سود بیشتر در انتظار تولیدکنندگان سنگ‌آهن

رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، از به پایان رسیدن صادرات خام‌فروشی سنگ‌آهن تا سال آینده خبر داده است؛ خبری که به معنای صادرات با ارزش افزوده بیشتر برای سنگ‌آهنی‌هاست و آنها از آن استقبال می‌کنند، اما شرط‌هایی را نیز لازمه تحقق آن می‌دانند.  مهدی کرباسیان، آخر هفته گذشته در گفت‌و‌گو با ایسنا اعلام کرد: «برای جلوگیری از خام‌فروشی پروژه‌های تولید کنسانتره و گندله در کشور را با قوت پیگیری می‌کنیم تا از سال 1395 دیگر خام‌فروشی سنگ‌آهن نداشته باشیم. از سال 1395 سنگ‌آهن‌های کشور تبدیل به کنسانتره و گندله می‌شوند و سنگ‌آهن خام برای صادرات باقی نمی‌ماند.»

موضوع خام‌فروشی سنگ‌آهن، بیش از دو سال است که به مجادله‌ای میان دولتی‌ها و بخش خصوصی تبدیل شده است. دولتی‌ها از یک سو با وضع عوارض بر صادرات و تنبیه‌های سختگیرانه سعی در جلوگیری محصولی داشته‌اند که در اوج تحریم‌ها ارز‌آوری خوبی را برای کشور به همراه داشته است و از سوی دیگر تولیدکنندگان سنگ‌آهن به دلیل نداشتن بازار مناسب در داخل و تکمیل نبودن زنجیره ارزش، بر صادرات پافشاری داشته و اطلاق واژه خام‌فروشی را نادرست دانسته‌اند. حالا صحبت از عملیاتی شدن پیشنهادی است که بخش خصوصی که سهمی 24‌درصدی در تولید سنگ‌آهن دارد نیز از آن استقبال می‌کند.

قدیر قیافه، رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «اگر صحبت‌هایی که آقای کرباسیان بیان کرده‌اند، محقق شود، به نفع تولیدکنندگان سنگ‌آهن، صنعت فولاد و در کل زنجیره ارزش در کشور است و به اقتصاد کشور در جهت منافع ملی کمک می‌کند. ما از این پیشنهاد خرسندیم و از آن استقبال می‌کنیم. انجمن سنگ‌آهن همیشه از چنین تصمیم‌هایی حمایت می‌کند، حتی در تدوین سند استراتژیک سنگ‌آهن، به ایجاد کارخانه‌های فرآوری تاکید شده است. برای اینکه ما بتوانیم این واحدها را راه‌اندازی کنیم، باید در حوزه اکتشافات معدنی سرمایه‌گذاری بیشتری صورت بگیرد.»

او می‌افزاید: «با تحقق ایجاد کارخانه‌های فرآوری، رونق اقتصادی شکل می‌گیرد و تعطیلی معادن سنگ‌آهن به حداقل می‌رسد. اما موضوع بسیار مهمی که وجود دارد، این است که در تامین خوراک واحدهای فرآوری باید بحث قیمت‌گذاری براساس مکانیزم عرضه و تقاضا باشد و دولت دخالتی در این قیمت‌گذاری نداشته باشد و اجازه دهد بازار تعیین‌کننده قیمت باشد.»

سجاد غرقی، مدیرعامل شرکت مجریان توسعه معادن آسیا، نیز در گفت و گو با «فرصت امروز» بیان می‌کند: «رویکرد ایمیدرو به‌عنوان یک سازمان توسعه‌ای کاملا درست است، البته بیش از هر چیز اجرایی شدن این رویکرد نیاز به حمایت دارد تا واحدهای معدنی وارد مدار تولید شوند. باید به جای در نظر گرفتن سیاست‌های تنبیهی، مشوق و تسهیلات در نظر گرفته شده تا اشتیاق برای راه‌اندازی کارخانه‌های کنستانتره و گندله بیشتر شود.»

این عضو هیات‌مدیره انجمن سنگ‌آهن ایران، اظهار می‌کند: «با در نظر گرفتن سیاست‌های توسعه‌ای، می‌توان به طور متوازن توسعه معدن‌کاری و تکمیل زنجیره ارزش را با یکدیگر داشت.»

دولت اعتماد سرمایه‌گذاران را جذب کند

تکمیل زنجیره ارزش و راه‌اندازی واحدهای فرآوری، به‌عنوان اصلی‌ترین راهکار برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای صادرات سنگ‌آهن، موجود است، اما تمایل بخش خصوصی برای راه‌اندازی این واحدها، موضوعی است که به‌عنوان یک چالش به شمار می‌رود و این پرسش را مطرح می‌کند که چه دلیلی سرمایه‌گذاران را برای ایجاد این واحدها، به عقب می‌راند؟

قیافه در این زمینه معتقد است: «سرمایه‌گذار باید از دخالت نکردن دولت در قیمت‌گذاری اطمینان خاطر داشته باشد. موضوع مجوزهای محیطی نیز از مشکلات دیگری هستند که این بخش با آن مواجهند. همچنین درباره مشکل تامین مالی نیز باید بگویم که فقط به بخش کارخانه‌های فرآوری برنمی‌گردد، بلکه همه بخش‌های کشور امروز به آن مبتلا هستند. این مشکل را باید با دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی و استفاده از فاینانس برطرف کنیم. باید تلاش کنیم از امکانات کشورهایی که با ما دوستی بیشتری دارند برای راه‌اندازی واحدهای فرآوری بهره ببریم.»

رییس انجمن سنگ‌آهن ایران ادامه می‌دهد: «عدم ثبات در قوانین مشکل دیگری است که بر سر راه سرمایه‌گذاری وجود دارد. این موارد در دست دولت است، مثلا اگر کسی اقدام به راه‌اندازی یک واحد فرآوری کرد، به دلیل اینکه در داخل کشور بازار ندارد، با عوارض صادراتی یا ممنوعیت صادرات روبه رو شود. دستورالعمل‌های خلق‌الساعه باعث ایجاد تردید در سرمایه‌گذاری می‌شود.»

همچنین غرقی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «مجوزهای محیطی و تامین اعتبار تاسیس واحدها از‌جمله موانعی است که بر سر راه احداث واحدهای فرآوری وجود دارد. اگر این موارد تسهیل شود، اکثر معدنکاران به سمت ایجاد این واحدها پیش می‌روند.»