رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی / توسعه و بهره برداری از معادن و ترانزیت کالا شاخصه اصلی استان هستند

استان خراسان جنوبی به خاطر دارا بودن ذخایر عظیم معدنی و همچنین ظرفیت بالا برای استحصال و بهره برداری از ذخایر فلزی و غیرفلزی بسیار مورد توجه است. این استان با صدور 440 پروانه بهره برداری در رسته های مختلف معدنی در این زمینه بسیار فعال بوده است، ضمن اینکه فعالیت 540 واحد صنعتی در این استان شرقی کشور، قابل توجه است.

خراسان جنوبی منطقه ای معدن خیز است و از این حیث در بین پنج استان برتر کشور قرار دارد و بیش از 50 درصد از جمعیت نیروی کار این استان در این بخش مشغول به کار هستند. در کنار آن، صنایع تبدیلی کشاورزی و  مواد شیمیایی هم جزو صنایع موجود استان هستند. برای بررسی بیشتر در مورد فعالیت های صنعتی خراسان جنوبی با مهندس داوود شهرکی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی به گفت وگو پرداخته ایم.

خراسان جنوبی در حوزه صنعت و معدن و کانی های معدنی دارای بزرگ ترین ذخایر شناخته شده است و مزیت اصلی و عمده استان به شمار می آید. تاکنون 440 مجوز بهره برداری و استحصال صادر شده و نیز 540 واحد فنی و صنعتی در استان به فعالیت مشغول هستند.

در حال حاضر 47 ماده معدنی در استان شناسایی شده که بیشتر آن مربوط به زغال سنگ، خاک های صنعتی (خاک سرخ و خاک رس) منیزیت و کانی های فلزی مثل اهن، مس، بوکسیت است. در بخش تولید و استخراج زغال سنگ بیش از 75 درصد از ذخایر کشور در این استان قرار گرفته که برآورد ظرفیت آن تا 2/5 میلیارد تن تخمین زده می شود که 1/5 میلیارد تن آن قطعی شده است.

در مورد منیزیت فقط در دو یا سه استان اکتشاف شده که بیشترین حجم این ماده معدنی در همین استان است و 10 معدن با برآورد 4 میلیارد تن فعال است. ضمن اینکه کانی های فلزی مثل آهن و مس هم در استان کشف شده و بهره برداری از آنها صورت می گیرد.

واحد های صنعتی

شهرکی در مورد اقدامات انجام شده در حوزه صنعت می گوید: جوان بودن استان که فقط 12 سال از عمر آن می گذرد باعث شده کمتر مورد توجه دستگاه های اجرایی قرار بگیرد، ولی در این مدت 10 سال که از فعالیت سازمان صنعت و معدن استان می گذرد، رشد و توسعه خوبی داشته ایم. وی در مورد مشکلات پیش روی استان می افزاید: کمبود منابع آب و برق در این ناحیه مانع از توسعه متوازن شده است، ولی با همه این کمبودها توانسته ایم فراتر از انتظار اقدامات مناسبی را در سطح استان سامان بدهیم.

در حال حاضر واحدهای زغال شویی را در حال فعالیت داریم و کارخانه های تولید سیمان، کاشی و سرامیک هم راه اندازی شده اند، ضمن اینکه چندین طرح بزرگ عمرانی – صنعتی در حال اجراست که در آینده ای نزدیک به بهره برداری می رسند. این پروژه ها شامل مجتمع تولید فولاد، چدن و آهن آلات، سیمان، کک و لاستیک است که برخی از این طرح ها تا 80درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند و قرار است از محل تامین اعتبارات استانی تا 2هزار میلیارد تومان به این طرح ها اختصاص داده شود. مجتمع فولاد با 80درصد پیشرفت تا سال آینده وارد مدار تولید می شود و کارخانه لاستیک سازی هم تا یکی دوسال آینده تکمیل خواهد شد. 

در صنعت زغال سنگ و فرآوری آن قصد داریم در صورت تامین هزینه ها سطح تولید از 2میلیون تن در سال را به 5میلیون تن افزایش بدهیم. هم اکنون 1/5میلیون تن زغال سنگ در استان تولید می شود و اگر اقدامات تکمیلی انجام شود تمام نیاز کشور در همین استان به دست خواهد آمد. تولید سیمان در استان از مرز 800هزار تن در سال گذشته و ارزش صادراتی آن حدود 16میلیون دلار برآورد شده است.

در قسمت سنگ هم انواع سنگ های صنعتی و زینتی را داریم که تعداد آن بالغ بر 130 معدن مانند گرافیت و مرمر و سنگ های نما می شود.  شهرکی در مورد صنایع غذایی و سهم آن در تولیدات استان می گوید: صنایع غذایی 20درصد از بخش صنعت از در خراسان جنوبی شامل می شود. لبنیات و اقلام تبدیلی کشاورزی از جمله این موارد هستند. تولید شیر، انواع کلوچه، زعفران، زرشک، عناب، نوشابه سازی، آب میوه و کنسانتره های خوراکی از صنایع موجود در بخش خوراکی ها هستند.

ترانزیت و صادرات کالا

خراسان جنوبی 430 کیلومتر با کشور افغانستان مرز مشترک دارد و بیشتر اقلام مورد نیاز این کشور از این طریق صادر و تامین می شود. شهرکی در این باره بیشتر توضیح می دهد: الان چهار بازارچه مرزی داریم که یک بازارچه در مرز ماهی رود فعالیت بسیار زیادی دارد و سه بازارچه دیگر هم در دست بررسی هستند که بیش از گذشته فعال شوند.

از مرز مشترک با افغانستان در سال گذشته 680 میلیون دلار انواع کالا به این کشور صادر شده که کمتر از 180 میلیون دلار آن مربوط به سهم خود استان از طریق گمرک و بازارچه های مرزی بوده است. به طور کلی یک سوم صادرات ایران به افغانستان از طریق همین استان است.

وی در رابطه با ترانزیت و تجارت بین المللی این استان می گوید: توسعه تجارت و تکمیل زیرساخت های ترانزیتی و وضع قوانین کارآمد و رفع مقررات دست و پاگیر از مهم ترین نیازهای استان و کشور در بخش تولید و صادرات کالاهاست. عمده صادرات استان به کشورهای عربی و کشورهای آسیای میانه است که بیشتر کاشی  و سرامیک و قطعات فلزی است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی در مورد صادرات می افزاید: صنعت باید بر مبنای صادرات شکل بگیرد تا توان عرضه و فروش را در بازارهای جهانی داشته باشد. زعفران اگر فرآوری نشود و در فرآیند تبدیل قرار نگیرد، ارزش افزوده ندارد.

باید به سمت تولیداتی برویم که علاوه بر کیفیت و مرغوبیت بالا، توان صادراتی کشور را افزایش داده و زمینه ساز حضور سرمایه گذاران خارجی شود. حضور شرکت های خارجی در کشور موجب برندسازی، اعتماد بین المللی و رسیدن کشور به استانداردهای جهانی تولید خواهد شد که در شرایط فعلی به شدت به آن نیازمندیم.