هدف از جمعآوری مطالب این نوشتار، آشنایی با مبحث «مشاغل خانگی» و فرصتهایی است که این مشاغل میتواند در جهت رفع بیکاری از سویی و تولید ثروت از سوی دیگر ایجاد کنند. حقیقت آن است که مشاغل خانگی به دلیل مزایای خاص خود در جهت رفع بیکاری بسیار مؤثر بوده و کشورهایی که برنامههایی را برای تقویت این مشاغل به کار گرفتهاند به نتایج موفقیتآمیزی نیز رسیدهاند.
ایجاد اشتغال با حداقل سرمایه، امکان کارکردن بهصورت پاره وقت، شرکت در دوره آموزشی کوتاهمدت، عدم نیاز به فضای خاص و... قابلیتهای انکارناپذیری است که این گونه مشاغل دارند و ضرورت توجه جدی به این مسئله را آشکارتر میسازند.
مشاغلی که محدود نیستند
مشاغل خانگی شامل آن دسته از فعالیتهایی است كه توسط عضو یا اعضای خانواده در فضای مسكونی در قالب یك طرح كسبوكار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسكونی همجوار شكل میگیرد و منجر به تولید كالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسكونی میشود.
براساس فعالیتهای صورت گرفته در این حوزه، مشاغل خانگی در کشور بیشتر حوزههای صنایع دستی، فرش، كشاورزی، دامپروری، شیلات، خدمات، تولیدی صنعت و فناوری اطلاعات (IT) را شامل میشود و بر همین اساس انواع مشاغل خانگی در هریك از زیرمجموعههای موارد ذکر شده به فعالیت مشغول هستند.
کسبوکار خانگی به آن بخشی از کسبوکارها گفته میشود که ممکن است لزوما مشارکت همه اعضای خانواده را در بر نداشته و صرفا یک یا چند نفر از اعضای خانواده در آن به فعالیت اقتصادی مشغول باشند. موقعیت مکانی یعنی وجود کسبوکار در منزل معیار تلقی کردن آن بهعنوان مشاغل خانگی است.
این در حالی است که کسبوکار خانوادگی، به کسبوکارهایی اطلاق میشود که فعالیتهای اجرایی (مدیریتی – مالی) و عملیاتی آنها بر عهده اعضای یک یا چند خانواده باشد و تصمیمات استراتژیک و سرنوشتساز در مورد شرکت یا کسبوکار توسط آنها اتخاذ شود.
مشاغل و فعالیتهایی که در منازل انجام میشوند معمولا جزو فعالیتهای اقتصادی زودبازده بوده و معمولا به سرمایه زیادی احتیاج ندارند. در مقایسه با سایر مشاغل دیگر که نیاز به سرمایهگذاری هنگفت دارند و ادوات و ابزارآلات متعددی را به کار میگیرند، کارهای قابل انجام در خانهها معمولا به نسبت آورده نقدیشان سودآور به حساب میآیند.
به طور کلی در سالهای اخیر کار و زندگی بیش از پیش در همدیگر ادغام شده و این در حالی است که با دسترسی داشتن به رایانه و دیگر وسایل ارتباطی موجود، محیط خانه محل مناسب و کاراتری برای کسب وکار شده است. آزادی و استقلال عمل، ساعات کاری انعطافپذیر، ایجاد تعادل و موازنه بیشتر بین کار و زندگی و پایین بودن میزان ریسک از موارد بسیار مهمی است تا در عصر حاضر توازن را بین کار و زندگی برقرار کند.
علاوه بر منافع مادی که به دلیل مشاغل خانگی متوجه اقتصاد خانواده میشود این دسته از کسب وکارها به لحاظ اجتماعی و همچنین جامعهپذیری فرزندان نیز نقش مؤثر و مستقیمی بر شخصیت آنها خواهد داشت. اگر پدر و مادر به طور مستقیم خود درگیر کار باشند به مثابه یک الگوی تلاشگر و مؤثر در عرصه کار و تولید در ذهن کودکان نقش خواهند بست. کارکرد مثبت ناشی از فعالیت آنها، فرزند را به سمت و سویی ترغیب میکند تا ذهن خود را به طور منسجم و ثمربخش به ادامه شغل والدین یا حرفهای جدید سوق دهد.
