روایتی از کاهش قیمت ها در بازار ارز و سکه / تأثیر بسته سیاستی بانک مرکزی بر بازار ارز

فرصت امروز: سرانجام مقاومت دلار شکسته شد و در هفته اخیر، دلار حدود ۲۰۰ تومان و سکه تمام نیز نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان در بازار ارزان شد. این در حالی بود که بازار دلار طی هفته های اخیر جهش های زیادی را تجربه کرد و در مقطعی تا حدود ۵۰۰۰ تومان هم پیش رفت، اما از ۱۰ روز پیش جریان بازار معکوس شد و نرخ دلار از حدود ۴۷۵۰ تومان به ۴۵۰۰ تومان رسیده و طبق آخرین گزارش ها به ۴۴۹۳ تومان رسیده است.

اما بازار سکه هم که معمولا به موازات بازار دلار حرکت می کند، در روزهای اخیر با کاهش قیمت همراه شد. سکه تمام در حالی در هفته های اخیر رکوردشکنی کرد و تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان فروخته شد که در تاریخ قیمت سکه بی سابقه بود، اما این نوع سکه از یک هفته قبل تاکنون از نرخ یک میلیون و ۵۷۷ هزار تومان به یک میلیون و ۴۸۰ هزار تومان کاهش یافته است.

به نظر می رسد وعده های مسئولان بانک مرکزی در مورد کاهش یافتن نرخ ارز در نهایت محقق شده است؛ هرچند این تحقق وعده تقریبا یک ماه زمان برد و در این فاصله بسیاری از سرمایه های سرگردان به سمت بازار ارز کشیده شد و همین امر التهابات بازار ارز را شدت بخشید.

درواقع، بسته کنترلی و پیشنهادهای سه گانه بانک مرکزی برای بهبود وضعیت در بازارهای ارز، طلا و سکه در حالی ارائه شد که از یک سو افزایش نرخ این کالاها، رکوردهای روزانه را به ثبت می رساند و از سوی دیگر سرمایه های خرد راه حضور در این بازارها را پی گرفته و بسیاری با هدف سرمایه گذاری و کسب سود، نسبت به خرید ارز و سکه و طلا اقدام می کردند. با این همه، پس از کاهش یک هفته ای قیمت ها در بازار ارز و طلا و سکه، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی، سیاست تازه بانک مرکزی را در کنترل و مدیریت بازار ارز و سکه مثبت ارزیابی می کنند.

بسته سیاستی بانک مرکزی که بر فروش اوراق گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰درصد، فروش گواهی سپرده ریالی مبتنی بر نرخ ارز با سود ۴ و چهار و نیم درصد و پیش فروش سکه بهار آزادی با قیمت 14 میلیون ریال برای تحویل شش ماهه و 13 میلیون ریال برای تحویل یک ساله دلالت دارد، حالا در هفت روز گذشته، زمینه را برای کاهش قیمت ها در این بازارها فراهم کرده است.

بررسی های کارشناسی نشان می دهد هرچند قیمت ها در بازار ارز و طلا و سکه کاهش یافته، اما هنوز آرامش به این بازار بازنگشته است. رصد مداوم قیمت ها از سوی سرمایه گذاران خرد از یک سو و همچنین انتظارات تورمی شکل گرفته در این بازار از سوی دیگر گواهی بر این مدعاست.

پیش بینی فعالان بازار تا دو هفته قبل بر افزایش قیمت ها در بازارهای موازی سود بانکی دلالت داشت و در نتیجه با وجود کاهش قیمت ها در این بازار نمی توان انتظار بازگشت آرامش و تغییر مناسبات و محاسبات را داشت.

اجرای سیاست اعلامی بانک مرکزی در هفته جاری نیز تداوم دارد و آنچه در این میان برای ارزیابی وضعیت این دو بازار مهم اهمیت دارد، سیاست هایی است که در دو هفته پایانی سال برای مدیریت این بازار به اجرا درخواهد آمد.

پیش از این وقتی در شهریورماه سال جاری بانک مرکزی نسبت به کاهش سود سپرده های بانکی از 22 تا 24درصد به 15درصد اقدام کرد، پیش بینی افزایش قیمت ها در بازارهای موازی از سوی بسیاری از کارشناسان ارائه شد، اما به نظر می رسد نبود بسته جایگزین برای پیشگیری از بروز اختلال در سایر بازارها در سیاستگذاری بانک مرکزی مشهود بوده است.

مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به این سوالی که آیا می توان روند کاهشی قیمت در بازار ارز و طلا و سکه را ادامه دار ارزیابی کرد یا خیر؟ گفت: بررسی ها نشان می دهد فعلا بازار از وضعیت بحرانی خروج کرده است اما تا رسیدن به ثبات، فاصله ای معنادار وجود دارد.

او با تأکید بر اینکه بازار مترصد جهش های ناگهانی در قیمت است، گفت: این موضوع از قبل قابل پیش بینی بود، خصوصا اینکه ایران هنوز در حوزه انتقال پول به داخل کشور با گشایشی جدی روبه رو نیست.

این تحلیلگر اقتصادی با تأکید بر اینکه سرکوب قیمتی دلار متأسفانه در بسیاری از سال ها در دستور کار دولت ها قرار می گیرد، ادامه داد: نرخ ارز باید از تورم داخلی تأثیرپذیری لازم را داشته باشد، پول ملی را نمی توان با ضرب و زور و دخالت پلیسی و سیاسی در بازار کنترل کرد، اما می بینیم که در اغلب موارد کنترل قیمت دلار و تلاش برای تأثیرنپذیرفتن آن از تورم داخلی زمینه را برای جهش قیمتی در دوره های پنج ساله مهیا می کند.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی می تواند سرمایه گذاران خرد را از بازار ارز دور کند؟ گفت: اینکه ارز در ایران تبدیل به کالایی برای سرمایه گذاری شده است، نکته قابل بحثی است. اصلا سرمایه گذاران خرد را رها کنید، یک تولید کننده را در نظر بگیرید که مجبور است مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کند، این فرد طبیعی است که اگر قدرت داشته باشد ارز مورد نیاز خود را برای یک سال ذخیره کند، می تواند از رقبایش پیش بیفتد، پس در دوره های جهش قیمت، تقاضای فراوانی از این بابت نیز به بازار فشار وارد می کند.

او گفت: مهم ترین اقدامی که بانک مرکزی می تواند در دستور کار خود قرار دهد این است که ثبات و آرامش را به بازار بازگرداند، در سایه ثبات کمتر کسی میل به این دارد که راهی بازار ارز و طلا و سکه شود.

وی همچنین تأکید کرد، نمی شود راه کسب سود از محل سود بانکی را در عین حکمرانی رکود در سایر بازارها بست و انتظار داشت مردم تلاشی برای حداکثر سازی سود انجام ندهند.

او گفت: بازار بسیار هوشمند عمل می کند، کسانی که در صدد سرمایه گذاری در بازار ارز و سکه بودند، خیلی سریع دریافتند قیمت ها در حال افزایش است و تورم رقم های بالاتری را ثبت می کند، اغلب مردم همین سرمایه را با دستمزد ناکافی دریافتی خود ذخیره کرده اند و طبیعی است تلاش برای حداکثر سازی را در دستور کار قرار دهند.

حراج سکه متوقف شد

اما استقبال سرد مردم از حراج های اخیر سکه موجب شد تا با اعلام بانک مرکزی و تا اطلاع ثانوی، حراج سکه در بانک کارگشایی متوقف شود. در واقع، بعد از افزایش قیمت ها در بازار طلا و سکه و البته حبابی شدن قیمت ها در این بازار، بانک مرکزی تصمیم گرفت با حراج، حباب را بین ببرد و به بازار ورود کند، بنابراین با تصمیم بانک مرکزی و با هدف کنترل قیمت ها و از بین بردن حباب بازار، حراج سکه های تمام بهار و نیم بهار آزادی در بانک کارگشایی از روز شنبه چهارم آذرماه آغاز شد و حدود 400 هزار قطعه سکه در بانک کارگشایی طی دو ماه گذشته فروخته شد، اما درحالی که قرار بود سی و نهمین حراجی سکه نیز به منوال روزهای اخیر در روز شنبه در شعب بانک کارگشایی انجام شود، اما این حراجی تا اطلاع ثانوی در شعب این بانک متوقف شده است.

مسعود سلیمانی، مدیرعامل بانک کارگشایی روز گذشته از توقف حراج سکه در این بانک خبر داد و گفت: براساس اعلام بانک مرکزی فعلا تا اطلاع ثانوی حراج سکه در بانک کارگشایی متوقف شده است.