جای خای «مالیات برخودرو» در کشور

اگرچه در بسیاری از کشورها،  «مالیات بر خودرو» به عنوان یک  «درآمد شهری» محاسبه می شود، با این حال تردیدی نیست که اخذ این نوع مالیات از شهروندان می تواند به طور مستقیم تبعاتی مثبت نیز در صنعت خودرو داشته باشد.

به گزارش کارپرس،  «مالیات بر خودرو» در واقع پولی است که مالکان انواع خودروها با در نظر گرفتن مواردی مانند  «میزان آلایندگی»،  «مصرف سوخت» و  «سن خودرو»، پرداخت می کنند و از مجموع آنها به عنوان بخشی از درآمد شهری یاد می شود. 

در دنیا بخش زیادی از درآمد شهری را  «مالیات بر خودرو» تشکیل می دهد، اما در ایران اوضاع به شکلی دیگر است و مالیات مورد نظر چندان گسترده نبوده و تنها به  «عوارض سالانه خودروها» محدود می شود. در حال حاضر جدای از مالیات بر ارزش افزوده و شماره گذاری که هر دو سهم دولت به شمار می روند، عملاً یک مالیات به عنوان  «عوارض سالانه» از مالکان خودروها دریافت می شود و به طور طبیعی، شرکت های خودروساز نیز سهمی از آنها ندارند.

این موضوع  (مالیات محدود) از نظر بسیاری از کارشناسان، یکی از عوامل اصلی ترافیک و آلایندگی در کلانشهرهای کشور است، زیرا به دلیل ضعف نظام  «مالیات بر خودرو» مالکان وسایل نقلیه فرسوده، پر مصرف و آلاینده، عملاً فشار خاصی را بابت عدم استفاده از این خودروها احساس نمی کنند. به عبارت بهتر، چون سیاست های تنبیهی خاصی به خصوص در حوزه مالیات گیری، برای مالکان خودروها وجود ندارد، آنها انگیزه ای بابت عدم استفاده  یا استفاده کمتر یا تعویض خودروهای پر مصرف و فرسوده و آلاینده خود نداشته و تأثیر نامیمون این موضوع به وضوح در کلانشهرهای آلوده و پر ترافیک کشور قابل لمس است. این در حالی است که در بسیاری از کشورها به خصوص صاحبان خودروسازی، موضوع  «مالیات بر خودرو» بسیار محکم دنبال شده و نتایج مثبتی نیز از این ناحیه به دست آمده است.

به عنوان مثال، در کره جنوبی 11 نوع مالیات برای خودروها در نظر گرفته شده که در این بین، پنج نوع در زمان خرید، دو نوع به عنوان مالیات سالانه و چهار نوع نیز با نام مالیات بر مصرف سوخت، از مالکان خودروها اخذ می شود. بر این اساس، حدود 15درصد از درآمد مالیاتی دولت کره، ناشی از همین  «مالیات بر خودرو» است که عامل بسیار مهمی در افزایش درآمد شهری و اداره کلانشهرهای این کشور به شمار می رود.

طبق تحقیقات انجام شده، مشتریان کره ای در زمان خرید خودرو پنج مدل مالیات شامل  «مالیات مصرف شخصی»،  «مالیات آموزش»،  «مالیات خرید خودرو»  (شامل مالیات ثبت و شماره گذاری)،  «مالیات اوراق قرضه» و  «مالیات بر ارزش  افزوده» می پردازند.

آنها همچنین در قالب مالیات سالانه، مالیات های مختلفی را پرداخت می کنند که فقط یک نوع آن با توجه به حجم موتور خودروهای خریداری شده، دریافت می شود. مشتریان کره ای همچنین بابت میزان مصرف سوخت خودروهای خود نیز مالیاتی مخصوص را می پردازند که این موضوع به نوبه خود اثری مهم بر کنترل مصرف سوخت و همچنین کاهش آلایندگی دارد.

اعمال این مدل مالیات ها اما در شرایطی است که به اعتقاد کارشناسان، افزایش تردد خودروها در سطح شهرها موجب شده سواری های شخصی در حال حاضر به عاملی زیان بار برای شهر تبدیل شوند. به گفته آنها، همواره دولت ها در تمام دنیا تلاش کرده اند با راهکارهایی، مصرف کالاهای زیان بار از جمله خودرو را به حداقل برسانند که یکی از آنها کنترل کردن مصرف از طریق دریافت مالیات و عوارض است.

از همین رو در کشورهای پیشرفته، مالیات ها و عوارض سنگینی برای استفاده از خودروها وضع می شود، به  نحوی که هر چند هزینه خرید خودرو ممکن است در مقایسه با کشور ما و سایر جوامع مشابه ایران بسیار پایین تر باشد، با این حال هزینه نگهداری و استفاده از خودروی شخصی و سوخت گیری، به قدری بالا است که افراد ترجیح می دهند به جای استفاده از خودروی شخصی، از حمل و نقل عمومی استفاده کنند.