واردات آب؟ حرفش را هم نزنید

پس از واردات انواع محصولات کشاورزی و غذایی این‌بار نوبت واردات آب است و اگر وضع به همین منوال پیش برود، احتمالا واردات هرچیزی در آینده‌ای نزدیک، چندان دور از ذهن نمی‌نماید. موضوع واردات آب که در یکی، دو سال اخیر از سوی مسئولان وزارت نیرو مطرح می‌شود با مخالفت‌هایی همراه بوده است. واردات آب در مقابل صادرات نفت یا به اصطلاح سوآپ آب با سه کشور همسایه در حالی مطرح می‌شود که کارشناسان بین‌المللی آب، طرح‌های انتقال آب را مغایر با طرح‌های توسعه پایدار و منشور 21 سازمان ملل می‌دانند.

واردات آب مغایر با منافع و استقلال ملی

فاطمه ظفرنژاد، کارشناس بین‌المللی آب، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، طرح انتقال و واردات آب از کشورهای همسایه را بسیار خطرناک می‌داند و می‌افزاید: طراحان این پروژه‌ها، دانش‌شان اقیانوسی است به عمق یک میلیمتر که پیرامون همه چیز اظهارنظر می‌کنند و طرح می‌دهند. به خیال آنها ایران می‌تواند نفت بفروشد، آب بخرد. نفت بفروشد غذا بخرد و حتی هوا را هم با پول نفت می‌توان خرید!

وی ادامه می‌دهد: در دهه‌های آینده که کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی اجباری خواهد شد، آن موقع دیگر از ایران هم چیزی باقی نخواهد ماند. این طرح‌ها با منافع ملی، استقلال ملی و امنیت و توسعه پایدار منافات کامل دارد و در تضاد با اقتصاد مقاومتی است. اقتصاد مقاومتی، برای کشور ضروری است و باید توانایی تامین امنیت غذایی را داشته باشیم. این سیاست در راستای سیاست‌های توسعه پایدار بین‌المللی است.

قوت لایموت‌مان را هم وارد می‌کنیم

نویسنده کتاب «توسعه پایدار و مدیریت آب» تاکید می‌کند: همه زندگی ما را به تجارت خارجی وابسته کرده‌اند. ایران به شکننده‌ترین شکل واردکننده محصولات کشاورزی شده و آقایان خیال‌شان راحت است و همچنان طرح‌های فاجعه‌بار و عجیب و غریب ارائه می‌دهند. این محصول ندانم‌کاری کسانی است که همه چیز را با پول می‌سنجند و به دلیل اشتباهات کارگزاران دولتی و خصوصی وضعیت کشاورزی به جایی رسیده که عده‌ای شعار تعطیلی آن را سرمی‌دهند. اینها می‌خواهند قوت لایموت‌مان را هم وارد کنیم. ظفرنژاد می‌گوید: براساس منشور 21 سازمان ملل، هر کشور و حتی منطقه‌ای لازم است امنیت خوراک و غذای خود را در دست داشته باشد و حفظ کند. حالا ما می‌خواهیم آب را هم وارد کنیم و به ریخت‌و‌پاش‌های شهری و صنعتی ادامه دهیم. این موضوع با کدام یک از مبانی و اصول توسعه پایدار همخوانی دارد؟ به نظر من این یک ندانم‌کاری است که بر اشتباهات گذشته مسئولان و مدیران منابع آب می‌افزاید تا مبانی تولید و حیات جوامع مولد بومی را نابود کنند.

این کارشناس بین‌المللی آب ادامه می‌دهد: به زعم این طراحان، پول نفت می‌دهیم و گندم و آب می‌خریم. در ظاهر حساب و کتاب سرانگشتی نئولیبرالی را انجام می‌دهند اما محاسبات‌شان مانند سدسازی‌ها، راه‌سازی، شهرک‌سازی‌ها و گسترش شهرها و ساختمان‌سازی‌ها بدون توجه به مسائل بوم‌شناختی انجام می‌شود و غلط است. این راهکارها عجولانه و فاجعه‌بار است. این افراد فکر می‌کنند فاضلانی هستند که می‌توانند برای مردم و جوامع بومی مولد تصمیم‌گیری کنند درحالی‌که اقتصاد فریدمنی و گسترش اقتصاد آزاد را بالای سرشان گذاشته‌اند غافل از اینکه این برنامه‌ها در جهان شکست خورده است.

انتقال آب تمهیداتی برای تامین درآمد بساز‌‌بفروشان

وی تاکید می‌کند: علم باید بومی باشد و دانشی که هماهنگی با کره زمین، جامع‌نگری و ژرف‌اندیشی را خود داشته باشد، حکمت است. چنانچه منشور 21 نیز بر بازگشت به دانش بومی تاکید دارد و می‌گوید آن بخشی را که در دنیای مدرن کاربرد دارد باید توسعه داد. همچنین بر گسترش جوامع محلی مولد و افزایش توان‌شان (در حفظ کره زمین کوشا هستند) و خودکفایی‌شان باید اقدام کرد. شوربختانه دنیای نوین از دو سده پیش عقل زراندیش را به جای حکمت به کار گرفته و همه چیز را با پول می‌سنجد.

ظفرنژاد در پایان به طرح انتقال آب از خلیج فارس به استان‌ها شرقی کشور که در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد، اشاره و تصریح می‌کند: انتقال آب از خلیج فارس هم مانند سایر طرح‌های انتقال، خطرناک است و نشان از حکمرانی بد آب دارد. این طرح‌ها، پریشان‌گویی و هذیان‌گویی است که تنها درآمد بساز‌‌بفروشان را تامین می‌کنند. این افکار پریشان دهه‌هاست که بر مدیریت آب ایران حکمرانی می‌کند و هدفی جز به خطر انداختن امنیت خوراک و امنیت ملی کشور را دنبال نمی‌کند.

واردات آب عملی نیست

عیسی کلانتری، مشاور معاون رییس‌جمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط‌زیست، نیز به‌عنوان یکی دیگر از مخالفان طرح واردات آب از کشورهای همسایه به «فرصت امروز» می‌گوید: این طرح غیر‌عملی است. تاجیکستان و آذربایجان، هیچ‌کدام آبی برای صادرات ندارند. اگر هم مقدار کمی آب داشته باشند واردات از تاجیکستان عملی نیست و تنها از آذربایجان می‌توان به‌طور موقت آب وارد کرد. وی تصریح می‌کند: ما با کمبود آب در کشور مواجه نیستیم بلکه در مدیریت منابع مشکل داریم. حالا آقایان بروند از کره ماه آب بیاورند هم تاثیری در مشکل ندارد. ما باید به سمت واردات آب مجازی برویم. برای نمونه وقتی می‌توانیم با 150 دلار یک تن گندم وارد کنیم یعنی هزار مترمکعب آب وارد کرده‌ایم. آب مانند نفت و انرژی یا رشد اقتصادی نیست که با یک تئوری بتوان آن را افزایش یا کاهش داد.  وزیر اسبق کشاورزی که مخالف خودکفایی است، می‌گوید: بحث امنیت غذایی با خودکفایی بسیار متفاوت است. به نظر من خودکفایی غلط است و طبق قوانین WTO هر کشوری هر چقدر هم خودکفا باشد، باید دست‌کم تا 5 درصد از نیازهای خود را وارد کند.