آسمان ایران در انتظار هواپیماهای جدید

رؤسای جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا و سران کشورهای اروپایی روز یکشنبه فرمانی صادر کردند که شاید تعاملات سیاسی و اقتصادی ایران با فضای جهانی را برای همیشه متحول کند؛ فرمان‌هایی جداگانه که همگی بر یک محور قرار داشتند: لغو تحریم‌های ایران. فرآیندی که از سوی سران ایران و شش کشور قدرتمند جهان بعد از پایان یافتن دوره سه‌ماهه آماده‌سازی مقدمات رسما وارد فرآیند اجرا شد در طول ماه‌های‌ آینده بار دیگر ایران را با اقتصاد جهانی آشتی می‌دهد، فرآیندی که به‌نوعی برای تمام طرف‌ها اهمیت دارد، هم برای ایران که قصد استفاده از فناوری‌های روز خارجی‌ها را دارد و هم خارجی‌ها که بازاری بزرگ برای سرمایه‌گذاری دوباره پیدا می‌کنند.

در بین تمام حوزه‌های اقتصادی کشور شاید اوضاع صنعت حمل‌و‌نقل متفاوت از دیگران باشد؛ صنعتی که در طول سال‌های گذشته به دلیل نداشتن دسترسی به بازارهای اصلی روزهای سختی را پشت سر گذاشته و حالا که صحبت از لغو تحریم‌ها شده نیز بیشترین تمرکز را برای استفاده از آن دارد تا جایی که وزارت راه و شهرسازی نخستین نهاد دولتی است که با دعوت از تمام سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی متقاضی ورود به پروژه‌هایش تلاش کرد از نخستین روزهای پس از تحریم فضای استفاده حداکثری را فراهم کند.

در بین بخش‌های مختلف حمل‌و‌نقل اما شاید مهم‌ترین‌ بخشی که خود را برای پسا‌تحریم آماده کرده صنعت هواپیمایی کشور است. این صنعت که در طول سال‌های گذشته با مشکلاتی جدی در تامین ناوگان و تجهیزات روبه‌رو بوده است حالا باید فکری به حال این مشکلات کند. زمین‌گیری 40‌درصد هواپیماهای کشور، عمر بالای 20 میانگین و پرواز هواپیماهایی که چندان در جهان جایگاهی ندارند شرایط ناوگان ایران را سخت و پیچیده کرده است.

این اوضاع دشوار اما بناست در آینده نزدیک با لغو تحریم‌ها بهبود پیدا کند. ایجاد دوباره مسیری مطمئن برای ورود هواپیماهای جدید به کشور در پس توافق هسته‌ای ممکن شده و حالا رئیس سازمان هواپیمایی نیز به ایرلاین‌ها آماده‌باش داده که برای روزهای خوب آماده باشند.

رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به احتمال لغو تحریم‌ها در آینده نزدیک به ایلنا گفته: ایرلاین می‌توانند در فضای جدید ایجاد‌شده به‌طور آزاد و مستقیم نسبت به مذاکره و خرید هواپیما و قطعات مختلف از شرکت‌های معتبر دنیا اقدام کنند و زودتر به نتیجه برسند و سازمان هواپیمایی هم برای کوتاه شدن پروسه خرید هواپیما و کمک به ایرلاین‌ها اعلام آمادگی می‌کند. این حمایت‌ها با توجه به شرایط ناوگان صورت می‌گیرد زیرا به گفته عابدزاده با توجه به سن بالای هواپیماهای ناوگان هوایی ایرلاین‌های کشورمان، هزینه تعمیر و نگهداری و سوخت این هواپیماها بسیار بالا رفته است و قطعا این هواپیماها به لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیستند.

انتخاب دقیق و براساس نیاز مهم‌ترین اولویت پساتحریم

معاون سابق سازمان هواپیمایی کشوری معتقد است برای ورود به بازار پساتحریم ایرلاین‌های ایرانی باید بیشترین ارتباط را بین منابع مالی و نیازهای کشور برقرار کنند و با شناخت حداکثری از نیازها اقدام کنند. علیرضا منظری در گفت‌و‌‌گو با «فرصت امروز» تصریح کرد: با توجه به قیمت بسیار بالای هواپیماهای نوساز در بازار جهانی قطعا نمی‌توان انتظار داشت در نخستین روزهای پس از تحریم تعداد بسیار بالایی از هواپیماهای غول‌پیکر وارد کشور شوند، بلکه باید با مدیریتی مناسب از توان فعلی حداکثر استفاده صورت گیرد.

به اعتقاد وی در صورتی که امکان خرید قطعات اصلی هواپیما برای ایران فراهم شود می‌توان انتظار داشت بسیاری از هواپیماهای بزرگ کشور دوباره بپرند و بخشی از بودجه ایرلاین‌ها صرف وارد کردن هواپیماهایی با ظرفیت مسافر پایین‌تر شود که امروز نیاز اصلی ناوگان ایران است.

علیرضا بحیرایی، کارشناس ارشد صنعت هواپیمایی نیز بر لزوم توجه جدی به وارد کردن قطعات هواپیما در کنار مذاکره برای خرید هواپیماهای نوساز تاکید می‌کند. وی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» تصریح کرد: آنچه امروز برای ناوگان ایران اهمیت اصلی دارد استفاده حداکثری از توان ناوگان فعلی است. هرچند در حال حاضر فرسودگی در ناوگان ایران بالا رفته و تعدادی از هواپیماها دیگر نمی‌توانند ادامه پرواز دهند اما قطعا در صورت رسیدن قطعات مورد نیاز می‌توان همچنان از ظرفیت آنها استفاده کرد.

بحیرایی اضافه کرد: در فضای پس از تحریم در کنار امکانی که برای ما ایجاد می‌شود تا هواپیماهای جدید را به شکل دست اول تهیه کرده و از این جهت ناوگان خود را نوسازی کنیم، این شرایط را نیز فراهم می‌کند که بتوانیم از سازنده‌های درجه یک قطعات هواپیما بیشترین استفاده را کنیم و قطعات اصلی را به هواپیماهای قدیمی برسانیم. با این اقدام از یک‌سو در مدیریت منابع مالی شرکت‌های هواپیمایی در روزهای پس از تحریم موفقیتی بزرگ به دست می‌آید و هم از سوی دیگر می‌توانیم از ظرفیت فعلی خود استفاده‌ای بهینه ببریم.

این اظهارات نشان از بزرگی بازاری دارد که در آینده نزدیک در اختیار ایرلاین‌های ایرانی قرار خواهد گرفت. ایرلاین‌هایی که تا چند ماه قبل برای وارد کردن یک قطعه باید چند واسطه را می‌دیدند و حالا می‌توانند به شکل مستقل با سازندگان درجه یک هواپیما مذاکره کنند. ابرهای تیره تحریم‌ها روز‌به‌روز کمرنگ‌تر می‌شوند و شاید در پس آنها هواپیماهای جدید نخستین مسافرانی باشند که به اقتصاد ایران می‌رسند.