یک سوم درآمد ارزی کشور در صنعت پتروشیمی

صنعت پتروشیمی حدود یک‌سوم از میزان صادرات کشور را در سال 93 به خود اختصاص داده است و با توجه به 67 طرح توسعه‌ای نیمه‌تمام دراین صنعت، این رقم در سال جاری و سال‌های بعد از جهش قابل توجهی برخوردار خواهد بود؛ صنعتی که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به‌زودی تامین‌کننده اصلی درآمدهای کشور به جای نفت خام خواهد بود‌. براساس اعلام گمرک میزان صادرات محصولات پتروشیمی در سال 93، 28/39 درصد از مجموع صادرات کشور را به خود اختصاص داده که نسبت به سال 92 رشد دو رقمی یافته است‌. در حقیقت سال گذشته براساس گفته عباس شعری‌مقدم، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی‌ با صادرات بیش از سه تن انواع محصولات پتروشیمی حدود 10 میلیارد دلار درآمد ارزی کسب شده است.

همچنین 12 میلیارد دلار نیز در داخل کشور درآمدزایی شده و با برنامه‌ریزی صورت گرفته تا سال 1404 با دستیابی به تولید 180‌میلیون تن محصولات پتروشیمی سالانه 70 میلیارد دلار درآمد برای کشور کسب خواهد شد‌. در سال گذشته با کاهش 50 درصدی قیمت نفت در کمتر از شش ماه، بار دیگر اثبات شد که نفت خام برای درآمدهای ارزی، نمی‌تواند منبع امنی باشد‌. به همین دلیل است که کاهش خام‌فروشی نفت خام در کشورهای تولیدکننده نفت خام به‌خصوص ایران با جدیت بیشتر در حال پیگیری قرار گرفته است‌. صنعت 50 ساله پتروشیمی در دولت اصلاحات رشد یافت به‌طوری‌که با تلاش‌های زیاد این صنعت توانست یک میلیارد دلار برای کشور درآمد ارزی داشته باشد‌.

بخش خصوصی ایران را قدرت اول پتروشیمی می‌کند

با توجه به اهمیت پتروشیمی، در برنامه چهارم توسعه برای بهبود عملکرد این صنعت طرح‌های زیادی طراحی شد اما به گفته محمدحسین پیوندی، قائم‌مقام شرکت ملی پتروشیمی 67 طرح نیمه‌کاره از برنامه توسعه چهارم و پنجم در این صنعت باقی مانده است که باید برای اتمام آن تلاش شود تا ایران بتواند براساس برنامه چشم‌انداز 20 ساله در منطقه صنعت اول پتروشیمی شود‌. گرچه برای اتمام این طرح‌های نیمه‌تمام 34‌میلیارد دلار اعتبار لازم است که حدود 10‌درصد آن- 3/4 میلیارد دلار از محل فاینانس خارجی تامین خواهد شد البته در‌مجموع برای اتمام طرح‌های نیمه‌کاره و طرح‌های جدید به 70 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است‌؛ سرمایه‌گذاری که در توان بخش‌خصوصی کشور نیست و نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی و فاینانس دارد‌.

توسعه صنعت پتروشیمی در دوران پسا‌تحریم

بدون شک لغوتحریم‌ها می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند توسعه صنعت پتروشیمی‌ها داشته باشد‌. هم‌اکنون به دلیل کمبود ارز و نبود فناوری در این صنعت توقف ایجاد شده است که با برداشتن تحریم‌ها دسترسی به این دو منابع بیشتر خواهد بود‌. از سویی کشورهای مختلف از‌جمله کشورهای اروپایی تمایل زیادی برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی‌ ایران دارند که با لغو تحریم‌ها محقق خواهد شد‌. تاکنون هیات‌هایی از کشورهای سوئد، ایتالیا و آلمان برای مذاکره در خصوص صنعت پتروشیمی ‌به ایران آمده‌اند‌. البته از ابتدای امسال هیات‌هایی از سه کشور چین، ژاپن و هند نیز برای سرمایه‌گذاری در پتروشیمی‌ اظهار تمایل داشتند‌. در حال حاضر بزرگ‌ترین رقیب ایران در صنعت پتروشیمی کشور عربستان است اما با‌توجه به خصوصی بودن این صنعت یحیی‌آل‌اسحاق، عضو اتاق بازرگانی درباره رقبای ایران در صنعت پتروشیمی اظهار کرد: رقبای ایران از‌جمله ترکیه با استفاده از شگردهای دمپینگ کالایی بخشی از بازار منطقه را به دست آورده‌اند‌. هزینه تمام شده تولید در برخی از کشورهای منطقه بیشتر است اما اگر کشورهای همسایه از ترفند دمپینگ استفاده نکنند قدرت رقابت محصولات پتروشیمی در بازار منطقه مناسب است‌.

درآمدهای نفتی توسط پتروشیمی تامین می‌شود

همچنین حسن خسروجردی به‌عنوان یکی از فعالان صنعت پتروشیمی و رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی نیز دغدغه اصلی بخش خصوصی را پروژه‌های در دست اجرای صنعت پتروشیمی دانست و اعلام کرد که درمدت‌زمان پنج سال آینده این صنعت می‌تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای صنعت نفت باشد‌. بدین ترتیب بخش خصوصی با فعالیت جدی در صنعت پتروشیمی در چند سال آینده درآمدهای کشور را در بخش انرژی، صنعت پتروشیمی تامین خواهد کرد که این موضوع موفقیت بزرگی برای این سرمایه‌گذاران داخلی خواهد بود زیرا در حال حاضر ٩٠ درصد فعالیت‌ها به بخش غیر دولتی واگذار شده است‌.

احمد مهدوی، دبیر انجمن کارفرمایان صنعت پتروشیمی با توجه به درآمدزایی ارزی صنعت پتروشیمی لازمه جهش در این صنعت را تامین خوراک مورد نیاز دانسته و اعلام کرده است: کل تولید محصولات پتروشیمی در سال گذشته حدود 41 میلیون تن بوده و این در حالی است که ظرفیت تولیدی 56 میلیون تن است؛ یعنی حدود 15 میلیون تن از ظرفیت استفاده نکردیم که علت آن، مربوط به کمبود مواد شیمیایی، بروز اشکالات، تعمیرات و کمبود قطعه در اثر تحریم‌هاست‌. بدون شک با راه‌اندازی طرح‌های پتروشیمی در سال جاری می‌توانیم بازار اروپا را کسب کنیم‌. بخش خصوصی در صورت اعتماد به آن می‌تواند نگرانی کشور را از کاهش قیمت نفت برطرف سازد.