تحلیلی درباره شرکت تایدواتر خاورمیانه / اپراتور کریدور شمال و جنوب غلات کشور

تایدواتر یک شرکت ایرانی است که در زمینه ارائه خدمات بندری و دریایی و کشتیرانی، لایروبی، ترانزیت، عمران و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند. این شرکت در حال حاضر یکی از شرکت‌های زیرمجموعه بانک مهراقتصاد است. در 24‌اردیبهشت 1347 با سرمایه 10‌میلیون ریال و با هدف فعالیت در زمینه‌های نصب و تعمیر لوله‌های زیردریایی ساخت اسکله و نیز حمل‌و‌نقل دریایی در شهر تهران به ثبت رسید.  بنیان‌گذار این شرکت در مهر 1346 با نام شرکت خدمات دریایی تایدواتر خاورمیانه شد. این شرکت پس از یک سال با همکاری شرکت تایدواتر آمریکا تبدیل به شرکت سهامی خاص خدمات دریایی تایدواتر خاورمیانه شد.

به گزارش بورس نیوز پس از پیروزی انقلاب اسلامی این شرکت زیر نظر سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. در تاریخ 1383 وارد بورس اوراق بهادار شد و در سال 1387 در پی اجرای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران سهام مدیریتی این شرکت از سازمان مذبور به بخش خصوصی واگذار شد. شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان با خرید 64درصد سهم این شرکت سهامدار عمده تایدواتر است. طرح سیلوی غلات در بندر شهید رجایی، طرح سیلوی غلات در بندر امام(ره) و طرح سیلوی غلات در بندرامیرآباد از مهم‌ترین برنامه‌های شرکت برای سال جاری و سال آینده است.

اهداف و برنامه‌ها:

الف-‌ برنامه‌های کوتاه‌مدت:

-‌ احداث دو باب انبار به مساحت 13500 مترمربع در سایت 10 هکتاری شرکت در بندر امام(ره)

-‌ بهره‌برداری موقت از زمین 15 هکتاری بندرامام(ره) جهت پارکینگ تانکرهای سوختی

-‌ احداث انبار مسقف به مساحت 10‌هزار متر مربع در بندر امیرآباد و تکمیل و نوسازی و بهسازی تجهیزات بندری در آن ناحیه

ب-‌ برنامه‌های بلند‌مدت:

-‌ مشارکت و سرمایه‌گذاری با شرکت‌های معتبر داخلی و خارجی در حوزه‌های بندری در صورت اخذ مجوز از سازمان بنادر و دریانوردی

-‌ برنامه‌ریزی جهت سرمایه‌گذاری و انجام فعالیت‌های بندری (احداث انبار-‌ تخلیه و بارگیری-‌ تامین تجهیزات و کالا) حسب تفاهمنامه منعقده با اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان

-‌ احــداث ســیـلـوی  150 هزارتنی در بندر امام (ره)

-‌ احداث سیلوی غلات در بندر شهید رجایی

-‌ مکانیزه کردن ترمینال مــوادمـعـدنـی در بـنـدر شهید‌رجایی

-‌ احداث سیلوی غلات در بندر امیر‌آباد

با توجه به آمارهای منتشر‌شده از سوی گمرک ایران، با افزایش جمعیت نیاز کشور به غلات روز‌به‌‌روز افزایش می‌یابد. براساس بررسی‌های صورت گرفته در جمع 10 قلم کالای اصلی وارداتی به کشور هفت قلم محصولات کشاورزی محسوب شده و تنها سه قلم کالا در جمع کالاهای صنعتی قرار دارد که شامل ورق و فولاد و کک هستند. طبق آمار گمرک کشور بیشترین جهش در واردات به ترتیب مربوط به گندم، جو، سویا و ذرت دامی است.

متوسط مصرف سرانه گندم هر نفر ایرانی تا پایان سال 94 رقم 176 کیلوگرم است، براساس بررسی‌های صورت گرفته بندر امام خمینی(ره) و بندرامیرآباد در ایران به‌عنوان پایانه ورود غلات شناخته شده و سالانه میلیون‌ها تن غلات به‌خصوص گندم از طریق این بنادر وارد کشور می‌شود.

ظرفیت تخلیه انواع کالا در بندر امام بالغ بر 50‌میلیون تن در سال بوده که در حال حاضر متاسفانه از 40درصد ظرفیت آن استفاده می‌شود. به طور میانگین واردات انواع غلات از طریق بندرامام خمینی (ره) طی سال‌های اخیر بالغ بر 10‌میلیون تن در سال بوده است. شرکت تایدواترخاورمیانه هم‌اکنون در ساخت سیلو و واردات کالا و غلات در بندر امام خمینی(ره) و بندر امیرآباد حضور فعال داشته است!

