مباحث مرتبط با امور مالیاتی در اغلب موارد جنجالی هستند و گاهی تصویب قوانین این حوزه ماهها به تعویق میافتد. یکی از علل اهمیت این طبقه از قوانین، حساسیت قشری است که اغلب مالیاتهای جامعه از آنان اخذ میشود. درواقع شهروندان با پرداخت انواع مالیاتها به شهرداری تمایل دارند از علل افزایش مالیات، چگونگی قوانین مالیاتی و انواع و اقسام مواردی که شامل تخفیف میشود اطلاع داشته باشند. مالیات و عوارض مربوط به املاک، بیش از هر نوع مالیات دیگری برای شهروندان حائز اهمیت است. با این وجود نوعی از دریافت مالیات املاک، کماکان جزو موارد جنجالی محسوب میشود و گهگاه مخالفان و مخالفانی را به سوی خود جلب میکند. مالیات خانههای خالی از سکنه در بسیاری از نقاط جهان، از انگلستان تا ایالات متحده و استرالیا به اجرا در میآید و تاکنون منتقدان و طرفدارانی را نیز به خود جذب کرده است.
چرا خانههای خالی باید مالیات دهند؟
پاسخ این پرسش در عین سادگی کمی پیچیده است، خانههای خالی میتوانند برای بسیاری از ساکنان یک کوچه یا حتی منطقه شهری خطرساز باشند، هر گونه تجمع افراد بزهکار در این خانهها، خرابی یا نشتیهای خطرناکی چون گاز و بسیاری از اتفاقات مشابه میتواند دلایل خوبی برای اهمیت این قبیل خانهها برای ماموران مالیاتی محسوب شود. بسیاری از شهروندان ترجیح میدهند در محلههای خلوت زندگی کنند اما همین افراد اغلب ترجیح میدهند تنها و بدون همسایه زندگی نکنند.
ریچارد راجرز، معمار شهیر بریتانیایی و طراح ترمینالهای فرودگاه هیترو، ساختمان لویدز و بسیاری از مناطق مشهور بریتانیا، از مدافعان طرح دریافت مالیات از خانههای خالی است. وی در گفتوگوی اخیر خود با نشریه گاردین، خود را یکی از حامیان طرحهای دریافت مالیات از خانههای خالی معرفی کرده و معتقد است شیوع خرید ملک در خیابانهای شمال شهر لندن که به خیابان میلیاردرها مشهور شده، نشان میدهد خرید خانه و خالی گذاشتن آن تا چه حد در بین طبقه مرفه انگلستان عادی و رایج است. این در حالیاست که بنا بر اصول شهرسازی و معماری استاندارد، خانهها باید مورد استفاده قرار گیرند تا نبض شهرها بهطور مرتب ضربان داشته باشد.
بنا بر آمارها تنها در شش ماهه نخست سال 2011 میلادی، 259هزار خانه خالی با کلیه امکانات رفاهی در بریتانیا موجود بود. بنا بر این وضعیت، بسیاری از احزاب بهویژه حزب کارگر به کمبود خانههایی با قیمت مناسب برای اجاره معترض بودند و سال گذشته با موجی از اعتراضات در بخش مسکن بریتانیا همراه بود.بسیاری از مالکان خانههای اشرافی لندن با اتکا به تبصرههای قانون مالیات، مثل تخفیف برای بازسازی و تعمیر، یا وجود حداقل یک ساکن موقت در خانه، از تخفیفهای مالیاتی استفاده میکنند، تخفیفهایی که به عقیده برخی کارشناسان استحقاق آن را ندارند.
تا چندی پیش شهرداری ایندیانا، با مشکلاتی مشابه با لندن روبهرو بود، خرید ملک، دور زدن مالیات و فرارهای مالیاتی متعدد، باعث اعتراض بسیاری از مردم و مقامات بود و در نهایت باعث شد مایک پنس، فرماندار ایندیانا، با استناد به قوانین جدید ایالتی، تحولی قاطع در قوانین مالیات خانههای خالی اعمال کند، قوانینی که به صاحبان خانههای خالی ضربالاجلی تقریباً چهار ماهه میداد تا تکلیف املاک خود را مشخص کنند، به بانکها اخطار میداد تا به راحتی به خانههای خالی وام نوسازی اعطا نکنند و حتی در برخی موارد بسیار ویژه، حق سلب مالکیت را از صاحبان املاک خالی تعیین میکرد. این قوانین جنجالی هنوز در مراحل اولیه هستند، ولی به نظر میرسد بسیاری از مالکان منطقه را به تکاپوی تغییر و تحول واداشته است.
هزارتوی پیچیده قانونگذاری
قانونگذاری در حوزه مالیات به واقع سخت و پر حاشیه است. شاید در نگاه نخست تعیین مالیات در حوزه املاک کار چندان دشواری نباشد و تنها منوط به برخی محاسبات و تخمین ارزشها باشد، اما در عمل بسیاری از موارد هستند که در محاسبه و تعیین مالیات در نظر گرفته شده و مسیر تعیین مالیات را پیچیده میکنند.اساساً تعیین اینکه یک خانه واقعاً خالی محسوب میشود یا نه چندان کار راحتی نیست، بنا بر قانون تعدادی از کشورها، حتی وجود یک خدمتکار در خانه، منجر به نقض مسئله خالی بودن منزل میشود. از سوی دیگر معلول بودن سکنه، تعداد افراد حاضر در خانه، تعداد کهنسالان و کودکان، وجود سرویسهای بهداشتی و... بهطور مستقیم و غیرمستقیم مالیات را تحت تأثیر قرار میدهند.
برای مثال طبق قوانین بریتانیا اگر تنها یک بزرگسال در ملک زندگی کند، نرخ مالیات تا 25درصد تخفیف دریافت میکند. همچنین اگر خانه خالی در منطقه ولز باشد میزان تخفیف آن متفاوت خواهد بود. خانههای مبله، خانههای بیمه شده، خانههای نو و خانههای فرسوده هریک در صورت خالی از سکنه بودن میزان مالیاتی متفاوت را به خود اختصاص میدهند. با وجود تمام این تفاوتها بسیاری از کشورها موارد مصرف این درآمدهای مالیاتی را بهسازی وضعیت شهرها، و توسعه المانهای شهری میدانند. برای مثال شهرداری رم ایتالیا در وبسایت مالیاتی خود، موارد مصرف مالیات خانههای خالی را شامل مواردی چون زیباسازی خیابانها قرار داده است.