اختصاص فقط 4‌ درصد از یارانه سهم تولید

هنگامی که در سال گذشته از بودجه سال 94 و تبصره‌های آن رونمایی شد، بسیار مشخص بود که در سال جاری نیز خبری از یارانه سهم تولید نخواهد بود. اینجانب نیز در همان ایام و به استناد اعداد و ارقام مندرج در بودجه این مطلب را عنوان و اثبات کردم. اینک که حدود هفت ماه از آغاز اجرای بودجه سال جاری می‌گذرد این پیش‌بینی تقریبا محقق شده و تاکنون مبلغی به‌عنوان یارانه سهم تولید پرداخت نشده است و فقط در هفته گذشته بود که معاون اول رئیس‌جمهور و سپس سخنگوی دولت قول اختصاص 200‌میلیارد تومان بودجه جهت اختصاص به یارانه بخش تولید را دادند که در صورت تحقق آن، لازم است آیین‌نامه نحوه توزیع عادلانه آن در بین صنایع نیز تدوین و سپس این یارانه در اختیار صنایع قرار گیرد.

با این حساب به نظر می‌رسد که توزیع این مبلغ نیز حدود یک تا دو ماهی طول کشیده و با توجه به هزینه‌های دولت در ماه‌های پایانی سال، در سال جاری دیگر مجالی برای پرداخت مابقی یارانه سهم تولید باقی نخواهد ماند و در واقع و با پرداخت این مبلغ، فقط 4‌درصد از بودجه مصوب یارانه‌ای سهم تولید ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال جاری محقق خواهد شد.

ارقام تبصره 21 بودجه چه می‌گوید

تبصره 21 بودجه کل کشور اختصاص به منابع حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و نحوه هزینه‌کرد آن دارد. در این تبصره جمع منابع حاصل از هدفمندی یارانه‌ها 480‌هزارمیلیارد ریال پیش‌بینی شده و در مقابل‌ هزینه‌های در نظر گرفته شده بالغ بر 543‌هزار‌میلیارد ریال تعیین شده است. به عبارت دیگر و با فرض تحقق تمامی منابع پیش‌بینی شده، در همان ابتدای کار با 63 هزار‌میلیارد ریال کسری بودجه در این بخش روبه‌رو هستیم و بسیار محتمل است که این کسری عمدتا روی یارانه سهم تولید اثر‌گذار باشد.

نحوه توزیع منابع حاصل از هدفمندی براساس پیش‌بینی بودجه

براساس بودجه تصویبی قرار است منابع حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به‌شرح ذیل اختصاص یابد:

1-‌ 420هزار‌میلیارد ریال بابت توزیع نقدی و غیر‌نقدی بین اقشار مردم، موضوع ماده 7 قانون هدفمندی یارانه‌ها.

2-‌ 52هزار‌میلیارد ریال کمک به بخش تولید، بهبود حمل‌و‌نقل عمومی، بهینه‌سازی مصرف انرژی در واحدهای تولیدی– خدماتی و مسکونی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست براساس ماده 8 قانون هدفمندی یارانه‌ها.

3-‌ 48هزار‌میلیارد ریال در اجرای بند ب ماده 34 قانون پنج‌ساله توسعه کشور.

4- ‌13هزار‌میلیارد ریال به‌منظور تامین بخشی از یارانه سود تسهیلات مسکن حمایتی زوج‌های جوان، اقشار آسیب‌پذیر و روستاییان، ساماندهی سکونتگاه‌های حاشیه شهرها و مسکن مهر.

5-‌ 10 هزار‌میلیارد ریال جهت کمک به برنامه اشتغال جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها.

مجموع این هزینه‌های پیش‌بینی شده که بالغ بر 543 هزار‌میلیارد ریال است ازکل منابع پیش‌بینی شده از اجرای قانون هدفمندی بیشتر بوده و به نظر می‌رسید که بخش تولید امسال هم از سهم خود از یارانه‌ها بی‌نصیب بماند.

نحوه توزیع یارانه 2000‌میلیارد ریالی اختصاص داده شده

مبلغ اختصاص داده شده که تقریبا معادل 4‌درصد از بودجه پیش‌بینی شده است باید توسط وزارت صنعت و به‌صورت عادلانه بین صنایع توزیع شود. برای توزیع این مبلغ و تعیین سهم هر رشته از صنعت از یارانه تخصیصی روش‌های متفاوتی را می‌توان در نظر گرفت که می‌تواند به‌صورت مجزا یا ترکیبی مورد استفاده قرار گیرد که برخی از این روش‌ها به‌شرح زیر است:

-‌ سهم رشته صنعتی در ارزش افزوده کل صنعت
-‌ قدرت ارز‌آوری هر رشته صنعتی و سهم آن در صادرات صنعتی
-‌ سهم رشته صنعتی در اشتغال صنعتی کشور
-‌ سهم از نظر تعدادی در بین واحدهای صنعتی
-‌ توزیع براساس مصرف انرژی
-‌ حضور موثر در بازار سرمایه
-‌ ارزش کل تولیدات هر رشته صنعتی و سهم آن در تامین نیاز‌های داخلی
-‌ سهم در تولید ناخالص داخلی
و چندین شاخصه اقتصادی و اجتماعی دیگر.

البته به نظر می‌رسد که آمار و اطلاعات موجود از نظر اشتغال (تعداد بیمه‌شدگان هر رشته صنعتی) یا مصارف انرژی (برق یا گاز) از استحکام و دقت بیشتری نسبت به سایر مولفه‌ها مثلا ارزش افزوده یا سهم در تامین بازار داخل برخوردار باشد و بیشتر قابل اتکا باشد. در نتیجه توزیع سهم یارانه‌ها با در نظر گرفتن این شاخصه‌ها به عدالت نیز نزدیک‌تر است.

به‌هر حال بدیهی است که مبلغ اختصاص داده شده نمی‌تواند نقش موثری در تامین نقدینگی مورد نیاز صنایع بازی کند ولی بسیار ضرورت دارد که توزیع این مبلغ، اولا شفاف باشد و نحوه توزیع آن به اطلاع همگان رسانده شود و ثانیا حتی‌الامکان به‌صورت عادلانه انجام پذیرد و ثالثا سهم بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز در نظر گرفته شود.

* کارشناس صنعت نساجی