بسیاری از دانشجویان ایرانی منتظر فرصتی برای اپلای کردن در دانشگاههای خارجی و ادامه تحصیل در نقطه دیگری از جهان هستند، همزمان در نقاط دیگری دانشجویانی هستند که چشم به دانشگاههای ایرانی دوختهاند و برای آمدن به این کشور تلاش میکنند. اغلب این دانشجویان از کشورهای اطراف و منطقه خاورمیانه هستند. اخیراً دولت ایران تلاشهایی برای جذب بیشتر این دانشجویان آغاز کرده است. در کشوری که یکی از اعضای فهرست 10 کشور دانشجوفرست جهان است، سیاستهای تازهای برای پذیرش دانشجوی خارجی در جریان است.
آمار دانشجویان خارجی در ایران
به گفته دکتر جعفر مهراد، استاد علم اطلاعات در دانشگاه شیراز، اکنون سهم ایران از پذیرش دانشجوی خارجی نیمدرصد است. او براساس گزارشی در وزارت علوم میگوید تعداد دانشجویان غیرایرانی غیربورسیه در سال 1392 حدود یکهزار و یکصد دانشجو بوده که در سال 93 به 3 هزار و 500 دانشجو افزایش یافته و ابراز امیدواری شده که این تعداد در سالجاری به 8 هزار نفر برسد.
صدور سریع ویزا
درحالیکه یکی از مشکلات دانشجویان برای آمدن به ایران، پروسه طولانی دریافت ویزا بود، در پنجم مرداد مدیرکل دانشجویان غیرایرانی خبر داد مدت صدور ویزای دانشجویان خارجی پس از رایزنی با وزارت امور خارجه کاهش پیدا کرده و آنها میتوانند تا یک هفته بعد از ارائه مدارکشان ویزا بگیرند. این پروسه تا پیش از این، تقریباً یک ماه یا بیشتر طول میکشید.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در هفتم مرداد ماه از هدفگذاری تازهای برای جذب دانشجویان خارجی صحبت کرد و گفت: سال گذشته حدود 4500 دانشجوی خارجی در دانشگاههای مختلف کشور مشغول به تحصیل شدند و این در حالی است که وزرات علوم برای سالجاری جذبی معادل 10هزار دانشجو را هدفگذاری کرده است.
ممنوعیت تدریس به انگلیسی
با وجود اینکه پذیرش دانشجویان خارجی به افزایش رتبه دانشگاهها کمک میکند، در ایران تدریس به زبان انگلیسی از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی ممنوع شده است. این مسئله بعد از تأسیس شعبههای بینالملل دانشگاههای ایرانی و تدریس به زبان انگلیسی در این مراکز به وجود آمد. در تیرماه سال 86 شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبهای تمامی دانشگاههای کشور که در داخل مرزها شعبه تأسیس کردهاند را موظف به تدریس به زبان فارسی کرد. این موضوع شامل حال دانشگاههایی که عنوان «بینالمللی» را در پیشوند اسمشان داشتند هم میشد.
اما به دنبال درخواستهای دانشگاههایی که قصد داشتند پذیرش دانشجویان خارجی را افزایش دهند، شورایعالی انقلاب فرهنگی در دی ماه سال 89 مجوزی محدود را در قالب ماده واحدهای تصویب کرد تا ارائه بعضی از دروس به زبان غیرفارسی فقط در سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، صنعتیشریف و تهران در واحدهای بینالملل مجاز باشد. براساس این مصوبه زبان تدریس در دانشگاههای ایران باید فارسی باشد و استثنای تدریس به زبانهای دیگر هم تنها برای دانشجویان غیرایرانی برقرار است. به اضافه اینکه برای همه دانشجویان خارجی باید دورههای ویژه آموزش زبان فارسی برگزار شود و مدرک این دوره شرط فراغت از تحصیل آنهاست.
تسهیل اقامت دانشجویان خارجی
خوابگاههای کم امکاناتی که بسیاری از دانشجویان ایرانی را به ستوه آوردهاند، شاید محل مناسبی برای اقامت دانشجویان خارجی نباشند. دانشجویان خارجی در اغلب دانشگاههای بزرگ ایرانی خوابگاههای جداگانه دارند، اما اخیرا وزارت علوم طرح تازهای برای حل مسئله اقامت این دانشجویان پیشنهاد کرده است. زندگی با خانوادههای ایرانی یکی از پیشنهاداتی است که برای دختران خارجی در ایران مطرح شده است. قائم مقام وزیر علوم در امور بینالملل گفته این کار به آشنایی دانشجویان خارجی با فرهنگ ایرانی کمک میکند و به این منظور میتوان خانوادههای امین را شناسایی کرد تا دانشجویان و بهخصوص دختران دانشجو وارد خانوادههای ایرانی شوند. کاری که در بسیاری از نقاط دنیا تحت عنوان هاست فمیلی یا خانواده میزبان رواج دارد.
سایتی برای معرفی دانشگاههای ایران
در ادامه تسهیل روند پذیرش دانشجویان خارجی، سه وزارتخانه امورخارجه، بهداشت و علوم به تازگی با همکاری هم سازمانی راهاندازی کردهاند تا شرایط تحصیل در ایران را معرفی کنند. EducationIRAN سایتی وابسته به این سازمان است که در آن اطلاعاتی درباره شهرهای مختلف ایران، دانشگاهها، زندگی دانشجویی و اخبار دانشگاهها درج شده است.
طبق توضیحات این سایت، EducationIRAN قصد دارد جایگاه ایران را در شبکه جهانی تحصیلات عالی تنظیم کند و به این کشور برای بر عهده گرفتن نقش خودش در این چشمانداز کمک کند. این کار نهتنها ایران را روی نقشه جهانی تحصیلات عالی میآورد، بلکه شرایط بومی تحصیلات را هم بهتر میکند و استانداردهای تحصیل و مدیریت آن را برای دانشجویان ایرانی ارتقا میدهد.