قیمت نفت و بودجه همواره از دغدغههای مهم دولت بوده است. با کاهش قیمت نفت و درآمدهای نفتی، دولت درصدد کاهش سهم بودجه از درآمدهای نفتی برآمده است و بر تامین بودجه از طریق مالیاتها تاکید دارد. این در حالی است که با افزایش سهمیه نفت ایران و اجرایی شدن برجام و لغو تحریمهای اقتصادی علیه ایران چشمانداز روشنی پیش روی اقتصاد کشور خواهد بود و به نظر میرسد درآمدهای در نظر گرفته شده توسط دولت در بودجه سال 1395 محقق میشود.
اثر مثبت ورود سرمایهگذار خارجی بر بودجه
مهدی تقوی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه در گفت و گو با «فرصت امروز» گفت: مسئله این است که اگر کشورهایی مانند عربستان که سهمیههای خود را رعایت نمیکنند، به اندازه سهمیه خود نفت صادر کنند، عرضه زیاد بازار نفت تا حدی از بین میرود. از طرفی نیز آمریکاییها از شیل نفت میگیرند و این موضوع نیزمقداری عرضه را در بازار افزایش داده است. حال اگر اوپک به جایی برسد که سهمیهها را کنترل کند و کشورها بیشتر از سهمیههای خود صادر نکنند عرضهها کاهش مییابد و قیمت نفت افزایش پیدا خواهد کرد.
وی با اشاره به کاهش قیمت نفت و درآمدهای نفتی دولت افزود: در گذشته قیمت نفت 100 دلار بود و دلار زیادی وجود داشت که دولت آن را به ریال تبدیل و خرج میکرد اما حال که قیمت نفت کاهش یافته، درآمدهای حاصل از نفت نیز کاهش یافته است. برخی از نهادها هستند که مشمول مالیات نیستند اما شرکتهایی دارند که سود آور هستند و باید از این شرکتها مالیات گرفته شود که این کار انجام شد و مشمول مالیات شدند.
طبیعی است که وقتی قیمت نفت کاهش مییابد درآمدهای دولت باید از طریق دیگر تامین شود.یکی از راههای تامین درآمد این است که دولت اوراققرضه منتشر کند، راه دیگر این است که به بانک مرکزی دستور بدهد پول چاپ کند تا خرج شود که البته این روش خوبی نیست زیرا تورم را افزایش میدهد.
مهدی تقوی با اشاره به مثبت شدن نرخ رشد اقتصادی گفت: این افزایش نرخ رشد یعنی درآمد افراد افزایش یافته است و لغو تحریمهای اقتصادی و آزادسازی داراییهای بلوکه شده و همچنین ورود سرمایههای خارجی اثر مثبتی بر بودجه خواهد داشت و به بهبود کاستیهای بودجه سال 95 کمک میکند اما نمیتواند تمام کسری بودجه را جبران کند.از طرفی کسری بودجه یک سیاست انبساطی است یعنی اقتصاد را به حرکت درمیآورد. حال اگر دولت بتواند مالیات بیشتری دریافت کند تا حدی کسری بودجه را جبران خواهد کرد.
وابستگی 25 درصد بودجه به نفت
مهدی پازوکی، کارشناس اقتصادی در گفتوگو با «فرصت امروز» با اشاره به قیمت نفت در نظر گرفته شده در بودجه سال 95 گفت: قیمت در نظر گرفته شده در بودجه 95، معادل 40 دلار است و قیمت هر دلار هم 2997 تومان در نظر گرفته شده، در حالی که عملا بانکمرکزی در حال حاضر بالای 3000 تومان میفروشد. با توجه به کاهش قیمت نفت، بسیاری از نفت شیلها در آمریکا اقتصادی نیست و سبب کاهش عرضه نفت خواهد شد. لذا پیشبینی من این است که قیمت نفت به حدود 40 دلار در سال آینده باز میگردد و با توجه به اینکه به هر جهت ایران سهمیه را افزایش داده است احتیاط دور از ذهن نیست، زیرا برای ما به دست گرفتن بازار حائز اهمیت است.
مضاف بر اینکه 25درصد از بودجه 267هزار میلیارد تومانی به نفت وابسته است و به نظر میرسد درآمدهای نفتی در حدی که در بودجه دیده شده تحقق مییابد. وی با اظهار امیدواری نسبت به تحقق پیشبینی درآمدهای نفتی دولت افزود: در سال آینده فضای اقتصادی مناسبتر است و طبیعتا زمانیکه فضای اقتصادی مناسبتر باشد فعالیتهای اقتصادی افزایش پیدا میکند و به دنبال آن دولت مالیات بیشتری را میتواند از صاحبان مشاغل بگیرد، بنابراین درآمدهای نفتی که دولت در نظر دارد محقق خواهد شد.
وی ادامه داد: کشور باید به سمتی برود که مانند سایر کشورهای توسعهیافته منبع اصلی درآمد دولت، مالیات باشد. من با افزایش نرخ مالیات در شرایط رکود اقتصادی ایران کاملا مخالفم. نرخ مالیاتها نباید افزایش پیدا کند بلکه گستره مالیاتی باید بالا برود و جلوی فرار مالیاتی گرفته شود. براساس آمارها ما در کشور حدود 20 درصد تولید ناخالص داخلی ایران (GDP) فرار مالیاتی داریم. زمانیکه جلوی فرار مالیاتی گرفته شود و معافیتهای مالیاتی از بین برود، بخش مالیات توان این را دارد که کل بودجه جاری دولت از محل مالیاتها را تامین کند و پول نقد صرفا جهت سرمایهگذاریهای زیر بنایی هزینه میشود.
این اقتصاد دان با بیان اینکه اقتصاد ایران تا حدی با سیاست مرتبط شده است، افزود: ما در ایران بیش از نیاز به نفت، به برجام داخلی نیاز داریم و اگر گروههای تندرو و گروههایی که دارای قدرت اقتصادی در ایران هستند بخواهند منطقی برخورد کنند و در چارچوب منافع ملی کشور تصمیم بگیرند، آینده روشنی پیش رو خواهیم داشت، در غیراین صورت این امکان وجود دارد که شرایط دچار مشکل شود. از سوی دیگر ما نباید فراموش کنیم که تیم اقتصادی دولت حاضر نیز باید ترمیم شود. ما مدیران توانمندتر و کارآمدتری داریم که در دوران پسا تحریم باید از این مدیران عالی رتبه و تحصیل کرده استفاده کنیم.
ارتباط با نویسنده: m_farazmand_66@yahoo.com