سبقت مالیاتی در بودجه 1402

تحریم های نفتی سال های گذشته، این توفیق اجباری را برای اقتصاد ایران به همراه داشته که از غلظت نفتی بودجه دولت کم کند و در عوض به درآمدهای مالیاتی، پر و بال بیشتری دهد. در لایحه بودجه سال 1402، درآمدهای مالیاتی به بیش از ۸۳۸ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به بودجه سال جاری، رشد 59 درصدی را نشان می دهد. سهم مالیات اشخاص حقوقی در لایحه بودجه سال آینده، ۲۹۶ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است که در مقایسه با بودجه امسال با رقم ۱۳۳ هزار میلیارد تومان، 122 درصد افزایش داشته است. بدین ترتیب، میزان درآمدهای مالیاتی دولت در سال آینده در حالی 59 درصد افزایش یافته که سهم مالیات اشخاص حقوقی 122 درصد، مالیات واردات 67 درصد و مالیات بر درآمد 45 درصد رشد داشته است. سقف کلی لایحه بودجه نیز با رقم ۵۲۶۱ هزار میلیارد تومان بسته شده است که نسبت به سال جاری، ۱۵۰۲ هزار میلیارد تومان معادل ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

دولت سیزدهم در حالی با حدود یک ماه تاخیر، لایحه بودجه سال 1402 را در روز چهارشنبه هفته گذشته تقدیم مجلس کرده که همچنان تکلیف برنامه هفتم توسعه به عنوان یک سند بالادستی در بررسی بودجه سال آینده مبهم و نامشخص است. مطابق آیین نامه داخلی مجلس، دولت باید تا پایان خردادماه 1400، لایحه برنامه هفتم توسعه را به مجلس می فرستاد، با وجود تمدید یک ‎ساله زمان برنامه ششم توسعه و فرصت بیشتر دولت برای تدوین و ارائه برنامه هفتم توسعه اما این اتفاق باز هم رخ نداد تا تداخل بررسی لوایح بودجه سال 1402 و برنامه هفتم توسعه در مجلس، به چالش جدید پاستور و بهارستان بدل شود. با این حال، «ابراهیم رئیسی» روز چهارشنبه در زمان تقدیم لایحه بودجه، این نوید را به نمایندگان داد که «ان شاءالله به زودی برنامه هفتم توسعه هم تقدیم مجلس می شود.»

رشد 59 درصدی درآمد مالیاتی

رشد 40 درصدی سقف بودجه، رشد 59 درصدی درآمدهای مالیاتی دولت، دو سال افزایش سن بازنشستگی، ثابت ماندن میزان یارانه و افزایش 20 درصدی حقوق کارکنان دولت از جمله اعداد و ارقام مهم بودجه سال آینده است. درآمدهای مالیاتی در لایحه پیشنهادی دولت با رشد 59 درصدی به بیش از 838 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. برای بزرگی این عدد کافی است به میزان درآمدهای مالیاتی در بودجه سال های گذشته نگاه کنیم که در بودجه سال ۱۴۰۰ معادل ۳۲۵ هزار میلیارد تومان و در بودجه سال 1401 معادل ۵۲۶ هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین مقایسه میزان درآمدهای مالیاتی با درآمدهای نفتی، سبقت مالیات از طلای سیاه در بودجه سال 1402 را نشان می دهد. میزان درآمدهای نفتی در لایحه بودجه سال آینده حدود 603 هزار میلیارد تومان و میزان درآمدهای مالیاتی بیش از 838 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. بنابراین سهم نفت از منابع عمومی بودجه 30.3 درصد اما سهم مالیات از بودجه به 42.2 درصد رسیده است. از نظر عددی نیز مالیات با رقم 235 هزار میلیارد تومان، درآمد و عایدی بیشتری نسبت به نفت برای دولت ایجاد خواهد کرد.

