شهر هوشمند نیاز آینده بشر

دوبی شهر زیبا و پیشرفته خاورمیانه پس از دست یافتن به قله‌های پیشرفت، حالا قرار است گامی بزرگ‌تر برداشته و با معرفی پلت‌فرم شهر هوشمند، نخستین شهر هوشمند منطقه شود.

این یکی از گام‌های کلیدی برای حرکت در مسیر هوشمندسازی شهر است. این پلت‌فرم اکوسیستم‌های گوناگون از کوچک‌ترین حسگرها گرفته تا هویت‌های دولتی را به هم وصل می‌کند تا شهر را مهیای دگرگونی‌های دیجیتال کند.

مقامات دوبی نخستین گام برای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند را در سال 2015 با تصویب قانون داده دوبی برداشتند. این قانون اجازه داد تا داده‌های دولتی با بخش‌خصوصی به‌ اشتراک گذاشته شود. قرار است دوبی تا سال 2021 میلادی به یک شهر هوشمند تبدیل شود.

شهر هوشمند چیست؟

این روزها از واژه ‌«‌هوشمند‌»‌ ‌برای هر چیزی که دارای یک پردازنده یا حسگر باشد و اتصالی به یک شبکه داشته باشد، استفاده می‌شود. واژه ‌«‌هوشمند‌»‌ ‌در روزگار حاضر حتی روی شهرها هم گذاشته می‌شود.

شهر هوشمند یعنی شهری که زیرساخت‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی یا همان ICT در آن وجود داشته باشد. در این نوع شهرها دستگاه‌های هوشمندی چون گوشی هوشمند، خودروی هوشمند، ترموستات‌ها و کنتورهای آب به زیرساخت‌های هوشمند مثل اطلاعات و سیگنال‌های ترافیکی، سیستم‌های پارکینگ، شبکه برق و سیستم‌های صدور صورت‌حساب وصل می‌شوند تا کیفیت زندگی و بهره‌وری شهرها را افزایش دهند.

در شهر هوشمند این ‌«‌اینترنت اشیا‌»‌ ‌است که نقش پررنگی بازی می‌کند. اینترنت اشیا در شهرهای هوشمند به زیرساخت‌های شهری نفوذ می‌کند. در شهرهای هوشمند فناوری حرف اول را می‌زند و گوشی‌های هوشمند نیز نقش بزرگی به‌عهده دارند.

شهرهای هوشمند در چه هزینه‌هایی صرفه‌جویی می‌کنند؟

از ترافیک کلافه شده‌اید؟ لوله آب ترکیده؟ دزدی در بانک اتفاق افتاده؟ در بزرگراه تصادف شده؟ هزینه برق بالا رفته؟ آلودگی به مرز فاجعه رسیده؟ تاخیر پرواز هواپیماها روی اعصابتان رفته؟ می‌شود ساعت‌ها وقت گذاشت و به این فهرست ده‌ها و بلکه صدها پرسش دیگر اضافه کرد.

پرسش‌هایی از جنس معضلات شهری که برای همه شهروندان به‌وجود می‌آید. برای حل این معضلات، شهرهای هوشمند پیشنهاد شده‌اند که از جنبه‌های گوناگون می‌توانند به کمک جیب شهروندان آمده و صرفه‌جویی مالی برایشان داشته باشد. منفعت‌های اقتصادی شهرهای هوشمند را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد:

حمل‌ونقل

توانایی نظارت بر ترافیک، اعلام وضعیت چهارراه‌ها، امکان هماهنگ شدن با ترافیک و پیشنهاد مسیرهای جایگزین از جمله راه‌حل‌هایی است که شهروندان شهرهای هوشمند تنها می‌توانند به آنها دسترسی یابند. به‌این‌ترتیب صرفه‌جویی زیادی در سوخت شده و نیازی به هزینه‌های گزاف برای بهبود وضعیت آسفالت‌ها هم نیست. 

صرفه‌جویی در انرژی

ساخت سیستم‌های اتوماتیک باعث می‌شود بتوان هزینه‌ها را به‌سرعت جبران کرده و برای محیط زیست هزینه نتراشید. همچنین شهرهای هوشمند مصرف برق در لامپ‌ها و به‌طور کلی برق را کاهش می‌دهند.

شبکه‌های هوشمند

شبکه‌های هوشمند که به شرکت‌های برق هنگام بروز مشکل گزارش می‌دهند، می‌توانند باعث کم شدن یا توقف قطع برق شوند. این شبکه‌ها به‌ویژه در مناطق در معرض توفان، گردباد، زلزله و سیل بسیار کاربرد دارند.

شبکه‌های آبی هوشمند

در کل دنیا 30 درصد آب شهری هرگز به مقصد نمی‌رسد. سیستم‌های هوشمند آب‌رسانی می‌توانند به‌دقت نشتی آب را پوشش داده و به مشتری‌ها نسبت به الگوهای مصرفی غیرمعمول هشدار دهند.

لامپ‌های هوشمند در خیابان‌ها

سیستم‌های هوشمند می‌توانند تمام لامپ‌های خیابان‌ها را در زمان عدم نیاز خاموش کنند. این سیستم فعال از راه دور صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌های نگهداری از این تجهیزات می‌کند.

خدمات دولتی دیجیتال

شهرداری‌ها می‌توانند هزینه‌های کارهای اداری مربوط به صدور انواع مجوز را که اکنون با سیستم‌های دستی‌ انجام می‌شود با استفاده از خدمات دیجیتال کاهش دهند. شرکت AT&T هشت اپلیکیشن شهری محبوب را در یک بسته به نام ‌«‌Community Central‌»‌ ‌یا ‌«‌جامعه مرکزی‌»‌ ‌ارائه کرده است. این اپلیکیشن در رایانش ابری ارائه شده و می‌توان به‌سادگی در آن ثبت‌نام کرد.

پرداخت‌های هوشمند

شهرهای هوشمند این امکان را دارند که با دیجیتالی شدن پرداخت‌ها و البته مجموعه‌ها صرفه‌جویی زیادی در هزینه‌های خود کنند.

امنیت عمومی

وقتی آمارهای جرم وجنایت سر از برنامه‌های آنالیزی درمی‌آورند، پلیس می‌تواند پیش‌بینی کند که احتمال وقوع جرم در چه مناطقی بیشتر است و نیروی انسانی و منابع بیشتری برای این مناطق استفاده کند. سیستم‌های اتوماتیک همچنین به پلیس اجازه می‌دهند که زمان مصرفی برای کاغذبازی‌ها را کاهش دهند.

موافقان و مخالفان چه نظری دارند؟

ایجاد شهرهای هوشمند نیر مثل هر پدیده دیگری موافقان و مخالفانی دارد. این دو دسته هر کدام دلایل خود را برای موافقت و مخالفت دارند. طبعا موافقان به توسعه اقتصادی ناشی از هوشمند شدن شهرها توجه می‌کنند و مخالفان نیز برای مخالفت خود دلایلی چون سرمایه بالا و از بین نرفتن فساد را برمی‌شمارند.

برای مثال موافقان طرح‌های هوشمندسازی شهرها در هند به آمار سازمان ملل استناد کرده و می‌گویند با توجه به اینکه تا سال 2050 به جمعیت شهری هند 500 میلیون نفر اضافه می‌شود، دولت این کشور راهی جز ساختن شهرهای هوشمند با قابلیت پذیرش این جمعیت را ندارد.

همچنین از نظر موافقان ساخت شهرهای هوشمند استفاده از فناوری به شهر اجازه می‌دهد تا خودش بتواند خود را اداره کرده و راهکارهای مناسب با انواع معضلات شهری را بیابد. معضلاتی که به بخشی از آنها در بالا اشاره شد.

برای موافقان شهرهای هوشمند امنیت نیز مقوله مهمی است. در شهرهای هوشمند دوربین‌های مجهزی نصب می‌شود که توان شناسایی بالایی دارند و می‌توانند از امنیت شهروندان محافظت کنند. این شهرها همچنین می‌توانند به خطرات و هشدارها در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ داده و از جرائم بکاهند.

مخالفان اما حرف‌های دیگری دارند. به نظر مخالفان تامین سرمایه لازم برای ساختن شهرهای هوشمند کار سختی است. شهر هوشمند هم مثل همه کارهای زیرساختی دیگر نیاز به برنامه‌ای کاملا مشخص دارد که اگر سرمایه اولیه‌اش تامین نباشد امکان راه‌اندازی شهرهای هوشمند نیز وجود ندارد.

مخالفان یک دلیل مهم دیگر برای رد کردن شهر هوشمند دارند. آنها می‌گویند فساد مالی در شهر هوشمند ریشه‌کن نمی‌شود. تنها مشکلی که برای دزدها به‌وجود می‌آید این است که کارشان کمی پیچیده‌تر شده و پولشویی برایشان سخت‌تر از پیش می‌شود. فساد از دیدگاه مخالفان شهرهای هوشمند تنها یک دارو دارد: صداقت و مسئولیت‌پذیری.

مخالفان همچنین می‌گویند اگر همین شهرهای جهان به‌روزرسانی شده و امکانات بیشتری داشته باشند، اصلا نیازی به ساختن شهرهای جدید با زیرساخت‌های جدید و سرمایه جدید نیست.