در جست‌وجوی خوشبختی

جنگ در سوریه آنقدر کشدار شده که رقم پناهندگان و پناهجویانش به کشورهای گوناگون دنیا از زمان جنگ جهانی دوم به این‌سو بی‌سابقه است. اکنون 5/8 میلیون سوری آواره و خسته از جنگ به سمت آرزوهای دور و دراز خود سختی مهاجرت‌های عجیب غیرقانونی را به جان می‌خرند تا به سمت زندگی رویایی بروند. یکی از مهم‌ترین رویاهای آوارگان سوری رسیدن به اروپا است.

حرکت موج بزرگ پناهندگان و پناهجویان سوری به کشورهای گوناگون دنیا در یک دوره کوتاه قطعا اثرات اقتصادی و مالی زیادی برای کشورهای میزبان دارد. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که پناهندگان و پناهجویان و البته کشورهای میزبان به‌شدت درگیر آن می‌شوند، بیکاری و یافتن شغل مناسب است. سوری‌ها به امید یافتن شغل و زندگی آرام به اروپا سفر می‌کنند و مقامات اروپایی باید پاسخگوی نیازهای این قشر تازه از جامعه خود باشند.

بین آوریل 2011 تا فوریه 2016 تعداد درخواست‌های پناهندگان و پناهجویان سوری در اروپا به 972 هزار و 12 درخواست رسید. 61 درصد از این درخواست‌ها در کشورهای صربستان، کوزوو و آلمان به‌ ثبت رسید و سهم کشورهای سوئد، مجارستان، اتریش، هلند و دانمارک 27 درصد بود.

پیش‌بینی‌های خوشبینانه از ادغام پناهندگان و پناهجویان چنین فرض می‌کند که مشارکت پناهندگان و پناهجویان در بازار کار کشورهای میزبان 5 درصد کمتر از بومی‌های آزموده باشد. اما اکنون نرخ بیکاری پناهندگان و پناهجویان به‌طورکلی 30 درصد و در کشورهایی چون آلمان، بریتانیا و فرانسه بیش از 50 درصد است.

بیکاری برای این گروه حتی در کشورهای غیرعضو اتحادیه اروپا از این هم بیشتر است. البته حالا که مردم بریتانیا رأی به خروج از اتحادیه اروپا داده‌اند، باید دید وضعیت پناهندگان و پناهجویان و بیکاری‌شان چه خواهد شد.

شکاف‌های سابقه‌دار موجود میان بیکاری بومی‌ها در برابر بیکاری پناهندگان و پناهجویان در کشورهای گوناگون اروپایی متفاوت است.

براساس آمار سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه  (OECD) در سال 2015 بالاترین شکاف نرخ بیکاری میان بومی‌های یک کشور و پناهندگان و پناهجویان سوری در کشورهای هلند با 14/5 درصد، سوئد با 13/1 درصد و اسپانیا با 11/9 به‌ ثبت رسید. پس از این سه کشور به‌ترتیب کشورهای بلژیک، دانمارک، فرانسه و بریتانیا هستند. در این کشورها نرخ بیکاری مردم بومی از پناهندگان و پناهجویان سوری کمتر است.

اما در برخی کشورهای اروپایی وضع کاملا برعکس است. در این کشورها بیشتر از اینکه مردم بومی جذب بازار کار شوند این پناهندگان و پناهجویان سوری بودند که توانسته‌اند به مشاغل گوناگون دسترسی پیدا کنند. وضع پناهندگان و پناهجویان سوری در ایتالیا از همه کشورها بهتر است.

در این کشور میزان شکاف میان نرخ بیکاری ایتالیایی‌ها و پناهندگان و پناهجویان سوری به نفع سوری‌ها است و رقم منفی 8/3 را نشان می‌دهد. این یعنی ایتالیایی‌ها 8/3 درصد کمتر از پناهندگان و پناهجویان سوری جذب بازار کار می‌شوند. پس از ایتالیا در این رده‌بندی کشورهای سوییس با منفی 5/5 درصد، ایرلند با منفی 2/8 درصد و پرتغال با منفی 1/8 درصد قرار دارند.

سیاست‌های سختگیرانه کشورهای اتحادیه اروپا برای بازار کار راه‌بندانی سخت برای پناهندگان و پناهجویان سوری در مسیر یافتن شغل ایجاد کرده است. پناهندگان و پناهجویان سوری اگر بخواهند در کشورهای مختلف اروپایی کار پیدا کنند، باید بین سه ماه تا یک سال برای یافتن شغل زمان بگذارند.

براساس آمار سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه  (OECD) پناهندگان و پناهجویان در کشورهای بریتانیا و جمهوری چک باید یک سال زمان بگذارند تا بتوانند کار پیدا کنند. اما در کشورهایی چون اتریش، سوییس و آلمان این زمان بسیار کمتر است. در این کشورها در یک فاصله سه ماهه پناهندگان و پناهجویان می‌توانند صاحب کار شوند.

در اروپا، به‌ویژه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، این قوانین سخت‌گیرانه است که مانع پیوستن پناهندگان و پناهجویان سوری به بازار کار می‌شود. بنابراین کشورهای مختلف اروپایی اگر بخواهند موج بزرگ پناهندگان و پناهجویان را تحت کنترل خود درآورند باید مقررات بازار کار را بهبود دهند. اصلاحات نیاز امروز بازار کار در اروپا است.

برداشتن موانع کار برای پناهندگان و پناهجویان جدید و تشویق آنها برای اینکه فوری مشغول به کار شوند و از میان برداشتن الزامات حداقل دستمزد برای پناهندگان و پناهجویان یا دادن فرصت به آنها برای به‌دست آوردن تجربه کاری از جمله اقدامات اصلاحی است که نیاز امروز بازار کار اروپا با وجود این همه پناهجو و پناهنده است.