«اعتیاد به خرید»؛ گران ترین اعتیاد دنیا

عدم کنترل بر مصرف که به نام Oniomanía شناخته می شود بین 3 تا 7درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار داده است. افراد مبتلا به این اختلال که از اصطلاح Oniomanía می آید، از واژه یونان باستان به نام onios (که برای فروش استفاده می شود) و واژه mania (جنون) تشکیل شده است.

این افراد معمولا در موقع خرید از برخی صفات مانند اضطراب، نارضایتی، عدم کنترل خود احساس گناه دارند. یکی از مشخصه های اصلی افراد معتاد به خرید داشتن کمد ها و قفسه های مملو از لباس و وسایل غیر ضروری است که اکثر آنها بیش از یک بار هم مورد استفاده قرار نگرفته اند، اما شخص بیمار به محض آنکه به میهمانی دعوت می شود بلافاصله به فکر خرید می افتد. متأسفانه اکثر این افراد هم نمی دانند مبتلا به یک اختلال روانی هستند و اغلب با بیان اصطلاحاتی مثل من تنوع طلب هستم بیش از نیازم خرید نمی کنم یا اینکه به همه این کالاها نیاز دارم، خودشان را گول می زنند.

معتادان به خرید تا آنجا که پول همراه داشته باشند، خرید می کنند، بدون آنکه به استفاده از لوازمی که می خرند، فکر کنند. آنها حتی ممکن است از بسیاری از لوازمی که دارند خبر نداشته باشند.

یکی از خصوصیات بارز این افراد این است که هیچ تمایلی به چانه زدن ندارند و حتی گاهی به قیمت اجناسی که انتخاب می کنند، توجهی ندارند. دسته دیگر افراد که تعدادشان نسبت به گروه اول بسیار کمتر است، کسانی هستند که لوازم مورد نیازشان را خریداری می کنند، اما میزان خریدشان چند برابر نیاز و استفاده آنها است. معتادان به خرید بعد از هر بار خرید کردن دچار احساس گناه و استرس می شوند و برای پایین آوردن این استرس دوباره سراغ خرید می روند.

لازم به ذکر است که با وجود تصور عامه که این بیماری مختص خانم هاست، اما تحقیقات نشان داده که میزان آقایانی هم که به این بیماری دچار هستند، قابل توجه است.

علائم این اختلال که به اصطلاح «اعتیاد به خرید» یا «خرید انبوه» نیز نامیده می شود برای نخستین بار توسط روانپزشک، امیل کراپلین (Emil Kraepelin) و یوجین بلولر (Eugene Bleuler) در اواخر سال 1800 کشف شد. با وجود کشف اولیه آن، اختلال خرید اجباری، تا دهه 80 به عنوان مثال در کتابچه راهنمای تشخیصی اختلالات روانی ذکر نشده بود.

بسیاری از روانشناسان معتقدند اعتیاد به خرید مانند اعتیاد به مواد مخدر است و هیجان و شعف قبل از خرید و نشاط هنگام خرید درست مانند مصرف مواد مخدر است. تعداد دفعات و مبالغ هزینه شده در هر خرید باید بیشتر شود تا احساس نشاط در فرد پایدار بماند.

در اختلال «اعتیاد به خرید» حالت های وسواس به گونه ای فرد را به سمت خرید های غیرضروری می کشاند که بیشتر همراه با پشیمانی است. از همین رو شاید بتوان احساس پشیمانی پس از خرید و مقاومت نكردن در برابر گرایش به خرید را دو علامت مهم این بیماری برشمرد.

علائم بیماری اعتیاد به خرید

اعتیاد به خرید می تواند حاصل تشویق ها و فرصت های کاذبی باشد که برای برخی افراد وجود دارد یا در نتیجه نشست و برخاست با مبتلایان به این نوع از اعتیاد باشد. این اختلال معمولاً بین زنان به دلیل داشتن وقت آزاد بیشتر نسبت به مردان شایع تر است.

خوزه آنتونیو مولینا، متخصص روانشناسی در این زمینه گفت: تحقیقات نشان می دهد که موارد آسیب شناختی این پدیده به اختلالات اضطرابی، اختلالات شخصیت و استرس و عزت نفس پایین مرتبط است.

خاویر گارسس، متخصص روانشناسی در رفتار و رئیس انجمن مطالعات روانی و اجتماعی گفته است که «خرید چیزهای بی فایده که ما استفاده نمی کنیم و پس از خرید آن پشیمان هستیم علائم هشدار دهنده این اختلال است.»

وابستگی شدید به پول

معمولاً کسی که به خرید اعتیاد دارد، هنگامی که به پول نقد یا کارت بانکی دسترسی ندارد، حس می کند چیزی را گم کرده است. معمولاً نداشتن پول کافی برای خرید یا به دست نیاوردن پول لازم، این افراد را دچار تنش و استرس می کند.

خرید وسایل غیر ضروری

معمولاً افرادی که معتاد خرید هستند، لباس و اجناسی را می خرند که احتمال استفاده از آنها بسیار کم است. کمد لباس این افراد پر از لباس و محصولات آرایشی است که هنوز برچسب قیمت آنها هم کنده نشده است. با این حال، این افراد هنوز هم دوست دارند خرید کنند و این کار تبدیل به مشکل بزرگی برای آنها می شود.

خرید های چندگانه

شاید خرید های چندگانه نشانه ای از معتاد بودن به خرید برای آنها نباشد، چرا که معمولاً این افراد دارای چند پیراهن یا کفش هستند اما داشتن چندین جاروبرقی، تستر یا لوازم منزل و آشپزخانه یا ابزاری که تنها یکی از آنها برای خانه لازم است، می تواند نشانه ای نگران کننده باشد.

مخفی کردن صورتحساب و خریدها

معمولاً حقه این افراد آن است که آنچه را از خرید و صورتحساب ها باقی می ماند پنهان می کنند. معمولاً افرادی که به خرید علاقه زیادی دارد، اشیایی مانند رسید خرید، صورتحساب ها و رسیدکارت بانک ها را پنهان می کنند. با پنهان کردن صورتحساب ها، افراد نمی توانند اعتیاد خود به خرید را انکار کنند و با این کار تنها خرید خود را از اعضای خانواده پنهان می کند.

مکانیسم کپی

خرید هنگام عصبانیت، ناراحتی و ناامیدی، یکی از نشانه های فرد معتاد به خرید است، چراکه این افراد دارای کمبودهای بسیار زیادی برای ابراز احساسات منفی هستند. آنها خودشان را با خرید اشیا جدید سرگرم می کنند و با این کار سعی در فراموش کردن عیب های خود دارند.

رضایت موقت

افرادی که به خرید معتاد هستند، هنگام خرید اشیا و لباس، رضایت مندی و خوشحالی موقتی دارند. هنگامی که این افراد به خانه باز می گردند، حس رضایت مندی آنها به عذاب وجدان و احساس گناه تغییر پیدا می کند.