حدود 750ساعت پرواز تجاری در ماه توسط زنان خلبان انجام می شود / حضور روزافزون زنان ایرانی در عرصه هدایت هواپیماهای تجاری

صنعت هواپیمایی؛ این دو واژه که در کنار یکدیگر قرار می گیرند کلماتی چون خلبانی، پرواز، فرودگاه، باند و مهم تر از آن چهره های مردانه به ذهن متبادر می شود. بر کل صنعت هواپیمایی دنیا هم،  چنین امری حاکم است. به این صورت که تعداد مردان خلبان نسبت به زنان بسیار بیشتر به نظر می رسد هر چند طی سال های اخیر تفاوت موجود رو به کاهش رفته است، اما در ایران زنان در صنعت هواپیمایی کشور نقش پررنگی دارند. آنها در همه بخش های این صنعت حضور داشته و حتی به سمت های بالای مدیریتی نیز رسیده اند.

در این گزارش در گفت وگو با دکتر فرزانه شرف بافی، نخستین بانوی فارغ التحصیل دکترای هوافضا در ایران و رئیس مرکز آموزش های ایران ایر به بررسی روند حضور زنان در این صنعت پرداخته ایم؛ از حضور زنان در بخش خدمات پرواز آژانس های هواپیمایی گرفته تا حضور زنان در کابین های هواپیماها در نقش خلبان.

سکان هواپیماها در اختیار زنان

یکی از وجوه نمادین صنعت هواپیمایی در هر کشوری، حضور مهمانداران با لباس یک شکل است؛ مهماندارانی که معمولا زن هستند، اما این شیوه حضور زنان در این صنعت در سال های اخیر تغییراتی را به خود می بیند. اینکه زنان رفته رفته به سمت کابین هواپیما حرکت کرده اند و تعداد قابل توجهی زن در نقش خلبانی فعالیت می کنند.همچنین در بخش هایی چون تعمیرات تخصصی هواپیما، مراکز آموزشی مربوط به هواپیما، مدیریت و بازرسی هواپیما و... زنان حضور پررنگی در صنعت هواپیمایی کشورمان برعهده دارند.

دکتر شرف بافی در رابطه با حضور زنان در صنعت هواپیمایی ایران به «فرصت امروز» می گوید: حضور زنان در این صنعت در چندین بخش تعریف می شود، شاید بخشی که برای بسیاری از افراد ملموس است، بخش خدمات پرواز است. اما باید به این نکته اشاره کنم که حضور زنان در این صنعت به مورد یادشده خلاصه نمی شود و زنان در این عرصه به بالاترین رتبه های موجود نیز دست یافته اند.مثلا در شرایط فعلی بیش از 55خلبان زن در ایران داریم .

وی در ادامه و در مورد ساعات پرواز خلبانان زن در ایران می گوید: خلبانی در دو بخش کامرشیال و آموزشی صورت می گیرد. از بین 55نفر خلبان زن، 10نفر در بخش کامرشیال و در ایرلاین های تابان، قشم ایر، ماهان و ایرتور مشغول به کار هستند که هرکدام به طور متوسط بین 70 تا 75ساعت در ماه پرواز می کنند یعنی تقریبا بین 700 تا 750ساعت پرواز در ماه توسط این 10نفر خلبان زن انجام می شود.

وی همچنین در مورد میزان و نوع خلبانی 45بانوی دیگر اضافه می کند: 45نفر دیگر روی هواپیماهای شخصی و آموزشی خلبانی می کنند، اما می توان گفت که این 55بانوی خلبان به طور متوسط هزار ساعت پرواز در ماه انجام می دهند.

4هزار مهماندار زن

همچنین در بخش پرواز و خدمات پرواز صنعت هواپیمایی ایران بیش از 4هزار مهماندار زن مشغول به کار و بازنشسته داریم. بخش دیگری که در این صنعت وجود دارد و زنان در آن نقش پررنگی دارند، مربوط به بخش  آموزش در این حوزه است که زنان خلبان به عنوان مربی، آموزش های لازم را ارائه می دهند.

