ورود نخستین ایرباس خریداری شده از سوی هما به آسمان ایران، تاریخ صنعت هوایی کشور را به دوره ای جدید وارد کرد؛ تاریخی که این بار بناست پس از عبور از دوران سخت تحریم ها، ادامه حرکتی باشد که از حدود 40 سال قبل متوقف شده بود.
هرچند بالا بودن سن ناوگان هوایی ایران و نیاز جدی کشور به نوسازی هواپیماهایی که در حال حاضر مشغول پرواز هستند باعث شده ورود چند هواپیمای نو نتواند فضای غالب را بر هم بزند، اما صرف آغاز تحویل هواپیماهای جدید به ایران گره گشا خواهد بود. پس از ماه ها گمانه زنی و تردید درباره رسیدن یا نرسیدن این هواپیماها، ایرباس سنت تحریم ایران را به طور رسمی شکست تا از این پس امید به تحویل هواپیماهای باقی مانده در قالب قراردادهای منعقد شده نیز به شکل جدی افزایش یابد.
با وجود آنکه ورود نخستین ایرباس321 به آشیانه هواپیماهای مهرآباد موجی از امیدواری را میان فعالان این عرصه به وجود آورده، اما در عین حال نقاط نگران کننده ای را نیز ایجاد کرده که نپرداختن به آنها می تواند در آینده خطرساز باشد.
همانطور که وزیر راه و شهرسازی نیز تأکید کرده ایران باید خود را آماده کند تا در کنار نوسازی ناوگان خود، به بهسازی شرایط زیرساختی و امکانات هوانوردی بپردازد و به این وسیله مقدمات توسعه همه جانبه این صنعت را فراهم آورد.
این توسعه همه جانبه بسیاری از بخش های هوایی کشور را به خود مشغول خواهد کرد که یکی از اصلی ترین حوزه های آن به فرودگاه ها می رسد. فرودگاه بین المللی امام خمینی که از چند سال قبل به عنوان فرودگاه اصلی پروازهای خارجی ایران در نظر گرفته شده هنوز در گام های نخست توسعه خود قرار دارد و این امر می تواند تبدیل شدن ایران به هاب پروازی منطقه را با مشکل مواجه کند. در کنار آن نیاز به نوین شدن تجهیزات هوانوردی، ناوبری و کمک ناوبری و البته به روز شدن دانش نیروی انسانی مسائلی است که ایران باید در کنار خرید هواپیماهای جدید برای آنها فکری جدی داشته باشد.
خطر زیان ده شدن هواپیماهای جدید
دبیر سابق انجمن شرکت های هواپیمایی معتقد است هرچند خرید هواپیماهای جدید و ورود آنها به ایران گامی بسیار مهم و مثبت به حساب می آید، اما اگر در داخل کشور امکان استفاده حداکثری از آن به وجود نیاید شاید ایران ایر در سال های آینده با مشکلاتی مواجه شود.
حـمـیدرضا غـوابش در گفت وگو با «فرصت امروز» تأکید کرد: اینکه هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با وجود مشکلات و دغدغه های مالی که داشته تعهد کرده نسبت به خرید هواپیماهای جدید اقدام کند، امری شجاعانه است که باید با حمایت های داخلی از آن تکمیل شود.
به گفته وی، با توجه به اینکه هزینه بالایی برای خرید این هواپیماها صورت گرفته باید بهره وری در استفاده از آنها به حداکثر برسد و به وجود آوردن شرایطی که تمام ظرفیت هواپیماهای جدید را فعال کند، نخستین شرط بهبود جایگاه صنعت هوایی ایران خواهد بود.
دبـیـر سـابق انجمن شرکت های هواپیمایی به نقش سازمان هواپیمایی در این حوزه اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه بسیاری از هواپیماهای جدید خریداری شده امکان پرواز در مسیرهای بین المللی را دارند ضرورت نوسازی بسیاری از قراردادهای بین المللی و باز کردن راه ایران ایر در از سرگیری حضور در مسیرهای متنوع شرط دوم در بهره گیری از خریدهای جدید است.
غوابش همچنین از لزوم بهسازی امکانات زیرساختی کشور در عرصه فرودگاهی به عنوان شرط سوم بهره وری در استفاده از هواپیماهای جدید اشاره کرد و ادامه داد: فرودگاه امام که در طول سال های گذشته برنامه ریزی هایی برای توسعه آن به کار بسته شده هنوز به مراحل پایانی کار خود نرسیده و از این رو نیاز به تکمیل فرودگاه هاب داخلی اهمیتی زیاد خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: اگر تمام این شرط ها در کنار یکدیگر قرار بگیرند می تواند به نوسازی ناوگان کشور شکلی مثبت بدهد و حتی ادامه آن را نیز مثبت می کند، اما در غیر این صورت ایران ایر با مسائل مالی جدیدی روبه رو می شود که شاید حتی به زیان ده شدن این هواپیماها منجر شود.
محمد بشارتی، کارشناس صنعت هوانوردی نیز به مثبت بودن آغاز رسمی فروش هواپیماهای مسافرتی به ایران اشاره کرد و گفت: صرف ورود نخستین هواپیما به آسمان ایران می تواند این پیام را داشته باشد که نوسازی در این عرصه آغاز شده و می تواند در آینده نیز با قدرت ادامه پیدا کند.
به گفته وی، این موضوع که این هواپیماها با تعداد پایین در طول ماه های طولانی به ایران داده خواهند شد یک نکته منفی دارد و آن به تأخیر افتادن جابه جایی هواپیماهای مسافرتی فعلی با جدیدهاست اما در عین حال می تواند به ما این فرصت را بدهد که نسبت به نوسازی امکانات زیرساختی خود اقداماتی جدی انجام دهیم.
بشارتی اضافه کرد: در حال حاضر فرودگاه های ما ظرفیت جا دادن به 10 هواپیما در طول یک سال را دارند و می توان در سال های آینده به تناسب چرخش مالی که اتفاق می افتد نسبت به بهبود زیرساخت ها اقداماتی جدی انجام داد. قطعا مسائلی چون تجهیزات ناوبری و آموزش نیروی انسانی مسائلی جدی است که باید به تناسب اجرای قراردادهای مشترک در دستور کار قرار گیرد.
با وجود آنکه نمی توان انتظار داشت تمام بخش های صنعت حمل و نقل هوایی ایران بعد از چند دهه دوری از بازارهای بین المللی توان بازیابی سطح خود و رسیدن به استانداردهای بین المللی را پیدا کنند اما توجه به شرایط زیرساختی همزمان با نوسازی ناوگان می تواند هدف کلان کشور در بازیابی نقش بین المللی خود در سطح جهان را به تحقق نزدیک کند.
ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com