میگوهای تشنه در ساحل دریای مازندران

تا چندی پیش شاید پرورش میگو در شمال و دریای مازندران برای بسیاری از مردم و حتی مسئولان باورکردنی نبود اما این کار در منطقه کویری گمیشان در استان گلستان انجام شده و تولید و حتی صادرات میگو را در پی داشته است. تولید میگوی پرورشی در گمیشان با هدایت آب دریای مازندران به این منطقه کویری موجب شده تا بخشی از زمین‌های شور و غیر‌قابل کشت استان به مزارع و استخرهای پرورش میگو تبدیل شود و میگو نیز در سبد غذایی مردم کرانه‌های دریای مازندران قرار گیرد. به گفته کارشناسان، به چند دلیل میگوی دریای مازندران از میگوی جنوب بهتر است. کمتر بودن شوری آب دریای مازندران نسبت به جنوب سرعت رشد میگو را بیشتر می‌کند. میزان غذای زنده در این دریا بیشتر از سواحل جنوب کشور است و کرانه‌های شمال کشور شرایط تولید میگوی ارگانیک را نیز دارند. مزیت دیگر دریای مازندران، مسائل بهداشتی و نبود بیماری‌های شایع آبزیان از جمله میگو است.

توسعه صادرات غیرنفتی با پرورش میگو

سایت 4 هزار هکتاری پرورش میگوی گمیشان، به‌صورت رسمی از سال 89 آغاز به کار کرد و در فاز نخست آن‌که هزار هکتاری است، 2 هزار تن میگو برداشت می‌شود.
آب مورد نیاز این سایت از تالاب گمیشان در دریای مازندران تامین می‌شود و با توجه به پس‌روی پنج کیلومتری آب این دریا، پروژه 4 هزار هکتاری پرورش میگوی گمیشان خسارت دیده و به مشکل برخورده است.

صندوق بیمه محصولات کشاورزی حمایت نمی‌کند

امیدرضا اصغری، یکی از پــرورش‌دهندگــان‌میگو در منطقه گمیشان است، در این خصوص به «فرصت امروز» می‌گوید: سایت پرورش میگوی گمیشان که از حدود 8 – 7 سال پیش شروع به کار کرده است ابتدا با مشکلاتی مواجه شد اما از سه سال پیش موسسه جهادنصر پروژه را در اختیار گرفت و تعدادی مزرعه و استخر این سایت را به بهره‌برداری رساند. از چهار فاز هزار هکتاری سایت، زیرساخت‌های فاز یک به بهره‌برداری کامل رسیده و به بهره‌برداران واگذار شده است. موسسه جهاد نصر تنها 200 هکتار مزرعه میگو در اختیار دارد و قرار است 500 هکتار نیز در سال 94 به مرحله تولید برسد.

وی با اشاره به پدیده خشکسالی و پس‌روی آب دریای مازندران و تاثیر آن بر پروژه پرورش میگوی گمیشان، اظهار می‌کند: سال گذشته این مسئله روی تولید میگو اثر گذاشت و عقب‌نشینی آب دریای مازندران موجب خشک شدن مزارع میگو شد. به همین دلیل تولیدکنندگان خسارت زیادی دیدند اما صندوق بیمه محصولات کشاورزی هیچ حمایتی از آنها نکرد.

شرایط بیمه محصولات کشاورزی اصلاح شود

اصغری ادامه می‌دهد: با اینکه مزارع میگو زیر پوشش بیمه محصولات کشاورزی قرار داشتند اما مسئولان صندوق بیمه اعلام کردند که خشکسالی در قرارداد بیمه میگو گنجانده نشده و نمی‌توانیم خسارت‌های ناشی از آن را بپذیریم. این موضوع در شرایط قرارداد ما نیست. وی تاکید می‌کند: صندوق بیمه محصولات کشاورزی باید شرایط بیمه را اصلاح کند و خشکسالی را نیز جزو تعهدات خود قرار دهد. دولت نیز باید کمک کند و حمایت از مزرع و استخرهای میگو را در دستور کار خود قرار دهد. باید طرح‌هایی تصویب شود تا ظرفیت‌های به وجود آمده تولید خالی نماند.

