نظریه های بنیادی مدیریت و رهبری در کسب و کار

تبدیل شدن به مدیر و رهبر موفق، آرزوی بسیاری از فعالان کسب و کار است. چه خصوصیاتی باعث می شود که رهبری موفق باشیم؟

به گزارش زومیت،رسیدن به موفقیت در امر مدیریت و رهبری، فرمولی اثبات شده و ثابت ندارد. حقیقت این است که موفقیت یک رهبر در شرایط مختلف، نیازمند اقدامات متفاوتی است. البته این بدان معنا نیست که نمی توان راه رسیدن به موفقیت در این حرفه را آموخت؛ بلکه با شناسایی مسیرهای مختلف این هدف، می توان بسته به شرایط مختلف، تصمیمات سازنده اتخاذ کرد.

نظریه های بنیادی مدیریت، از آموزه هایی هستند که آشنایی با آن ها، می تواند شما را در رسیدن به موفقیت در این مسیر یاری کند. در ادامه ی این مطلب زومیت، به بررسی ۴ نظریه ی بنیادی رهبری کسب و کار می پردازیم:

۱- نظریه های صفاتی - چه نوع افرادی، رهبران خوبی خواهند بود؟

نظریه های صفاتی بر این اساس بنا شده اند که رهبران تأثیرگذار، صفات شخصیتی مشابهی دارند. انواع ابتدایی این نظریه ها اعتقاد داشتند که صفات رهبری، ذاتی هستند که برخی افراد آن ها را دارند و دیگران ندارند. خوشبختانه این نوع نظریات منسوخ  شده است و در حال حاضر، کارشناسان معتقدند که می توان کیفیت رهبری را به مرور زمان افزایش داد.

نظریه های صفاتی به ما کمک می کنند که خصوصیت های مفید برای رهبری را پیدا کنیم. برخی از این خصوصیات عبارتند از: یکپارچگی، همدلی، اعتماد به نفس، مهارت های تصمیم گیری خوب و حساسیت در امور.

به هر حال، هیچ یک از صفات گفته شده یا ترکیبی از آن ها، تضمین کننده ی موفقیت یک مدیر یا رهبر نخواهند بود. صفات گفته شده، رفتارهایی بیرونی هستند که از تفکرات ذهنی افراد سرچشمه می گیرند. این تفکرات هستند که تأثیری اساسی در موفقیت یک رهبر و مدیر دارند.

۲- نظریه های رفتاری - رهبران موفق چه کارهایی انجام می دهند؟

این نظریه ها، به عملکرد، عادات و رفتارهای مدیران توجه می کنند. به عنوان مثال آن ها بررسی می کنند که آیا رهبران موفق، کارها را به صورت دیکته و جزءبه جزء به تیم خود اعلام می کنند یا افراد تیم را نیز در تصمیم گیری ها دخیل و از آن ها پشتیبانی می کنند؟

در دهه ی ۱۹۳۰، کرت لوین یک ساختار دسته بندی مدیران بر اساس رفتار تنظیم کرد. این دسته بندی ها عبارتند از:

•    رهبران مستبد، بدون مشاوره با اعضای تیم تصمیم می گیرند. این نوع از رهبری در زمان هایی که تصمیمات سریع باید اتخاذ شوند، مفید خواهد بود.

•    رهبران دموکرات به اعضای تیم اجازه می دهند که در تصمیم گیری ها نظر بدهند. این نوع رهبری در زمانی که نظر اعضای تیم در عملکرد تأثیرگذار باشد، مفید خواهد بود. البته این نوع از مدیریت در شرایطی که چشم اندازها و ایده های متنوعی در سازمان باشد، دشوار خواهد بود.

•    رهبری بدون مداخله تلاش می کند که آزادی کاملی به اعضای تیم بدهد. این نوع از رهبری در تیم هایی با پتانسیل، تجربه و توانایی بالا بسیار عالی خواهد بود. البته این نوع از رهبری در زمان هایی که مدیر، تنبل است یا توانایی تمرکز کردن در تصمیم گیری ها را ندارد نیز به چشم می خورد. در این مواقع، رهبری بدون مداخله بدون شک شکست خواهد خورد.

به طور قطع، رفتار رهبران بر کارایی آن ها تأثیر می گذارد. محققان دریافته اند که هر یک از رفتارهای گفته شده، در موقعیت های مختلف مناسب و مفید خواهد بود. بهترین رهبران آن هایی هستند که رفتار مناسب را برای موقعیت موجود انتخاب کنند.

۳- نظریه های احتمالی - شرایط چه تأثیری بر نوع رهبری می گذارند؟

درک این واقعیت که هیچ تعریف دقیقی از نوع شخصیت و رفتار یک رهبر موفق وجود ندارد، کارشناسان را به این حقیقت رساند که بهترین نوع رهبری، به شرایط بستگی دارد. این نظریه ها تلاش می کنند که رفتار مناسب را در شرایط مختلف پیدا کنند.

به عنوان مثال این نظریه ها بررسی می کنند که در زمان تصمیم گیری سریع چه نوع رفتار مدیریتی بهتر خواهد بود؟ در زمانی که نیاز به پشتیبانی کامل از طرف تیم داریم باید چگونه رفتار کنیم؟ آیا یک رهبر باید به افراد تکیه کند یا تمرکز خود را بر وظایف بگذارد؟ این ها برخی از سؤالاتی هستند که نظریه های احتمالی در رهبری به آن ها می پردازند.

۴- نظریه های قدرت و تأثیرگذاری - منبع قدرت یک رهبر کسب و کار چیست؟

کارشناسان با تکیه بر این نظریه ها، روندی کاملا متفاوت نسبت به نظریه های قبلی دارند. این نظریه ها بر این پایه استوار هستند که رهبران از قدرت و تأثیرگذاری برای به انجام رسیدن کارها استفاده می کنند.

یکی از بنیادی ترین انواع این نظریه ها، اعتقاد دارد که ساختن و توسعه ی قدرت حرفه ای (قدرتی که از حرفه ای بودن در کسب و کار به دست می آورید)، بهترین نوع قدرت برای رهبری تیم است.

نظریه ی مهم دیگر قدرت و تأثیرگذاری معتقد است که افراد، کارها را تنها برای دریافت پاداش انجام می دهد. این نظریه می گوید باید ساختاری بر اساس وظایف و پاداش ها طراحی کرد تا به بهترین کارایی در تیم رسید. اگرچه این نظریه برای ساختن تیمی با انگیزه ی بالا و کارایی فزاینده مناسب نیست؛ اما اکثر اوقات موفق است.

مدل مؤثر رهبری در کسب و کار

رهبری تحول گرایانه یا منعطف، بهترین نوع رهبری در کسب و کار است. این نوع از رهبران، یکپارچگی و هماهنگی را به خوبی از خود نشان می دهند و می دانند که چگونه باید چشم اندازی از آینده داشته باشند. آن ها به دیگران انگیزه می دهند تا به این چشم انداز برسند. آن ها رسیدن به هدف را مدیریت می کنند و تیم های موفق تر و قوی تری شکل می دهند.

البته مدل های موفق دیگری نیز وجود دارند که بسته به شرایط تیم، باید هریک از آن ها را انتخاب کرد.