مدت زمان زیادی است که از غیرقابل اعتماد بودن روسیه بهعنوان یک منبع مهم و اصلی تامینکننده انرژی برای اتحادیه اروپا سخن به میان میآید. تنشهایی که هر از گاهی بین مسکو و کیف بر سر بازپرداخت بدهیهای اوکراین و همچنین تعیین قیمت گاز صادراتی روسیه که از طریق اوکراین به سایر کشورهای اتحادیه اروپا میرسد، ایجاد میشود.
البته بیشتر این تنشها دلایل سیاسی داشته و هرگاه که دولت مستقر در کیف با مسکو همسو نباشد روسیه بحث تعیین قیمت و نحوه پرداخت بدهیهای اوکراین را پیش میکشد. هماکنون و با شدیدتر شدن بحران اوکراین و درگیری این کشور با جداییطلبان هوادار روسیه و رویارویی غرب و در رأس آنها ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا با روسیه به نظر میرسد اتحادیه اروپا بیش از هر زمان دیگری نیاز به تغییر تامینکننده انرژی خود احساس میکند.
به همین دلیل، اتحادیه اروپا به دنبال سرعت بخشیدن به ایجاد یک بازار انرژی مشترک است تا از این طریق به یک اقتصاد تولیدکننده کمترین میزان کربن بدل شده و میزان امنیت عرضه انرژی به دنبال تنش میان روسیه و اوکراین بر سر تعیین قیمت گاز را افزایش دهد.
به همین منظور وزیران انرژی و محیطزیست اتحادیه اروپا پریروز در میلان ایتالیا گرد هم آمدند تا قبل از نشست 23 و 24 اکتبر رهبران اتحادیه که در آن انتظار میرود برای موضوعات مربوط به انرژی در سال 2030 سیاستگذاری شود، به راهحلی دست پیدا کنند.
چالش اصلی رهبران اتحادیه اروپا در این نشست تامین انرژی و سوخت ارزانتر و امنتر و همچنین کاهش میزان گازهای گلخانهای است.
ایجاد یک بازار مشترک انرژی داخلی در اتحادیه میزان همبستگی میان دولتهای عضو را افزایش خواهد داد. این موضوع امنیت انرژی در این اتحادیه را تضمینکرده و با تقویت رویکرد استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر میان اعضا موجبات خودکفایی در تولید انرژی در این اتحادیه را فراهم کند.
استراتژی انرژی اتحادیه اروپا در حال حاضر شامل ارتباطات در حال توسعه، مدرنسازی زیرساخت و تنوع بخشیدن به منابع تامین است. در پی قطع صادرات گاز روسیه به اوکراین ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا وعده داد تا به سمت یک اتحادیه انرژی حرکت کرده و در سیاستهای خود در آینده در مورد موضوع آب و هوا و تغییرات جوی یک رویکرد سازنده و رو به جلو داشته باشد. گفتنی است که تا پیش از این اوکراین نقش انتقالدهنده انرژی به 15درصد از اعضای اتحادیه اروپا را برعهده داشت.
برای رسیدن به اهداف مذکور در گزارشی که توسط ریاست اتحادیه به دولتهای عضو اتحادیه اروپا ارسال شد، در کوتاهمدت این اولویتها را در دستور کار خواهد داشت: اطمینان حاصل شود که بهترین آمادگی و برنامهریزی ممکن جهت مواجهه با اختلالات ناگهانی انرژی را خصوصا در زمستان پیش رو داشته باشد.
زمانیکه الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد که روسیه در آستانه توافق با اتحادیه اروپا قرار گرفته است، وزیر انرژی اوکراین یوری پرودان اعلام کرد کشورش آماده رسیدن به یک توافق با روسیه است اما نه با شرایط و زمانبندی مورد نظر روسیه.
به دنبال رد و بدلشدن اتهامات بین روسیه و اوکراین بر سر قیمت گاز و نحوه پرداخت از ماه جولای آن کشورهای عضو اتحادیه بیشازپیش نگران امنیت تامین انرژی و اختلال در انتقال آن از طریق اوکراین و روسیه شدند.
بر طبق اعلام ایتالیا رییس دورهای اتحادیه اروپا، ایجاد بازار انرژی در اتحادیه اروپا تا پایان سال 2014 و قطع وابستگی اعضای این اتحادیه به انرژی وارداتی از روسیه و تامین امنیت آن مهمترین اولویت دولتهای عضو این اتحادیه است. در این بین البته کشورهای عضو با چالشهایی نظیر سرمایهگذاری در امر توسعه زیرساختها به منظور استفاده بهتر و موثرتر از انرژی و کاهش هزینههای تولید آن روبهرو هستند.
در این بین کمیسیون اتحادیه اروپا که بازوی قانونگذاری این اتحادیه به شمار میآید لایحهای را به تصویب رسانده که براساس آن تولید گازهای گلخانهای تا سال 2030 باید به میزان 40درصد کاهش پیدا کند و اعضای اتحادیه میزان استفاده شان از انرژیهای تجدیدپذیر را به میزان 27درصد افزایش دهند.