یک سال پیش بود که قدیمی ترین شریک سازنده خودروهای تجاری ایران یعنی، بنز به ایران آمد تا برای از سرگیری همکاری های خود با ایران خودرو دیزل تفاهم نامه امضا کند و حالا پس از یک سال خبر نهایی شدن قرارداد این دو شرکت به گوش می رسد.
بنز، اسکانیا و ولوو از نامداران خودروهای تجاری در دنیا بوده و هر سه خودروساز به عنوان تجاری سازان درجه یک در کلاس جهانی خودروسازی، تلقی می شوند. هر سه این خودروسازان سابقه فعالیت طولانی در ایران داشته و دارای شریک تجاری در ایران هستند. بنز با ایران خودرو دیزل، اسکانیا با ماموت و وولو با سایپا دیزل، سابقه فعالیت طولانی در عرضه خودروهای تجاری به بازار ایران را داشته اند.
در روزهای نخست برجام، بنز و اسکانیا برای تجدید پیمان، اقدام به امضای تفاهم نامه با شرکای خود در ایران کردند. در این میان اما ولوو سکوت کرد و آخرین اخبار از همکاری های این خودروساز با سایپا دیزل، مونتاژ چند مدل از کامیون های کشنده این شرکت در سایپا دیزل بود.
وضعیت خودروسازان دیزلی ایران در طول چند سال اخیر خوب نبوده و با توجه به میزان بالای زیان انباشته دو شرکت سایپا دیزل و ایران خودرو دیزل، گاهی حتی گمانه زنی هایی درباره نزدیک بودن ورشکستگی این دو شرکت صورت گرفته است. اکنون پرسش اینجاست که تغییر در وضعیت تجاری سازان ایرانی، تحت چه شرایطی صورت خواهد گرفت؟
حسن کریمی سنجری، کارشناس صنعت خودرو، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می گوید: «در تولید خودروهای تجاری، دو موضوع مطرح است، نخست عرضه آنها در یک شرایط استاندارد و دیگری تقاضای لازم برای این خودروها. تفاوت خودروهای تجاری با خودروهای سواری در این است که بازار خودروهای تجاری به شرایط کسب و کار بستگی دارد و خودروهایی هستند که برای کسب درآمد خریداری می شوند.»
او با اشاره به عوامل رونق گرفتن بازار خودروهای تجاری، تصریح می کند: «ابتدا باید کار برای این خودروها فراهم باشد و نکته دیگر اینکه با توجه به گران بودن این خودروها باید ابزار مالی برای تسهیل در خرید این خودروها فراهم شود. به نظر می رسد که بستر رونق گرفتن تقاضا برای خودروهای تجاری هنوز فراهم نشده و نکته بعدی اینکه ابزاری برای فروش این خودروها وجود ندارد. بسیاری از راننده هایی که خودروهای تجاری را خریداری کرده اند به دلیل اینکه در شرایط رکود کسب و کار نتوانسته اند هزینه های خود را تأمین کرده و اقساط خود را پرداخت کنند، ناچار به تسلیم خودروها به لیزینگ ها شده اند. »
این کارشناس صنعت خودرو معتقد است: «اکنون با توجه به ورود سرمایه گذاران خارجی به بخش تولید خودروهای تجاری، وضعیت عرضه در حال تغییر و رونق گرفتن است اما همچنان وضعیت کسب و کار این خودروها تغییر ویژه ای نکرده است.»
کریمی سنجری درباره وضعیت شرکای تجاری ساز ایران، اظهار می کند: «شرکت های ولوو، بنز و اسکانیا، در زمینه تولید خودروهای تجاری سه شرکت مطرح و جزو بهترین ها هستند. حضور این سه شرکت در زمینه تولید خودروهای تجاری منشا تحول خواهد بود اما باید روی نحوه مشارکت ها دقت شود.»
امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران و کارشناس صنعت خودرو نیز در این باره در گفت وگو با «فرصت امروز» اظهار می کند: «در ساخت خودروهای تجاری، از تکنولوژی بسیار بالایی در زمینه ساخت موتور، وضعیت آلایندگی و ایمنی استفاده می شود یعنی هزینه تحقیق و توسعه در ساخت این خودروها بسیار بالاست به همین دلیل است که تعداد تولیدکنندگان خودروهای سنگین در دنیا کم است. صنعت خودروی ایران در دوره ای در ساخت خودروهای سنگین بسیار پیشتازتر از تولید خودروی سواری بود اما عوامل مختلف موجب زیان ده شدن شرکت های تولید کننده خودروهای سنگین شد و اگر این روند ادامه پیدا کند، شاهد نابودی همه این خودروسازان خواهیم بود.»
او می افزاید: «اگر می خواهیم خودروسازان تجاری به حیات خود همراه با سود ادامه دهند، باید با سرچشمه های اصلی تکنولوژی خودروهای سنگین، مانند بنز، ولوو و اسکانیا، به صورت مستقیم ارتباط برقرار کرده و تحت لیسانس آنها، تولیداتی با تکنولوژی های بالا را انجام دهیم. ورود سرمایه گذاری در زمینه تولید خودروهای تجاری، یک نیاز اساسی است.»
ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com