تولید گلدان بهعنوان یک شغل خانگی
یکی از این مشاغل خانگی و زودبازده تهیه و تولید انواع گلدانهای زراعی و فانتزی است. این حرفه از گذشته در کشور رواج داشته و زیرمجموعه فعالیتهای کشاورزی و باغی میشود. کارهای زراعتی به خاطر نوع فعالیتش نیاز به انتقال و نگهداری موقت انواع گیاهان برای کشت در جا و مکان مناسب را دارد.
این نیاز با استفاده از انواع گلدانها و به تازگی با کیسههای نشا برطرف میشود. علاوه بر این گلدانها فقط به کشاورزی و باغداری محدود نمیشود و گلها و تزیینات دکوری و مصنوعی را هم دربر میگیرد. به طوری که تا 300 قلم کاردستی مربوط به ظرف و گلدانهای فانتزی و دکوری را میتوان در منزل تهیه کرد.
امروزه کمتر خانهای است که در آن نشانی از گل و گیاه نباشد و حتی از جلوی هر مغازهای که رد میشوید اثری از گل و گیاه را میتوان پیدا کرد. محمد پورسعادتی، تولیدکننده انواع گلدان و کیسههای نشا است.
وی 10 سال است که علاوه بر کشاورزی و باغبانی در اطراف کرج اقدام به تولید گلدان کرده و اقلام مورد نیاز باغ و مزرعهاش را خودش تولید میکند. این کیسهها که کاربرد گلدان را دارند برای استفاده در بخش کشاورزی بسیار مفید است. حتی در اندازههای بزرگ از این کیسهها میتوان جهت کشت انواع بذر در گلخانهها استفاده کرد.
این گلدانهای انعطافپذیر برای انواع بذر، نهال، نشا با بهترین کیفیت در سایزهای مختلف از مواد ضد یو وی تهیه شده که موجب ماندگاری آنها در برابر تابش شدید نور خورشید و پرتوهای مضر آن میشود.
پورسعادتی در مورد مزایای استفاده از این کیسههای گلدانی میگوید: از جمله امتیازات این قبیل محصولات گلدانی پلاستیکی مقرون بهصرفه بودن آنهاست. ضمن اینکه جای کمتری هم اشغال میکند که مناسب گلخانهها و انبارهای کوچکی است که مشکل کمبود فضا دارند. مورد دیگر حملونقل راحت این گلدانهاست. گلدانهای معمولی سفالی یا سرامیکی وزن زیادی دارند و به راحتی نمیشود آنها را تکان داد. ولی انتقال این گونههای جدید راحت است و انرژی زیادی نمیخواهد.
این کیسههای نشا از مواد بازیافتی و ضایعات پلاستیکی تهیه میشوند و از یک جهت مناسب حال محیطزیست است. موارد مصرف این گلدانها برای انواع نهال و سایر رستنیهای مزرعه است. وی حداقل سرمایه برای راهاندازی یک کارگاه نقلی و جمع وجور را بین 8 تا 10میلیون تومان میداند و اشاره میکند که این کار سرمایه زیادی نمیخواهد. مهم تهیه مواد اولیه است که به راحتی میتوان از ضایعات و اقلام بازیافتی تهیه و استفاده کرد.
قیمت پلاستیک بازیافتی خیلی زیاد نیست و بین 1500 تا 2500 در هر کیلو است. میزان تولید هم بستگی به سفارشهای دریافتی دارد که معمولا بین 100 تا 150 کیلو در روز میشود که این حجم از تولید برای استفاده 10 تا 15 روز کافی است. این حرفه وابستگی زیادی به بخش کشاورزی و زراعت دارد و اگر فعالیتهای زراعی رونق داشته باشد این کار بسیار سودآور و زودبازده خواهد بود.