اردوغان، فاتح بزرگ کودتای ناکام

کوتای ناکام در ترکیه از سوی برخی از نظامیان ارتش باعث کشته شدن صدها نفر شد اما در نهایت مغلوب مقاومت پلیس و مردم شد

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، دیروز در جمع مردم در استانبول، شدیدا به نظامیانی که کودتای ناکامی را علیه او برنامه ریزی کرده بودند حمله کرد و گفت که دولتش، قدردان ارتش است.

بامداد شنبه، دنیا با خبر یک کودتای نظامی در ترکیه شوکه شد. انتشار تصاویر سربازان و تانک های نظامی روی پل های مهم استانبول سرآغاز تلاش چند ساعته بخشی از نیروهای نظامی ارتش ترکیه بود که در نهایت با مقاومت پلیس و مردم در شهرهای آنکارا و استانبول ناکام ماند.

رجب طیب اردوغان که ساعاتی بعد از پخش اعلامیه کودتاگران در تلویزیون دولتی، از طریق فیس تایم (ابزار چت تصویری گوشی آیفون) در یک برنامه تلویزیونی حاضر شده و از مشروعیت دولت خود دفاع کرده بود، ظهر دیروز همچون یک پیروز واقعی در میان مردم استانبول این کودتا را به شدت محکوم و از تغییرات بزرگ در ارتش صحبت کرد.

به گزارش ایسنا، اردوغان که حالا با جان سالم به در بردن از یک کودتا با اعتماد به نفس بیشتری به سر کار برگشته است، دیروز در جمع مردم با انتقاد شدید از فتح الله گولن مخالف سرسختش که در آمریکا در تبعید است و از سوی دولت ترکیه متهم است که از کودتا حمایت کرده، گفت: دست در دست ملت ترک به جنایتکاران درس عبرت خواهیم داد. کودتاگران با هر گرایش و وابستگی با پاسخ مناسب روبه رو خواهند شد. وی افزود کودتاگران وحدت کشور را هدف قرار دادند.

وی در این کنفرانس خبری گفت: برخی در ارتش ترکیه از پنسیلوانیا یعنی محل سکونت فتح الله گولن دستور گرفته اند. این کودتا نشان داد که سازمان گولن تروریستی است. گروهی کوچک از نظامیان مردم را هدف قرار دادند و نیروهای مسلح ترکیه با کمک نیروهای پلیس توانستند بر آنها مسلط شوند و کسانی که این اقدام خائنانه را انجام دادند بهای کار خود را خواهند پرداخت.

وی ادامه داد: دولت ترکیه هوشیارانه با پشتیبانی مردم به کار خودش ادامه می دهد و ما بار دیگر با دولت قانونی و شرعی خود به کار خود ادامه می دهیم.

رئیس جمهوری ترکیه تأکید کرد: این یک مسئله ای بود که باعث شد نیروهای مسلح ترکیه دست به دست هم دهند و کنترل را در دست بگیرند. این اقدام پیش از نشست نظامی کشور انجام شد و این سوال را ایجاد کرد که چرا اکنون این مسئله باید رخ دهد اما گویا عاملان نمی دانستند که ترکیه، ترکیه قدیم نیست و آنها هر کاری انجام دهند نمی توانند به اهداف خود دست پیدا کنند.

رئیس جمهوری ترکیه درباره اقدامات فعلی ارتش کشور گفت: جنگنده های ترکیه اکنون به مأموریت خود ادامه می دهند و از ملت ترکیه دفاع می کنند. من در جای دیگری بودم و از آنجا اوضاع را رصد می کردم. شورشیان تلاش کردند تا به مقر ریاست جمهوری و سازمان اطلاعات حمله کنند که ناکام ماندند.

اردوغان خطاب به ارتش و رؤسای سه گانه قوای نظامی گفت: من به شما اعتماد دارم. شما از جان مردم دفاع می کنید. برخی از نظامیانی که این کار را انجام داده اند خائنند. این افسران دون پایه در ارتش ترکیه جایی ندارند. ارتش ترکیه از ملت ترکیه دفاع می کند و شما در کنار ملت هستید و از مردم حمایت می کنید و ملت ترکیه به شما افتخار می کند.

وی ادامه داد: ارتش ترکیه، ارتشی پاک و شفاف است. به شما می گویم که ما به شما افتخار می کنیم و نیروهای مسلح کار خود را مثل گذشته انجام خواهد داد، همانطور که ترکیه را از سازمان های تروریستی پاک سازی کرده اند. شما مورد حمایت ملت ترکیه هستید و پیروز خواهید شد.

اردوغان گفت: برخی نمی خواهند ترکیه متحد باشد. اما به اهداف خود نمی رسند و این گروه کوچک با ملت ترکیه می جنگند و ما با قدرت به کار خود ادامه می دهیم و وزرای دولت، در کابینه حاضر خواهند شد و این گونه نیست که شورشیان می خواهند. ما در اینجا حضور داریم و مردم در حمایت از دولت حاضر شده اند.

وی درحالی که نشست خبری خود را نیمه تمام گذاشت در آخرین اظهارات خود عنوان کرد: مردم ترکیه به حضور هوشیارانه خود در خیابان ها ادامه خواهند داد و تا زمانی که سربازان به پادگان ها بازگردند آنها از خیابان ها خارج نخواهند شد. همه چیز آشکار خواهد شد که چه کسانی در این شورش دست داشتند.

ساعات پرالتهاب

چند ساعت پیش از این سخنان، اوضاع چنان در ترکیه نابسامان بود که حتی گفته می شد اردوغان به همراه خانواده اش به آلمان پناهنده شده است. در همین حال، برخی رسانه های عربی از فرود هواپیمای او و خانواده اش در تهران خبر می دادند که البته این خبر همان نیمه شب تکذیب شد.

کودتاچیان علاوه بر گسیل نیرو و تانک به مناطق مهم در آنکارا و استانبول، با به پرواز درآوردن هواپیماهای جنگی و هلی کوپتر در دو شهر آنکارا و استانبول در تلاش بودند تا به نتیجه برسند که در نهایت با مقاومت مردمی و پلیس شکست خوردند. در جریان درگیری بین کودتاچی ها و حامیان دولت، ۱۹۴ نفرکشته، ۱۴۴۰نفر زخمی و ۲۸۳۹نفر بازداشت شدند.

هدف اصلی کودتاچی ها در دو شهر عمده ترکیه یعنی آنکارا و استانبول فرودگاه ها، پارلمان و ساختمان رادیو و تلویزیون دولتی بود و درگیری های شدیدی در برخی مناطق روی داد. نیروهای ارتش ترکیه همچنین پل های اصلی استانبول را بستند و هواپیماها و هلی کوپترهای جنگی در ارتفاع کم بر فراز استانبول و آنکارا به پرواز درآمدند.
در پی این رویدادها، بنعالی ییلدیریم، نخست وزیر ترکیه گفت حضور نیروهای نظامی در خیابان های استانبول بدون مجوز بوده و او اجازه نمی دهد تلاش های غیرقانونی گروهی در ارتش به نتیجه برسد. نخست وزیر ترکیه در عین حال گفت اتفاقی که افتاده کودتا نیست. او اطمینان داده که دموکراسی ترکیه آسیب نخواهد دید. ییلدیریم تأکید کرد: نیروهای امنیتی فراخوانده شدند تا هر آنچه لازم است را انجام دهند. وی همچنین به نیروهای ارتش دستور داد تا به پادگان هایشان بازگردند.

در آنکارا و استانبول صدای تیراندازی های پیاپی شنیده شد. منابع خبری در حالی از ورود تانک به خیابان های آنکارا خبر دادند که گروهی از مردم این شهر در مسیر حرکت تانک ها دراز کشیدند و مخالفت خود را با این اقدام ارتش ابراز کردند. هزاران تن از مردم در مخالفت با این اقدام ارتش به خیابان ها آمدند و با شعار، حمایت خود را از دولت اعلام کردند.

در آغازین دقایق کودتا فرودگاه آتاتورک استانبول به تصرف ارتش درآمد و تمام پروازها متوقف شد. حریت گزارش داد که تانک ها در مقابل ورودی فرودگاه آتاتورک مستقر شدند و رفت و آمد به این فرودگاه متوقف شد. تصاویری نیز از حضور سربازان ارتش درون ساختمان تلویزیون دولتی ترکیه منتشر شد. تلویزیون دولتی که آن موقع به تصرف نیروهای ارتش درآمده بود اعلام کرد که ارتش قدرت را در سراسر کشور به دست گرفته است.

از سوی دیگر، در بیانیه ای که در ساعات اول کودتا از سوی ارتش ترکیه منتشر شد، آمده بود که ارتش «برای دموکراسی و حقوق بشر» اداره امور را در دست گرفته است. در این بیانیه آمده بود که تمام روابط خارجی کشور به شکل موجود باقی خواهد ماند. ارتش در بیانیه اش آورده بود که برقراری قانون باید اولویت اصلی باشد.

بازگشت به شرایط عادی

از صبح دیروز، دولت ترکیه تلاش برای کنترل کامل اوضاع را شروع کرد. در یکی از اقدامات مهم، ارتش این کشور به نیروهایش در عراق دستور داد تا هرچه سریع تر به ترکیه برگردند.

ساختمان پارلمان در آنکارا که از بامداد محل درگیری و انفجار بود و برای مدتی در اختیار کودتاچیان قرار گرفت در نهایت با کشته شدن ۱۶ سرباز از کنترل عوامل کودتا درآمد. تنگه بسفر در استانبول هم که برای مدتی بسته شده بود مجددا بازگشایی شد.

خبرگزاری دی اچ ای اعلام کرد که آکین اوزتورک، فرمانده سابق نیروی هوایی رهبر اصلی کودتای ترکیه بوده است. همچنین اعلام شد یکی از طراحان اصلی کودتا مشاور حقوقی رئیس ستاد ارتش، سرهنگ «محرم کوسه» بوده که طی ساعات گذشته از پستش برکنار شده است. اوزتورک از سال 2013 تا 2015 فرماندهی نیروی هوایی ترکیه را عهده دار بوده است. وی از سال 2015 از اعضای شورای عالی نظامی ترکیه است.

به گزارش ایسنا، شبکه سی ان ان ترک اعلام کرد تلاش برای کودتا را دادستان نظامی کل با حمایت ۴۶ افسر عالیرتبه ترکیه بر عهده داشتند. اکرم چاغلار، مقام سوم ارتش ترکیه هم در شهر ارزینجان دستگیر شد. تاکنون ۳۴ تن از مقامات ارتش از جمله پنج ژنرال و ۲۹ سرهنگ عزل شده اند.

همچنین دادستانی ترکیه دستور بازداشت تعدادی از اعضای شورای عالی قضات را صادر کرده است. هم زمان ده ها سرباز شرکت کننده در کودتا سلاح خود را در استانبول تحویل دادند.

همچنین اعلام شد بنعالی ییلدیریم، نخست وزیر ترکیه، «امیت دوندار» فرمانده اول ارتش ترکیه را به طور موقت جانشین «خلوصی آکار» رئیس ستاد مشترک ارتش کرد که وضعیتش نامشخص بود اما آکار سرانجام از دست کودتاچیان آزاد شد و به سر کارش بازگشته است. خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد، یک گروه ضد دولتی ترکیه موسوم به «جنبش صلح در داخل» کنترل یک ناوچه را به دست گرفته و از مردم خواسته تا همچنان در خانه هایشان بمانند. براساس این گزارش، گروه مذکور همچنین رئیس ناوگان ترکیه ای را در پایگاه دریایی گولجوک به گروگان گرفته اند.

پارلمان ترکیه نیز دیروز یک جلسه فوق العاده برگزار کرد.

سفیر ایران در آنکارا: آسیبی به شهروندان ایرانی وارد نشده است

محمد ابراهیم طاهریان فرد، سفیر جمهوری اسلامی ایران در آنکارا به ایرنا گفت: در جریان تحولات اخیر در ترکیه آسیبی به شهروندان ایرانی در ترکیه نرسیده است.

طاهریان گفت: شماری از شهروندان در فرودگاه ها و شماری در هتل ها هستند که با آرام شدن اوضاع و فعال شدن دوباره فرودگاه ها به میهن باز خواهند گشت.

سفیر ایران با بیان اینکه پیش بینی نمی شود وضعیت فعلی طولانی شود، گفت: در بالاترین سطح با مقامات ترکیه در تماس هستیم و هنوز گزارشی در خصوص از سرگیری فعالیت های عادی فرودگاه ها دریافت نشده است و سفارت ایران به مسافران ایرانی توصیه می کند که هر جا هستند فعلاً بمانند و مواظب امنیت جانی خود باشند تا تکلیف فرودگاه ها روشن شود.

***

شمخانی: از دولت قانونی ترکیه حمایت می کنیم

نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی تأکید کرد: موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران محکومیت اقدام کودتاگران و حمایت از دولت قانونی این کشور و احترام به رأی و خواست مردم است.

به گزارش ایسنا، دریابان علی شمخانی گفت: موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران که در جلسه روز شنبه شورای عالی امنیت ملی نیز مورد تأکید قرار گرفت، احترام به انتخاب و رأی مردم و محکومیت غلبه به شکل زورمدارانه است و قطعاً کودتا با خواست واقعی مردم منافات دارد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی عنوان کرد: مرزهای شمال غرب کشور در همسایگی با ترکیه از امنیت کافی برخوردار است و آمادگی لازم در نیروهای زمینی و هوایی نیز برای صیانت وجود دارد و تا این لحظه نیز هیچ نوع حادثه و پیامدی را شاهد نبودیم.