بخش دیگر این صنعت موسوم به دیسپچ یا دیسپچینگ پرواز و دیسپچر است که مدیریت ارسال هواپیما به شهرهای مختلف را که کاری تخصصی است، برعهده دارد. این گروه وظیفه ارسال و تحویل گیری هواپیما را در فرودگاه ها برعهده دارند. به عنوان مثال تعدادی از دیسپچرهای هواپیمایی های زاگرس و کیش ایر زن هستند. همچنین در هواپیمایی ایران ایر بیش از 25نفر دیسپچر داریم.

زنان، مهندسان پرواز در ایران

از دیگر بخش های صنعت هواپیمایی که دکتر شرف بافی نقش زنان را در آن پررنگ عنوان می کند، بخش مهندسی و تعمیرات تخصصی هواپیماست. مهندسی پرواز، مهندس الکترونیک، مدیریت تعمیر و نگهداری، بازرسی فنی و... از جمله رسته های مختلف این حوزه به شمار می روند.

وی در این باره اضافه می کند: تنها در ایران ایر بیش از 40نفر خانم در قسمت تعمیرات تخصصی و مواردی که ذکر شد، مشغول به کار هستند. از جمله وظایفی که در این بخش اجرا می شود به اصطلاح تا پای پرواز رفتن است که تکنیسین های پرواز این کار را انجام می دهند و زنان در این ارتباط حضور زیادی دارند. حتی باز و بسته کردن قطعات هواپیما و بررسی فنی شان هم برعهده این افراد است. بخش دیگری که برای عموم مردم ملموس است و بیشتر با آن سر وکار داشته و از نزدیک با آن برخورد داشته اند، مربوط به حضور زنان در بخش رزرواسیون آژانس های هواپیمایی است.

دکتر شرف بافی در این باره می گوید: می توان گفت در بخش رزرواسیون تمامی آژانس های هواپیمایی کشور از نیروهای خانم استفاده می کنند. وی همچنین اضافه می کند: با توجه به این نکته که در حال حاضر حدود 2هزار و 500 آژانس هواپیمایی در کشور داریم و در هرکدام حداقل سه نفر خانم مشغول به کار هستند، می توان گفت زمینه های اشتغال برای بیش از 7هزار نفر در این قسمت فراهم شده است.

زنانی که در برج مراقب طبابت می کنند

پزشکی هوایی اصطلاح خیلی آشنایی نیست، اما چنین بخشی هم در پزشکی وجود دارد چون اصولا بیماری ها و مشکلاتی که در ارتفاع برای افراد ایجاد می شود با آنچه روی زمین اتفاق می افتد، متفاوت است و درمان ویژه خود را می طلبد.

دکتر شرف بافی در این ارتباط به «فرصت امروز» می گوید: مدیریت پزشکی هوایی سازمان هواپیمایی کشوری برعهده یک خانم است. وی ادامه می دهد: این نکته را هم باید اضافه کنم که به طور متوسط در هر ایرلاینی دو نفر خانم با تخصص پزشک هوایی مشغول به کار هستند.

وی در ادامه به حضور زنان در شرکت فرودگاه های کشور اشاره می کند و می گوید: شرکت فرودگاه ها در واقع وظیفه اداره کردن فرودگاه های کشور در بخش های برج مراقبت و... را بر عهده دارد. در این بخش هم زنان حضور دارند و زنان در این قسمت به پست های مدیریتی هم رسیده اند. در بخش آموزش شرکت فرودگاه ها نیز معلمان پرواز و مراقبت پرواز تا حدود 34نفر خانم کار می کنند.

بخش های پشتیبانی و روابط عمومی ایرلاین ها و آژانس ها نیز اغلب زنان هستند. مثلا در ایران ایر بیش از 1300نفر خانم در بخش پشتیبانی و روابط عمومی مشغول به کار هستند. سایر ایرلاین ها نیز چنین نیروهایی دارند بنابراین تعداد قابل توجهی خانم در این بخش مشغول به کار هستند.

ارتباط با نویسنده: tkhajehgiri@gmail.com