رونمایی از نخستین دستاورد شورای «عتف» در حوزه خودرو / از پلتفرم فومی تا طراحی ملی

شانزدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌باز، رونمایی از نخستین طراحی پلتفرم ملی را به همراه داشت. پلتفرمی که به گفته طراحان آن قرار است تا سال آینده به تولید انبوه برسد اما کارشناسان این اتفاق را بعید می‌دانند. طراحی پلتفرم ملی، یکی از 11 پروژه شورای ‌«‌عتف‌»‌ بود که اجرای آن به پژوهشکده مهندسی خودرو، دانشگاه علم و صنعت داده شد. این پروژه از سال 90 کلید خورد و بالاخره امسال توانست با یک طراحی فومی، برای نخستین‌بار در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری رونمایی شود.محصول نخست این پلتفرم با نام np01 یک‌ سواری صندوقدار است اما قرار نیست نسل نخست این پلتفرم فقط به این سواری صندوقدار بسنده کند بلکه یک محصول هاچ‌بک، یک محصول وانت و یک محصول SUV نیز از این نسل تولید خواهد شد. 

ابوالفضل خلخالی، استادیار دانشگاه علم‌وصنعت و یکی از اعضای این پروژه درباره جزییات این طرح به «فرصت امروز» می‌گوید: «شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، 46 طرح کلان را تعریف کرد که از میان 11 طرح در سال 90 برای اجرایی شدن انتخاب شدند. طرح پلتفرم ملی یکی از این 11 طرح بود که اکنون پیشرفت قابل توجهی را نسبت به سایر طرح‌ها داشته است. در همان ابتدای امر با شرکت خودروسازی سایپا تفاهم‌نامه‌ای امضا شد که طی آن مقرر شد این شرکت 50 درصد از هزینه‌های تجاری‌سازی این طرح را پرداخت کند.»

او می‌افزاید: «اکنون محصول اصلی پلتفرم ملی را طراحی کرده‌ایم و نقشه‌های سه‌بعدی آن استخراج شده است و بیش از 60 شبیه‌سازی مختلف شامل برخورد، تصادف، دینامیک، ایرودینامیک و. . . را براساس استانداردهای روز جهانی، روی این محصول اصلی انجام داده‌ایم. یک نمونه از محصول اصلی را به‌صورت یک به یک با استفاده از فوم ساخته‌ایم برای اینکه ظاهر خودرو مشخص شده و امکان‌سنجی‌های ساخت روی آن انجام شود.»

خلخالی درباره کلاس پلتفرمی این طرح توضیح می‌دهد: «برنامه‌ریزی ما این است که این پلتفرم بتواند در سه کلاس A,B, C محصول داشته باشد. همچنین محصولات وانت، استیشن، SUV و هاچ‌بک هم در این طراحی دیده شده است. در پنج سال اول 25 محصول می‌تواند روی این پلتفرم تولید شود و بعد از پنج سال نیاز به انجام تغییراتی است.» به گفته خلخالی تا مهرماه سال آینده محصول اول این پلتفرم به تولید انبوه خواهد رسید و قرار بر این است که شرکت خودروسازی سایپا این محصول را به تولید برساند. اما کارشناسان صنعت خودرو، تحقق این موضوع را بعید می‌دانند. 

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «پلتفرم‌هایی که در کلاس‌های مختلف طراحی می‌شوند به پلتفرم‌های ماژولار معروف هستند. شرکت فولکس‌واگن معروف‌ترین شرکتی است که روی این پلتفرم‌ها کار می‌کند زیرا پنج برند اصلی با بیش از 9 میلیون تیراژ دارد و این ماژولاریتی بین آنها در گردش است اما شرکت‌های دیگر معتقدند که طراحی پلتفرم‌های فردی بهینه‌تر است. پلتفرم‌های ماژولار محدودیت‌هایی دارند و معمولا خودروهایی در کلاس B و C هستند که می‌توان از آنها یک D‌ارزان‌قیمت هم تولید کرد اما چون کلاس A هزینه‌ها را بالا می‌برد، اصلا صرفه ندارد که روی یک پلتفرم ماژولار کلاس A را هم اضافه کرد و در ضمن بازاری هم در ایران ندارد.»

او می‌افزاید: «اگر قرار باشد شرکت سایپا از قطعات موجود خودش مثل موتور، اکسل و محور در تولید این محصول استفاده کند امکان ارائه خیلی از محصولات را ندارد. بنابراین از نظر فنی موضوعاتی که گفته می‌شود حساب شده به نظر نمی‌رسد.» زاوه با بیان اینکه در طراحی یک خودرو، هدف بسیار مهم است، تصریح می‌کند: «طرح برای اینکه هدف را بشناسد نیاز به یک‌سری عدد دارد که شخصیت یک خودرو را تعریف می‌کند. این اعداد خریدنی نیستند و در ساختار یک شرکت خودروسازی داده‌های هدف شکل می‌گیرد یا از طریق محاسبه و تست خودروهای مشابه استخراج می‌کنند. تا زمانی‌که این اعداد نباشند مشخص نیست خودرویی که تولید می‌شود، چه چیزی از آب در خواهد آمد. این حلقه مفقوده علم طراحی مهندسی خودرو در ایران است.»

این کارشناس صنعت خودرو، درباره زمان تولید انبوه این پروژه معتقد است: «اگر قرار باشد که این پروژه سال آینده به تولید برسد به معنای این است که اکنون مدل فلزی خودرو تماما آماده است و در همین حین صنعتی‌سازی آن نیز آغاز شده باشد که بعید به نظر نمی‌رسد شرایط این‌گونه باشد.»

آنگونه که به نظر می‌رسد از طراحی پلتفرم ملی تا تولید انبوه آن بیش از آنچه به نظر می‌رسد فاصله است و دست‌کم دو سال دیگر باید منتظر ماند که محصولی از نسل این پلتفرم روانه بازار شود البته اگر سرمایه‌های مورد نیاز این پروژه که به گفته خلخالی 100 میلیارد تومان است، تأمین مالی شود.