رواج پرداخت های موبایلی در ایران

هرچند سرعت گسترش استفاده از ابزارهای پرداخت موبایلی در ایران با وجود رشد روزافزون این ابزارها در جهان مطلوب نیست، اما به نظر می رسد سال 96 نقطه شروع یک حرکت پرشتاب در این حوزه باشد.

پس از آشنایی مردم با اپلیکیشن هایی همچون آپ که طی یکی دو سال گذشته با تبلیغات خوب و سیاست های بازاریابی صحیح صورت گرفت، امسال گام دیگری نیز در راستای رشد پرداخت های موبایلی در کشور برداشته شد.

23 اردیبهشت ماه سال جاری بانک مرکزی طی یک مراسم رسمی در نمایشگاه بین المللی کتاب روش پرداخت الکترونیک موسوم به NFC را رونمایی کرد. NFC خدمت نوین بانکی در ایران است. در این خدمت جدید، فرآیند کشیده شدن کارت بانکی با نزدیک شدن تلفن یا ساعت هوشمند به پایانه فروش  (POS) شبیه سازی می شود. به تعبیری دیگر، برای پرداخت با استفاده از ابزار هوشمند تنها کافی است ابزار هوشمند خود یا همان گوشی تلفن همراه را به پایانه فروش یا دستگاه خودپرداز نزدیک کرد و پرداخت خرید را انجام داد.

در دنیای فناوری های پرداخت آنلاین، NFC شیوه جدیدی نبوده و مدت هاست در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است و کشورها درصدد این هستند بهبود رشد اقتصادی، توسعه خدمات پرداخت با بهبود اقدامات امنیتی، ابتکارات صنعتی و مشوق های دولتی برای پرداخت های دیجیتالی در بازارهای در حال توسعه خدمات پرداخت نظام بانکی خود را رشد دهند.

به هر حال، رونمایی از این شیوه، مجال خوبی برای توسعه شیوه های پرداخت در سیستم بانکی کشور است، چرا که با وجود معرفی شیوه های نوین پرداخت در جهان، پرداخت از طریق کارت های بانکی متداول ترین یا به تعبیری تنها شیوه پرداخت در کشور است.

براساس آمار شاپرک تا پایان سال 95 بیش از 420 میلیون انواع کارت بانکی از جمله برداشت، اعتباری، کارت خرید (هدیه) و پول الکترونیک صادر شده است. به عبارت دیگر، در طول سال 95، نزدیک به 88 میلیون کارت بانکی صادر شده است، یعنی برای هر ایرانی بالای 14 سال به طور میانگین 14.5 کارت صادر شده است. ضعف سیستم بانکداری الکترونیکی باعث شده شیوه های پرداخت در کشور ما تاکنون به همان پرداخت از طریق کارت ها خلاصه شود.

البته به نظر می رسد زیرساخت ها برای استفاده از این روش و ارتباطات سیستم بانکی و اپراتورهای تلفن همراه هنوز در ابتدای راه قرار دارد. در همین زمینه چندی پیش مدیرعامل شرکت شاپرک از آغاز عملیات ساماندهی پرداخت های موبایلی در کشور خبر داده و گفته بود با توجه به نیازهای مطرح شده از سوی بازار پرداخت الکترونیک درخصوص تعیین الزامات و مقررات استفاده از تکنولوژی NFC و پرداخت های درون برنامه ای، مطالعات و بررسی های فراوانی روی این نوع پرداخت های موبایلی صورت پذیرفته است و به زودی الزامات این حوزه ابلاغ خواهد شد.

وی افزود: البته با توجه به محدودیت هایی که برای استفاده از حافظه امن  (Secure element) برخی برندهای تلفن همراه در ایران وجود دارد، مشغول بررسی و جمع بندی راهکارهای جایگزین برای انجام امن پرداخت های موبایلی در کشور هستیم.

قادری در ادامه با اشاره به آمار سازمان فناوری اطلاعات ایران درخصوص وجود حدود ۴۰ میلیون تلفن همراه هوشمند در کشور و نقش اساسی تلفن های همراه هوشمند در آینده پرداخت های الکترونیک، ابراز امیدواری کرده بود که روند توسعه پرداخت الکترونیک در کشور همچنان ادامه داشته باشد.

هر چند در حال حاضر ایران از نظر پرداخت موبایلی در جایگاه مناسبی در جهان قرار ندارد اما آشنایی و هم پایی مشتری ایرانی با تکنولوژی های موبایلی، تمایل به استفاده از نوآوری های جذاب، ضریب نفوذ موبایل و اینترنت و تعداد بالای مشترکان به خصوص در شهرهای بزرگ از عوامل محرک این روند در ایران هستند که آینده روشنی را برای این حوزه ترسیم می کنند.