معرفی بندر  امام خمینی‌(ره) و موقعیت مکانی:

بندرامام خمینی از نظر تقسیمات کشوری بخشی از شهرستان بندر ماهشهر در استان خوزستان است و بیشترین جمعیت آن در سربندر ساکن هستند. این بندر با داشتن 34 اسکله فعال بزرگ‌ترین بندر فعال کشور است. عمده سکنه سر‌بندر در بخش تجارت بندر، کشتیرانی، گمرک، صنایع پتروشیمی و دوایر دولتی مشغول به کار هستند.

با توجه به تجربیات و پتانسیل‌های شرکت تایدواتر این شرکت قصد توسعه فعالیت و ظرفیت کاری خود در بندر امام داشته و در همین راستا درصدد اجاره دو پست اسکله و حدود هفت هکتار زمین از سازمان بنادر و دریانوردی بوده که با تامین تجهیزات و سرمایه‌گذاری بلند‌مدت، سهم و ‌درصد شرکت تایدواتر از نظر تناژ تخلیه غلات به 20درصد افزایش می‌یابد. پر واضح است کشور در سال‌های آینده با مشکل و بحران کم‌آبی مواجه است که به نظر می‌رسد واردات غلات به‌خصوص گندم دارای روند افزایشی باشد و حتی ظرفیت تخلیه نیز افزایش یافته و شرکت بتواند سهم بیشتری از واردات را در اختیار بگیرد.

با فرض اینکه شرکت در سال 95، 1.8‌میلیون تن غلات در بندرامام (ره) تخلیه کند و با نگاهی به تعرفه‌های تخلیه کالا از سوی سازمان بنادر برای سال 94 می‌توان تخمین زد که این پروژه برای سال 95 مبلغ 193650میلیون ریال درآمدزایی برای شرکت داشته باشد. نکته-‌ مدت زمان قرارداد شرکت به‌صورت 25‌ساله است.

معرفی بندر امیرآباد و موقعیت مکانی:

منطقه ویژه اقتصادی بندرامیرآباد بندرگاهی است در شمال شهرستان بهشهر در استان مازندران، این منطقه در سه فاز با 34 پست اسکله طراحی شده که اکنون فاز اول آن تکمیل شده است. وسعت این منطقه ویژه یک‌هزار هکتار بوده و با شبکه ریلی کشور نیز پیوند دارد. با احداث 20 اسکله دیگر در فازهای دوم و سوم، بندر امیرآباد بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بندر حاشیه دریای خزر خواهد بود. عمده غلات از بندر ماخاچ کالا در قزاقستان از طریق آب‌های دریای خزر و بندر امیرآباد و مقداری غلات نیز از روسیه و از طریق بندر آستاراخان-‌ امیر آباد به کشور وارد می‌شود.

ظرفیت سیلوهای بندر امیرآباد 538‌هزار تن است

طی قراردادی که در تاریخ 10 شهریور ماه 94 بین شرکت تایدواترخاورمیانه و منطقه ویژه اقتصادی بندر امیرآباد به ارزش 95‌میلیارد ریال منعقد شد شرکت تایدواتر موظف به ساخت سیلوی 41‌هزار تنی در این بندر شده است.  با توجه به اینکه بندر امیرآباد تنها بندر پایلوت غلات در شمال کشور محسوب می‌شود قرارداد احداث این سیلو به‌صورت و به مدت 15 سال است.

B.O.T

قرارداد بی. او. تی یا ساخت، بهره‌برداری و انتقال (واگذاری) به قراردادهایی گفته می‌شود که در آن شرکت یا شرکت‌هایی در قبال امتیازاتی، اقدام به اجرای پروژه‌های سنگین (به لحاظ مالی) کرده، مدت محدودی از پروژه اجرا و منتفع شده و سپس پروژه یعنی مستحدثات را به‌طوری‌که امکان کامل داشته باشد، بلاعوض به طرف دیگر-‌ که عموما دولت‌ها یا شرکت‌های وابسته به دولت هستند-‌ انتقال می‌دهند.

مدت زمان تعیین شده برای اتمام ساخت این سیلو یک سال است و با بهره‌برداری از این سیلوها ظرفیت نگهداری سالانه غلات در بندر امیرآباد به میزان 410‌هزار تن افزایش می‌یابد. این بندر‌-‌ امیرآباد-‌ با قرارگرفتن در مسیر بین‌المللی کریدور شمال-‌ جنوب و دارای اراضی وسیع پشتیبانی قابل بهره‌برداری تا 2120 هکتار از استراتژیک‌ترین بنادر شمال کشور است.

جمع‌بندی:

با در دست داشتن پروژه‌های غلات (ساخت سیلو-‌ بارگیری-‌ نگهداری) در بنادر امام خمینی‌(‌ره) و بندر امیر‌آباد و بندر شهید‌رجایی و اتصال این بنادر به شبکه ریلی کشور می‌توان شرکت تایدواترخاورمیانه را بزرگ‌ترین اپراتور کریدور شمال و جنوب غلات کشور نام‌گذاری کرد.

* کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه