صنعت سیمان در آستانه زیان

صادرات سیمان ایران به عراق کاهش پیدا کرده و همین موضوع موجب شده که زنگ خطر زیان برای صنعت سیمان به صدا دربیاید. ماجرا از نامه‌ای شروع شد که مدیرعامل سیمان بهبهان به سازمان بورس نوشت و در آن کاهش صادرات به عراق را به دلیل بحران حاکم بر این کشور، عنوان کرد. سیمان، کالایی است که اصولا در همه‌جای دنیا ابتدا برای مصرف داخلی تولید می‌شود و برای حجم تولیدی بیش از نیاز داخلی برنامه صادرات ریخته می‌شود اما در کشور ما، با توجه به رکودی که در سال‌های اخیر بر پروژه‌های عمرانی حاصل شد، صنعت سیمان راه خود را از بازار داخل به بازار کشورهای همسایه تغییر داد. بازار عراق به دلیل کشش و ظرفیت موجود در آن، به شکل یکی از جذاب‌ترین بازارهای صادراتی برای سیمانی‌ها درآمد تا جایی که به گفته عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، بیشترین سهم صادرات سیمان به این کشور است. اما حالا خبر از کاهش 20 درصدی صادرات به کشور عراق می‌رسد که تاثیر مستقیم بر صنعت سیمان ایران دارد.

شرایط داخلی عراق سد راه صادرات

شیخان در این زمینه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «در دو ماهه نخست سال‌جاری ما 2میلیون و 102 هزار تن صادرات سیمان داشتیم که حدود 60 درصد از میزان این صادرات متعلق به کشور عراق است که این رقم نسبت به سال گذشته 20 درصد کاهش داشته است.» او درباره دلیل این کاهش اظهار می‌کند: «تغییر تعرفه‌ها در مرزهای مختلفی که با عراق داریم، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما است. همین موضوع موجب می‌شود که خریداران ما در عراق دچار سردرگمی شده و میزان خرید خود را کاهش ‌دهند. بخش دیگری از مشکل ما ناامنی‌های موجود در مرزها است. تغییر مقررات در عراق که توسط این کشور صورت می‌گیرد، سلیقه‌ای شده و سه نوع مجوز صادر می‌شود. هر یک از این مجوزها تعرفه‌ای متفاوت دارد و موجب به‌هم‌ریختگی اوضاع شده است که در نهایت به کاهش صادرات ما به عراق انجامید.»

مرتضی لطفی، مدیرعامل هلدینگ سیمان فارس و خوزستان نیز درباره مشکلات صادرات به عراق به «فرصت امروز» می‌گوید: «این کاهش صادرات متاثر از بحرانی است که در کشور عراق صورت گرفته است، بخشی از صادرات ما از شمال عراق وارد این کشور می‌شد که اکنون به دلیل ناامنی‌هایی که در این بخش رخ داده، طبیعی است که راه دسترسی صادرکنندگان دشوارتر شود. نکته مهم دیگر این است که دولت عراق بخش عمده‌ای از بودجه‌های عمرانی خود را کاهش داده و صرف جنگ با داعش می‌کند.»

او با بیان اینکه عراقی‌ها حتی بودجه‌های عمرانی استانی نیز خود را کاهش داده‌اند، ادامه می‌دهد: «همه این عوامل موجب شده که رکود در ساخت‌و‌ساز در عراق حکم شود. همچنین چینی‌ها اقدام به راه‌اندازی چندین واحد تولید سیمان در این کشور کرده‌اند.»

کاهش ظرفیت تولید سیمان تا 80درصد

عراقی‌ها سهم چشمگیری از صادرات سیمان ایران را به خود اختصاص داده‌اند؛ سهمی که کاهش 20 درصدی آن طبیعتا زیان قابل توجهی را متوجه صنعت سیمان ایران می‌کند. حالا مدیرعامل هلدینگ سیمان فارس و خوزستان از برنامه‌ریزی برای جلوگیری از این زیان خبر می‌دهد. لطفی با اشاره به اینکه ما در حال رایزنی برای افزایش صادرات به کشورهای CIS هستیم تا این خلأ را جبران کنیم، تصریح می‌کند: «سال گذشته 51 درصد و سال 92، 61 درصد از صادرات به کشور عراق بوده است، بنابراین نمی‌توان اهمیت استراتژیک کشور عراق از نظر بازار مصرف و فاصله کوتاه با عراق را نادیده گرفت. همچنین نزدیکی فرهنگی و تبلیغات، علقه عراقی‌ها را به مصرف کالای ایرانی بیشتر کرده است در این شرایط از دست دادن این بازار برای ما جای تامل دارد.»

او با اشاره به رکود ساخت‌و‌ساز در کشور و افزایش تولید نسبت به تقاضا، می‌گوید: «برای اینکه کارخانجات ما کار کنند، ناچار به صادرات هستیم. در شرایطی که به وجود آمده آنچه انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان پیش‌بینی کردند این است که بخش عمده‌ای از تولید مازاد با کاهش ظرفیت تولید به کارخانه‌ها به 80 درصد مدیریت شود.»لطفی در پاسخ به این پرسش که آیا این کاهش تولید کارخانه‌های سیمان را متضرر نمی‌کند، بیان می‌کند‌: «در هر صورت زیان اتفاق می‌افتد اما از زیان کلان جلوگیری می‌کند.»

ظرفیت تولید سیمان در کشور 85میلیون تن و میزان نیاز داخلی حدود 55 میلیون تن است بنابراین 30میلیون تن از سیمان تولید داخل صادر می‌شود که تقریبا نیمی از آن تا پیش از این به بازار عراق می‌رسید. حالا این صادرات کاهش یافته و صنعت سیمان نیز برای جلوگیری از ضررهای کلان‌تر چاره‌ای جز کاهش ظرفیت تولید خود ندارد، اقدامی که گرچه برای جلوگیری از زیان است اما در نهایت باز هم ضربه‌ای به صنعتی خواهد زد که زمانی حاشیه سودش 40 درصد عنوان می‌شد.