پرورش‌دهندگان میگو انتظارات زیادی دارند

محمد عوارشی، مدیر بیمه دام، طیور و آبزیان صندوق بیمه محصولات کشاورزی اما در پاسخ به سخنان اصغری، به «فرصت امروز» می‌گوید: توقع مدیران پروژه پرورش میگوی گمیشان از بیمه برای پوشش خشکسالی این محصول که در قرارداد هم وجود ندارد، خارج از توان صندوق بیمه است. ما براساس تعهدات‌مان به تمامی مواردی که در قرارداد بیمه ذکر شده پایبند هستیم اما آیا میگو با خشکسالی جور در می‌آید؟ وی تصریح می‌کند: مگر میگو مانند زراعت گندم و جو است که به خشکسالی بخورد و بیمه بابت آن خسارت بپردازد؟ اصلا کسی می‌تواند میگو را بدون آب پرورش دهد؟ بنابراین کسانی که مزرعه پرورش میگو دارند باید موضوع آب را مدیریت کنند و اگر هم مشکلی داشته باشند، مشکل مدیریتی است که بیمه بابت آن خسارت نمی‌دهد. به‌نظر ما توقع آنها خارج از تعهدات مان و انتظارشان از صندوق بیمه زیادی است. این کارشناس صندوق بیمه محصولات کشاورزی ادامه می‌دهد: اگر سازمان شیلات اعلام کند که خشکسالی هم در قراردادهای آتی گنجانده شود ما می‌توانیم وارد موضوع شویم و به ازای هر هکتار مبلغی دریافت کنیم و این مورد را نیز در قراردادها بگنجانیم.

بهانه‌جویی‌های صندوق بیمه

بهروز کاکاوند، مدیرعامل صندوق توسعه آبزیان نیز نظرش با اصغری یکی است و می‌گوید: صندوق بیمه محصولات کشاورزی بهانه‌جویی می‌کند و مسئولان با توجیه‌های مختلف قانون را تفسیر می‌کنند. حمایت از کشاورزی و تولید از وظایف اصلی صندوق بیمه محصولات کشاورزی است و هر مشکل و بلایی را که برای تولیدکننده حادث شود باید پوشش دهد. وی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تاکید می‌کند: کشاورزی بدون ضمانت در کشوری مانند ایران که با بحران‌های طبیعی زیادی روبه‌رو است، معنا ندارد. در این مورد هم صندوق بیمه سعی دارد از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند و تولیدکنندگان ما نیز ناآگاه از موضوع قراردادها، تنها برگه‌ها را امضا می‌کنند.

بیمه باید از تولیدکننده حمایت کند

حق با چه کسی است؟ با کشاورزان خسارت دیده یا صندوق بیمه؟ اصولا شرکت‌های بیمه‌ای چه وظایفی دارند و چه میزان از خسارت‌ها را باید بپردازند تا کشاورزان و تولیدکنندگان بتوانند با حمایت‌های آنها به تولید ادامه دهند؟ آیا تولیدکنندگان ما از حق و حقوق خود آگاهند یا تشکلی قوی این مسئولیت را بر عهده دارد؟ حسین عبدالحی، معاون آبزی‌پروری سازمان شیلات، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تلویحا از قید نشدن موضوع خشکسالی در قراردادهای بیمه پرورش‌دهندگان میگو سخن می‌گوید و می‌افزاید: کشاورزان ما بدون اینکه قراردادهای بیمه را بخوانند، امضا می‌کنند و در زمان خسارت وقتی به بیمه مراجعه می‌کنند، می‌فهمند که مثلا موضوع خشکسالی در قرارداد نیامده بود. طبق قرارداد این درست است اما وقتی تولید محدود می‌شود و به مشکل می‌خورد بیمه باید حمایت کند.

وی ادامه می‌دهد: در این مورد نیز قرار است نشستی بگذاریم و مشکل را پیگیری کنیم تا به تفاهمی دست‌یابیم. براساس وظایف ذاتی، صندوق بیمه محصولات کشاورزی حامی تولیدکننده و کشاورز است و ما نیز تلاش می‌کنیم طبق قوانین و مقررات مشکل را حل کنیم. ما متولی و مسئول آبزی‌پروری کشور هستیم و سیاست‌های سازمان اساسا تولید بیشتر و کاهش مشکلات تولیدکنندگان است.

مسئولیت‌ها به تشکل‌ها واگذار شود

کاکاوند در این زمینه اظهار می‌کند: مسئولیت‌ها باید به تشکل‌ها واگذار شود تا آنها به‌عنوان کارگزار از منافع تولیدکنندگان و کشاورزان حمایت کنند. بحران‌ها چون قابل پیش‌بینی نیستند، محصولات کشاورزی هم به همین دلیل ریسک‌پذیری بالایی دارند و صندوق بیمه تشکیل شده تا خسارت‌های ناشی از این بحران‌ها را جبران کند. این موارد در قانون آمده اما شوربختانه عده‌ای قانون را تفسیر می‌کنند و در برخی موارد نیز خوش خدمتی را به حمایت از کشاورز آسیب دیده ترجیح می‌دهند. مدیرعامل صندوق توسعه آبزیان تصریح می‌کند: این بی‌توجهی‌ها به کشاورزی و تولید نشان می‌دهد که همچنان سیاست‌ها به زیان تولید و به سود واردات است و عده‌ای می‌خواهند کشور را به سمت واردات سوق دهند.