بهطورکلی همیشه از بازار سهام بهعنوان نماینده و نبض و آیینه اقتصاد کشور یاد میشود که اوضاع کلی اقتصادی را نشان میدهد. بر این اساس نیز شاهد این هستیم که در یکسالونیم گذشته شاخص بورس و قیمتها در بازار سهام افت تدریجی را در پیش گرفتهاند که نشان میدهد بازار سهام تافته جدا بافتهای از شرایط کلی اقتصاد نیست و این فرضیه قابل قبول نخواهد بود که اقتصاد کشور در وضعیت نامناسب و در مقابل اوضاع بورس رو به رشد و رونق باشد. البته بهصورت مقطعی تحت تاثیر مواردی چون افزایش نرخ ارز و قیمت نفت ممکن است بورس در کوتاهمدت رونق پیدا کند. جای تعجب دارد درحالیکه در شرایط کنونی هیچیک از شاخصههای اقتصاد خوب نیستند، رونق و شرایط مثبت در بورس را انتظار داشت. در صورت رسیدن به تفاهم در مذاکرات هستهای نیز نباید انتظار اثر عملی و بنیادی در وضعیت صنایع و بنگاهها در کوتاهمدت را داشت.
در حال حاضر بازارهای رقیب مانند مسکن، خودرو و ارز هم شرایط پررونقی ندارند و بهدلیل اینکه اولویت اول دولت مهار تورم است، بنابراین تاوان این سیاست در کوتاه و میانمدت رکودی است که بر اقتصاد حاکم شده و بهدلیل رکود اقتصادی میتوان اینگونه استدلال کرد که وضعیت منفی بورس طبیعی است و بازار سهام در شرایط نگرانکنندهای بهسر نمیبرد. بسته به نیاز و شرایط، معاملهگران میتوانند نسبت به نگهداری یا فروش سهام خود اقدام کنند. بهعنوان مثال اگر شرایط بازار مسکن در یک سال و نیم گذشته خوب نیست و کسی در این بازار سرمایهگذاری کرده است، یا باید استقامت کند و با شرایط رکودی و کاهشی قیمت مسکن بسازد یا اینکه تحت فشار مالی مسکن خود را زیر قیمت بفروشد تا به نقدینگی برسد.
شرایط کنونی بورس نیز برای سهامداران همینگونه است، چراکه بازار سهام در یکسال گذشته تحت تاثیر روانی خبرهای گوناگون شاهد کاهش یا توقف قیمتها بوده است که چشمانداز این خبرها بالاخره روزی اثر خواهد داشت و در عمل روزهای خوشی را برای بازار سهام در آینده خواهیم دید. پس از روزهای ابتدایی امسال بازار سهام حساسیت خود را نسبت به خبرهای مثبت هم از دست داده است و در عمل دیگر هیچ واکنشی به خبرهای خوب نیز نمیدهد.
آنچه در مقطع کنونی موجب منفی شدن بازار شده است نه خبرهای منفی است و نه فرضیه و توهم آینده مبهم برای بازار، بلکه شرایط بهگونهای شده است که سرمایهگذارانی که تاکنون صبوری کردهاند، یا صبرشان لبریز شده یا اینکه به نقدینگی خود نیاز مبرم دارند در بازار منفی اقدام به فروش سهام میکنند و فشار عرضه این روزها موجب پایین آمدن قیمت و شاخص در بورس شده است. در سالهای گذشته فضای باز و دموکراسی در بازار کمتر دیده میشد که خوشبختانه در مقطع کنونی این فضا بهتر شده است و با توجه به فضای باز بهوجود آمده، قضاوتهای افراطی نیز در این خصوص بیان میشود چراکه بازار امروز با بازار دو سال پیش به لحاظ افزایش یا کاهش شفافیت فرقی نکرده و این فضای آزاد بهوجود آمده است که موجب شده برخی بهصورت افراطی صحبت از نبود شفافیت در بورس کنند.
با توجه به اینکه امسال شرایط سخت اقتصادی را در پیش داریم برای کسانی که با چشمانداز بلندمدت در بورس سرمایهگذاری کردهاند جای نگرانی نیست و نباید به کسب سود در کوتاهمدت فکر کنند چراکه بدبینترین تحلیلها هم حکایت از شرایط خوب اقتصادی در آینده دارد، بنابراین سهامداران باید از لذت سود کوتاهمدت در بورس چشمپوشی کنند و با صبوری به سرمایهگذاری خود در بازار بهصورت بلندمدت نگاه کنند.
* دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران