قیمــت حرف اول را می‌زند

قیمت انرژی در کشور ایران ارزان است و این ارزانی موجب شده تا بحث مهم بهینه‌سازی مصرف انرژی جدی گرفته نشود. به همین دلیل است که در فصول سرد بیش از 65 درصد تولید گاز کشور صرف مصارف خانگی می‌شود. مسئله گران شدن قیمت انرژی از چند سال پیش در قالب طرح هدفمندی یارانه ها کلید خورد و به یکباره بهای مصرف انرژی به‌صورت تصاعدی بالا رفت، با این وجود این مسئله تاثیر چندانی بر شیوه مصرف مردم نگذاشت.

گرچه این مسئله به طور جدی توسط دولت و مجلس در حال پیگیری است. گران شدن بهای انرژی در کشور دیدگاه‌های متنوعی را ایجاد کرده است. به زعم بسیاری از کارشناسان باید قیمت آن افزایش یابد و به اعتقاد تعدادی دیگر به دلیل وفور انرژی در کشور این حق مردم است که با نازل‌ترین بها انرژی مورد نیاز خود را تامین کنند. این در حالی‌است که فرهنگ بهینه‌سازی مصرف انرژی تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کلان دارد، موضوعی که می‌تواند موجب افزایش سرانه هر فرد شود. متاسفانه به دلیل افزایش یکباره مصرف گاز در کشور توسط مردم عادی در یک فصل، بخش صنعتی کشور از فعالیت حقیقی خود دور می‌شود و صاحبان این صنایع ناچار می‌شوند از سوختی استفاده کنند که بیشترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌کند. شرکت ملی گاز در کنار خدماتی که در حوزه گاز ارائه می‌دهد، چند سالی است که به توسعه فرهنگ مصرف بهینه گاز نیز ورود کرده اما با این وجود آمارهای موجود موید این مهم است که میزان مصرف مردم از گاز روند کاهشی نداشته است.

در این‌باره مجید بوجارزاده، سخنگوی شرکت ملی گاز به «فرصت امروز» می‌گوید: «از مجموع 650 میلیون‌مترمکعب گازی که در کشور تولید می‌شود 430 تا 450‌متر‌مکعب آن در فصل سرما مصرف خانگی می‌شود که این مقدار 65 درصد کل گاز تولیدی است. اعتقاد ما بر این است که این مقدار مصرف نیاز واقعی مردم نیست و می‌توان با روش‌های ساده میزان مصرف را کاهش داد.» وی می‌افزاید: «اگر هر فردی تنها یک درجه گرمای محیط خانه را کاهش دهد 25 میلیون متر مکعب از مصرف انرژی کاسته می‌شود. این در حالی است که اگر پیش از آغاز فصل سرما موتورخانه‌ها تعمیر و ریکاوری شود شش درصد از میزان مصرف گاز کاسته می‌شود. متاسفانه در حال حاضر سیستم گرمایشی منازل استاندارد نیست و کمتر از یک سوم منازل استانداردهای لازم را رعایت کرده‌اند، برای نمونه باید پنجره‌ها دوجداره باشد و دیوارها عایق‌بندی شود که این مسئله رعایت نمی‌شود.»

مصرف یک‌پنجم گاز کشور در استان تهران

براساس اطلاعات موجود یک‌پنجم مصرف گاز کشور در استان تهران صورت می‌گیرد اما به طور دقیق مشخص نیست که با توجه به میزان سرمای موجود کدام یک پرمصرف است. اما برای کاهش مصرف گاز خانگی راهکارهای متعددی وجود دارد که اجرای درست مباحث 17 و 19 از این موارد است سازمان نظام‌مهندسی باید به آن توجه ویژه کند و بر حسن اجرای آن نظارت کافی داشته باشد که در آن استانداردها به حقیقت رعایت شود.

عدم رعایت استاندارد، علت اصلی مصرف بالای گاز

سخنگوی شرکت ملی گاز ضمن تایید این موارد می‌گوید: «در این میان آنچه اهمیت دارد، مسئله فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه است. در این بخش نیز سال‌ها با برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی سعی شده تا مردم را با طریقه مصرف درست انرژی آشنا کنیم اما هنوز بسیاری از مردم به درستی مطلع نیستند. از این رو مصرف انرژی آنها بالاست، برای نمونه اگر در زمان خرید بخاری، خریدار اطلاعات کافی داشته باشد که بخاری با استاندارد بالا چقدر در کاهش مصرف گاز خانگی تاثیرگذار است، به یقین سراغ جنس با‌کیفیت می‌رود. البته ناگفته نماند که متاسفانه تعداد زیادی از خانه‌ها به‌گونه‌ای ساخته شده که هیچ استاندارد لازمی ندارند. از این رو گرم‌کردن فضای این خانه‌ها بسیار دشوار است.»

مصرف بالای گاز با وجود فرهنگ‌سازی

در این میان با توجه به اقدامات شرکت ملی گاز این سوال مطرح می‌شود که چقدر تلاش‌های این شرکت در کاهش میزان مصرف انرژی تاثیرگذار بوده است و آیا می‌توان گفت که با تلاش‌های صورت‌گرفته میزان مصرف کاهش یافته است؟ بوجارزاده در این باره این‌گونه پاسخ می‌دهد: «آمادگی مردم نسبت به بهینه‌سازی بالا رفته است شاید در اعداد و ارقام خروجی کار برای میزان مصرف همچنان بالا باشد اما لازم است به این نکته توجه شود که تعداد مشترکان خانگی در کشور همچنان در حال اضافه شدن است. مردم آگاه ‌شدند که طریقه بهینه‌سازی گاز در منازل چگونه است. به صراحت می‌توان گفت که سرانه مصرف گاز خانگی در خانواده چهار نفره نسبت به سال قبل روند کاهشی داشته است.»

استاندارد پایین وسایل گرمایشی

نکته دیگر در کاهش مصرف انرژی کشور این است که چقدر به مسئله استانداردسازی وسایل گرمایشی توجه شده است. بدون شک در این بخش بیش از وزارت نفت، وزارت صنعت، ‌معدن و تجارت و سازمان استاندارد باید به این موضوع نگاه جدی داشته باشند و عملکرد سازندگان داخلی را دائم بررسی و نظارت کنند. متاسفانه خروجی کار با سطح استاندارد‌ها تفاوت بسیار دارد. تلاش‌ها برای گفت‌و‌گو با سازمان استاندارد درباره وسایل گرمایشی گرچه بی‌نتیجه ماند اما می‌توان گفت که کمتر تولیدکننده‌ای در کشور استانداردA دارد.

علی اصغر کاردوست، رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های کنترل و بازرسی ساختمان ایران درباره وضعیت ساختمان‌ها در هدررفت انرژی به «فرصت امروز» می‌گوید: «متاسفانه آماری مبنی بر اینکه چنددرصد از ساختمان‌های کشور استاندارد لازم را در مبحث 19 و 17 دارند، وجود ندارد و تمامی آمارها براساس حدس و گمان است. البته بیشتر ساختمان‌هایی که در چند سال اخیر در کلانشهرها و شهرهای بزرگ ساخته‌شده‌اند استانداردهای لازم را رعایت می‌کنند اما این موضوع در شهرهای کوچک قابل اجرا نیست، زیرا مقرون به صرفه نیست.»

سهم حداقلی استانداردهای ساختمان‌ها

وی با اشاره به اینکه تعداد ساختمان‌های قدیمی و فرسوده در کشور بالاست، ‌می‌افزاید: «در حال حاضر در 50 درصد از ساختمان‌هایی که در دو سال اخیر در تهران ساخته شده اصول اولیه عایق کاری را رعایت کرده اند و می‌توان گفت که استاندارد لازم را در بخش بهینه‌سازی مصرف سوخت خانگی دارند.»

کاردوست، رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های کنترل و بازرسی ساختمان ایران با اشاره به اینکه در هیچ کجای دنیا قوانین موجود در کشور برای بهینه‌سازی انژری وجود ندارد، می‌گوید: «در کشور ما با وجود اعمال زور برای اجرایی کردن قانون مبحث 19 و 17 خروجی کار ضعیف است اما در دنیا نه قانونی وجود دارد و نه زور و اجباری! تنها هزینه مصرف انرژی بالاست و مردم خود رعایت می‌کنند.» به گفته کاردوست، سازمان نظام مهندسی و شهرداری‌ها در ارزیابی خود از وضعیت ساختمان‌ها و رعایت قوانین و مقرارت همواره کوتاهی می‌کنند.