تعطیلی‌ها می‌گوید: «به هرحال صنعت کشور با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو بوده که منجر به تعطیلی شده اما فعالیت صنعت استان ایلام در حد نرم کشور است.» نصیری در پاسخ به اینکه پس چرا تولیدکنندگان چنین آماری را ارائه می‌دهند، اظهار می‌کند: «تولیدکنندگان فقط از هم‌صنف‌های خود خبر دارند و آمار کلان را نمی‌دانند. من به‌طور قاطع می‌گویم که بیش از 62 درصد صنعت این استان فعال است اما در این میان واحدهایی را داریم که کمتر از 50 درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند و واحدهایی هم هستند که در چهار شیفت کار می‌کنند.»

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان ایلام نیز در همین زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «طبق اعلام سازمان صنعت، معدن و تجارت استان 25‌درصد از واحدهای تولیدی تعطیل مطلق هستند و در شهرک صنعتی ایلام نیز 55 درصد از واحدها فعال هستند.»

صنعتگران ایلامی هزینه تمدید کارت بازرگانی را ندارند

بدهی و معوقه‌های بانکی، نبود تسهیلات تازه و وجود محرومیت در ایلام از دلایل اصلی توقف فعالیت واحدهای تولیدی در این استان هستند. تا انتخابات اتاق بازرگانی چند روزی بیشتر باقی نمانده. گفته می‌شود که تعداد زیادی از صنعتگران ایلامی به دلیل نداشتن هزینه تمدید کارت بازرگانی نتوانسته‌اند در این انتخابات شرکت کنند. قصه‌ای که چهار سال پیش هم تکرار شده است. احمدی‌زاده در این زمینه می‌گوید: «من زمانی رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی بودم اما چهار سال پیش به دلیل به حد نصاب نرسیدن تعداد صنعتگران که ناشی از تمدید نشدن کارت‌های بازرگانی این افراد به دلیل ناتوانی مالی بود، کسی نبود که بخواهد به ما رأی دهد. بنابراین بازرگانان به جای ما در کمیسیون صنایع نشسته‌اند.»

هیچ‌کس در این شهر چراغی نمی‌افروزد

پـیـگـیری‌های خبرنگار «فرصت امروز» از دو روز گذشته برای دسترسی به نمایندگان ایلام به نتیجه نرسید. بنابراین از یک عضو کمیسیون صنایع مجلس درباره مشکلات موجود در این شهرک‌ها پرسش شد. محسن بیگلری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در پاسخ به «فرصت امروز» می‌گوید: «مشکل شهرک صنعتی ایلام در کمیسیون مطرح نشده اما باید توجه کرد که مشکلات شهرک‌های صنعتی فقط به ایلام محدود نمی‌شود و بسیاری از شهرک‌های صنعتی کشور اکنون با 50درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. بهترین راهکار این است که دولت به جای ایجاد واحدهای صنعتی تازه‌تر، واحدهای مرده را زنده کند.» او با تاکید بر اینکه مجلس از هرگونه حمایتی از تولید حمایت می‌کند، می‌افزاید: «مشکل شهرک‌های صنعتی این است که از ابتدای کار سیاست‌های در نظر گرفته شده اشتباه بوده است.»

خـودکـشـی، تـعطیلی و بیکاری از عواید ایجاد شهرک‌های صنعتی بودند که با مشوق‌های نیمه‌کاره، همان سرمایه نیمه را هم از دست جمعیت محروم استان ایلام ربودند و اکنون هیچ‌کس نیست که در این شهر برای صنعتگران چراغی بیفروزد. صنعتگرانی که می‌گویند گدا نیستند و فقط حمایت می‌خواهند. از سوی دیگر سازمان‌های دولتی می‌گویند که وضعیت تولید در این استان آنقدرها که گفته می‌شود وخیم نیست و در حد طبیعی کشور است. در این بین آمارهایی وجود دارد که با یکدیگر نمی‌خواند اما آنچه واضح است نیاز شدید بخش صنعت به حمایت است.