براساس لایحه بودجه سال 1402، مجموع درآمدهای مالیاتی 838 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. از این رقم سهم مالیات اشخاص حقوقی 296 هزار میلیارد تومان، مالیات بر درآمدها 122 هزار میلیارد تومان، مالیات بر ثروت 37 هزار میلیارد تومان، مالیات بر واردات 129 هزار میلیارد تومان و مالیات بر کالاها و خدمات 252 هزار میلیارد تومان تعیین شده است. بالاترین سهم در تأمین درآمدهای مالیاتی به مالیات اشخاص حقوقی تعلق دارد و مالیات بر کالا و خدمات، مالیات بر واردات، مالیات بر درآمدها و نهایتا مالیات بر ثروت در مراتب بعدی قرار دارند. همانطور که گفته شد، سهم مالیات اشخاص حقوقی، ۲۹۶ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که در مقایسه با سال جاری (با رقم ۱۳۳ هزار میلیارد تومان)، 122 درصد رشد داشته است. مالیات اشخاص حقوقی غیردولتی یا همان شرکت های خصوصی نیز 258 هزار میلیارد تومان است که 87 درصد از مالیات اشخاص حقوقی را در بر دارد. در این سرفصل، مالیات شرکت های دولتی 20 هزار میلیارد تومان و مالیات علی الحساب اشخاص حقوقی دولتی (وصول ماهانه یک دوازدهم رقم) 14 هزار میلیارد تومان تعیین شده است. همچنین مالیات نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی 1.4 هزار میلیارد تومان و مالیات شرکت های وابسته به آستان قدس رضوی 294 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

سهم مالیاتی بخش های مختلف

سهم مالیات بر درآمدها نیز ۱۲۲ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که در مقایسه با سال جاری (با رقم 84 هزار میلیارد تومان)، رشد 45 درصدی را نشان می دهد. در حوزه مالیات بر درآمدها، مالیات بخش کارکنان بخش عمومی 30.9 هزار میلیارد تومان، مالیات بخش کارکنان بخش خصوصی 39.6 هزار میلیارد تومان، مالیات مشاغل 41.2 هزار میلیارد تومان، مالیات مستغلات 9.1 هزار میلیارد تومان، مالیات های متفرقه درآمد 890 میلیارد تومان و معافیت مالیاتی (جمعی-خرجی) 200 میلیارد تومان تعیین شده است.

همچنین میزان مالیات بر ثروت ۳۷ هزار میلیارد تومان در بودجه سال آینده پیش بینی شده است که نسبت به سهم ۲۷ هزار میلیارد تومانی سال جاری، ۳۷ درصد افزایش داشته است. در بخش مالیات بر ثروت، مالیات بر ارث 3 هزار و 268 میلیارد تومان، مالیات نقل و انتقال سهام 9 هزار و 161 میلیارد تومان، مالیات نقل و انتقال املاک 7 هزار و 823 میلیارد تومان، مالیات بر واحدهای مسکونی گران ‎قیمت 706 میلیارد تومان، مالیات بر عنوان خودروهای سواری و وانت دو کابین دارای شماره انتظامی شخصی گران ‎قیمت 7 هزار میلیارد تومان و درآمد حاصل از مالیات بر واحدهای مسکونی خالی از سکنه 2 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. رقم مالیات واردات نیز در لایحه بودجه 1402 معادل ۱۲۹ هزار میلیارد تومان تعیین شده که نسبت به سال جاری (با رقم 77 هزار میلیارد تومان)، 67 درصد رشد داشته است. در بخش مالیات بر واردات حقوق ورودی سایر کالاها (موضوع بند ب ماده 15 آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی) 89.3 هزار میلیارد تومان، حقوق ورودی خودرو 31.9 هزار میلیارد تومان و حقوق ورودی واردات گوشی های موبایل ساخته‎ شده خارجی با قیمت بیش از 600 دلار (بند ط تبصره 7) هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

مالیات کالاها و خدمات هم در بودجه سال آینده معادل ۲۵۲ هزار میلیارد تومان تعیین شده که در مقایسه با رقم ۲۰۳ هزار میلیارد تومانی در بودجه امسال به میزان ۲۴ درصد رشد داشته است. مالیات بر فروش فرآورده های نفتی نیز 7 هزار میلیارد تومان، عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور 3 هزار و 400 میلیارد تومان، مالیات بر فروش سیگار 6 هزار و 280 میلیارد تومان، مالیات بر نقل و انتقال خودرو 13 هزار میلیارد تومان و مالیات بر ارزش افزوده 159.5 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است.

ارتباط با نویسنده: IvanKaramazof@yahoo.com